Vranov nad Topľou: Różnice pomiędzy wersjami

|zarządzający = TomášJán LešoRagan{{r|zarządzający}}

|powierzchnia = 34,3637{{r|obszar}}

|wysokość = 132{{r|cp}}

|rok = 20072011

|liczba ludności = 23 020250{{r|cp}}

|gęstość zaludnienia = 670676,46

|kod mapy = kraj preszowski

'''Vranov nad Topľou''' (do [[1927]] i od [[1944]] do [[1969]] ''Vranov'', [[język niemiecki|niem.]] ''Frö(h)nel/Vronau an der Töpl'', [[język węgierski|węg.]] ''Varannó'') – miasto powiatowe we wschodniej [[Słowacja|Słowacji]], w [[kraj preszowski|kraju preszowskim]], w [[Regiony Słowacji|historycznym regionie]] [[ZemplínZemplin]].

Vranov nad Topľou leży na wysokości 132 m n.p.m., w dolinie [[Topľa|Topľi]], u zbiegu [[Nizina Wschodniosłowacka|Niziny Wschodniosłowackiej]], [[Pogórze Ondawskie|Pogórza Ondawskiego]] i [[Góry Tokajsko-Slańskie|Gór Tokajsko-Slańskich]]. Liczba mieszkańców miasta wynosiw 222011 985roku wynosiła 23 250 osób ''[2002]'', powierzchnia – 3134,137 km². Współrzędne geograficzne – 48°52'51 N, 21°40'24 E. Dzielnica Vranowa położona na zachód od Topľi nosi nazwę Čemerné.

Przez Vranov przebiega jedna z najważniejszych dróg Słowacji – droga krajowa [[droga krajowa nrDroga I/18 (Słowacja)|nr 18]], oprócz tego zbiegają się tam liczne drogi lokalne – nr 553 do [[Trebišov]]a, nr 557 do [[Stropkov]]a, nr 558 do [[Humenné]]go i nr 576 do [[Koszyce|Koszyc]]. We Vranovie zbiegają się również linie kolejowe z miasta [[Strážske]], z Trebišova i z [[Preszów|Preszowa]].

[[Plik:132-3279 IMG.JPG|250px|thumb|left|Pomnik uczestników [[słowackie powstanie narodowe|słowackiego powstania narodowego]]]]

Z badań archeologicznych wynika, że okolice Vranova były zamieszkane już w VII wieku. Kościół parafialny istniał już w [[1314]]. Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z lat [[1333]]-[[1337]]1333–1337. Jeszcze w I połowie XIV w. Vranov stał się osadą targową, wyposażoną przez króla Węgier [[Ludwik Węgierski|Ludwika]] w prawo wolnego handlu. Data nadania Vranovowi praw miejskich nie jest znana, jednak już w liście króla [[Zygmunt Luksemburski|Zygmunta]] z [[1410]] r. jest wzmiankowany jako miasto. W XV wieku Vranov przeobraził się w ośrodek rzemiosła i handlu, wzrastając w miarę wzrostu znaczenia szlaku handlowego z Polski na Węgry przez [[Przełęcz Dukielska|Przełęcz Dukielską]]. Vranov został mocno dotknięty zniszczeniami podczas wojen w XV i XVI wieku. Od [[1523]] r. należał do magnackiego rodu [[Batory (dynastia)|Batorych]], od [[1617]] do rodu [[Drugethowie|Drugethów]], od [[1684]] do rodu Bárkoczy. W XVIII wieku miasto doznało zniszczeń w walkach powstań antyhabsburskich oraz w katastrofach naturalnych (powódź w [[1718]], trzęsienia ziemi w [[1778]] i [[1779]]. Podczas wschodniosłowackiego powstania chłopskiego w [[1831]] r. Vranov znalazł się w centrum walk, był okupowany i rabowany przez buntowników. Na początku XIX wieku Vranov podupadł i stał się typowym miasteczkiem rolniczym. Region dotknęła masowa emigracja – ludność powiatu spadła z 23,3 tys. osób w [[1858]] do 22,2 tys. w [[1895]]. W [[1910]] ludność miasta liczyła 2,1 tys. osób, z czego 1,4 tys. [[Węgrzy|Węgrów]], 0,6 tys. [[Słowacy|Słowaków]] i 0,1 tys. [[Niemcy|Niemców]]. Upadek miasta trwał przez cały XIX wiek, pogłębiła go jeszcze [[I wojna światowa]]. Vranov nie został zniszczony, ale znalazł się na bezpośrednim zapleczu frontu karpackiego. Impulsem do rozwoju miasta okazało się dopiero otwarcie linii kolejowej do [[Trebišov]]a w [[1939]] r. W okresie [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] wwe Vranowie mieścił się sztab dowodzenia tzw. [[RychláGrupa SkupinaSzybka "Kalinčiak"„Kalinčak”|Rychlej Skupiny "Kalinčiak"„Kalinčiak”]], biorącej udział w agresji na Polskę. Po wojnie rządy komunistyczne zaznaczyły się w mieście budową zakładów przemysłowych. Do dziś przetrwały zakłady chemiczne ''Bukóza'' i odzieżowe ''Slovenka'' oraz kilka zakładów produkcji żywności i materiałów budowlanych.

* [[barok]]owy klasztor [[Zakon Świętego Pawła Pierwszego PustelnikaPaulini|paulinów]] z [[1718]],