Huculi: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Klarqa (dyskusja | edycje)
→‎Zobacz też: drobne merytoryczne
Klarqa (dyskusja | edycje)
ilustracja/galerie/rozbud. art-projekt ,,Etnografia Karpat"
Linia 24:
== Historia ==
[[Plik:Huculi1872.jpg|left|thumb|upright=0.8|Typy mieszkańców Galicji – góral huculski w podróży, litografia 1872]]
[[Plik:Huculski róg - pokaz instrumentów w Muzeum Romana Kumłyka w Werchowynie2.jpg|mały|Huculski róg- pokaz instrumentów w Muzeum Romana Kumłyka w Werchowynie (d. Żabie).]]
[[Plik:Wystawa 1880 pokucka.jpg|thumb|upright=0.8|Wystawa etnograficzna z roku 1880]]
Już od [[IX wiek]]u pasterze z Wołoszczyzny (także mołdawscy i węgierscy z Karpat południowych) wraz z rodzinami i stadami owiec i kóz posuwali się górami i wzdłuż nich w poszukiwaniu pastwisk, dochodząc niemal do [[Tatry|Tatr]]. Prawosławna wspólnota religijna obu grup doprowadziła do zlania się ich i wytworzenia jednego narzecza opartego na języku ruskim z domieszką wołoską i polską. Ślady pochodzenia wołoskiego znaleźć można w nazwach miejscowości i gór, nazwach pospolitych, architekturze, strojach ludowych. W [[XII wiek|XII w.]] monumentalny łańcuch Czarnohory i jej podnóży należał do Rusi Halicko-Wołyńskiej, zaś od czasów Kazimierza Wielkiego ([[XIV wiek|XIV w.]]) [[Huculszczyzna]] znajdowała się w obrębie Rzeczypospolitej.
 
Linia 46 ⟶ 44:
 
== Strój huculski ==
[[Plik:Wystawa 1880 pokucka.jpg|thumb|upright=0.8|Wystawa etnograficzna z roku 1880]]
[[Plik:Wedding costume 1960-70 years.jpg|mały|Ślubne stroje z rejonu Wierbiąża Niżnego, lata 60./70. XX wieku]]
Ludowy [[Strój huculski|strój Huculszczyzny]] wykształcił się pod wpływem pasterskiej kultury wołoskiej. Można odnaleźć w nim wiele cech wspólnych dla grup etnicznych łuku Karpat.Strój męski składa się z: kapelusza, koszuli, keptara (rodzaj bezrękawnika), serdaka, obuwie (postoły). Strój kobiecy składa się z: nakrycia głowy (peremitka, rańtuch), koszuli (soroczka), zapaski, opinki (rodzaj spódnicy), krajka, skarpety, obuwie (postoły), biżuteria<ref>{{Cytuj|autor=Alicja Woźniak|tytuł=Wyróżnieni strojem. Huculszczyzna – tradycja i współczesność.|data=2012|isbn=978-83-61293-11-8|miejsce=Łódź|wydawca=Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi}}</ref>.<gallery>
Plik:Hutsul wedding 04.jpg|Grupa zagranicznych gości we współczesnych strojach huculskich
Plik:Hutsul wedding dress 2017 year.jpg|Sroje ślubne, XXI w. na wystawie muzealnej
Plik:Men's and women's clothing XX century.jpg|Stroje ślubne - XX w.
Plik:Keptar.jpg|Keptar ze stroju huculskiego - XIX w.
</gallery>
 
== Instrumenty huculskie ==
Instrumentarium huculskie jest bardzo bogate, reprezentujące przede wszystkim muzykę pasterską; pojawiają się tu m.in. [[Trombita|trembity]], [[Piszczałka karpacka|piszczałki]], [[Róg (instrument muzyczny)|rogi]], [[fujarka]], [[okaryna]], [[drumla]], a także [[lira korbowa]]. Charakterystycznym instrumentem są też [[cymbały]], [[dudy]] oraz [[skrzypce]] - m.in. na tych instrumentach oszałamiał wirtuozerią huculski muzyk, [[Roman Kumłyk]]<ref>{{Cytuj|autor=Agnieszka Matecka|tytuł=Huculska muzyka nie zaginie|czasopismo=Gadki z Chatki|data=grudzień 2003|numer=48}}</ref>.<gallery>
Plik:Museum Kumlyk 10.jpg|Skrzypce w Muzeum Instrumentów Huculskich im. Romana Kumłyka
Plik:Museum Kumlyk 07.jpg|Cymbały huculskie
Plik:Museum Kumlyk 05.jpg|Róg huculski
Plik:Lira 2007 year.jpg|Lira korbowa
Plik:Duda XIX century.jpg|Dudy huculskie
Plik:Drymba XX cenury.jpg|Drymby huculskie
Plik:Huculska trombita - pokaz instrumentów w Muzeum Romana Kumłyka w Werchowynie3.jpg|Huculska trembita - pokaz gry
Plik:Skrzypce - dłubanki na Huculszczyźnie.webm|Pokaz gry na skrzypcach huculskich
</gallery>
 
== Huculszczyzna w literaturze pięknej ==