Klonowanie DNA: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
nowy artykuł w Tygodniu Biologicznym IV
 
m →‎Wektory: linki
Linia 44:
{{Osobny artykuł|Wektor genetyczny|o1=Wektor}}
 
Fragmenty DNA mogą być wprowadzane do komórek za pośrednictwem wektorów zapewniających powielanie wprowadzonego genu ([[wektor klonujący|wektory klonujące]]), często również zapewniających jego wydajną ekspresję ([[wektor ekspresyjny|wektory ekspresyjne]]){{odn|Węgleński|2017|s=161}}. Wektor jest cząsteczką DNA. Może ona mieć formę [[plazmid]]u, [[bakteriofag|faga]], sztucznego chromosomu, [[kosmid]]u{{r|Drewa}}{{r|Allison}}. Istotne jest dopasowanie wektora i organizmu gospodarza{{odn|Nicholl|2008|s=63–66}}. Nie istnieją uniwersalne wektory do wszystkich rodzajów komórek. Najważniejszym elementem charakteryzującym jego specyficzność jest [[origin (biologia)|miejsce inicjacji replikacji]] ''ori''. Jeśli ma służyć do namnażania fragmentów DNA w dwóch różnych organizmach, musi mieć odpowiednie sekwencje ''ori'' obu organizmów{{odn|Węgleński|2017|s=161}}.
 
Poza tym wektory posiadają zwykle tzw. [[gen selekcyjny|markery]] – geny nadające łatwo dostrzegalne cechy [[fenotyp]]owe{{odn|Węgleński|2017|s=161}} pozwalające odróżnić, które komórki przyjęły wektor, oraz które komórki przyjęły taki wektor, do którego z powodzeniem został wbudowany pożądany fragment DNA{{r|Hausmann}}.
 
Zarówno wektor, jak i klonowany DNA musi zostać przecięty tym samym enzymem restrykcyjnym. Na końcach wektora i klonowanego DNA powstają wtedy jednoniciowe komplementarne zakończenia (lepkie końce). Po wymieszaniu tak przeciętych fragmentów DNA z przeciętymi wektorami w obecności ligazy DNA następuje ich łączenie. Otrzymane hybrydowe cząsteczki mogą być następne przeznaczone do wprowadzenia do komórki gospodarza{{r|Drewa}}. Gen pochodzący z jednego organizmu nie często ulega ekspresji w innym organizmie. Problem ten może być jednak przezwyciężony przez użycie specjalnych wektorów – [[wektor ekspresyjny|wektorów ekspresyjnych]]{{odn|Brown|2010|s=146}}.
 
== Wprowadzanie DNA do komórek ==