Parczew: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawiono kod TERC
MOs810 (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 57:
W dniach 29-30 września 1939 miała miejsce [[bitwa pod Parczewem]] pomiędzy maszerującymi w kierunku [[Kock]]a oddziałami [[Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie”|Grupy Operacyjnej Polesie]] a wkraczającymi oddziałami radzieckimi, zakończona zwycięstwem Polaków.
 
W latach [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji]] Parczew był silnym ośrodkiem [[konspiracja|konspiracyjnym]]. Położone w pobliżu [[Lasy Parczewskie]] stanowiły bazę dla wielu ugrupowań [[Partyzant|partyzanckich]] [[Armia Ludowa|AL]], [[Gwardia Ludowa|GL]], [[Armia Krajowa|AK]], jak i partyzantki radzieckiej (oddział pod dowództwem płk. Iwana Banowa „Czornego”)<ref name="lataw">{{cytuj książkę | autor =Bolesław Borysiuk | tytuł =Lata Walki. PPR, GL i AL na północnej Lubelszczyźnie 1942-1944 | wydawca =Książka i Wiedza | miejsce =Warszawa | rok =1981 | strony = | isbn =}}</ref>. W ramach AL walczył również oddział składający się z Żydów, dowodzony przez Chyla Grynszpana i liczący kilkudziesięciu żołnierzy<ref name="lataw" />. 16 kwietnia 1944 roku miejscowość została opanowana przez 1 Batalion AL im. Hołoda pod dowództwem kpt. Aleksandra Skotnickiego "Zemsta". Spalono magistrat i ostrzelano posterunek Schutzpolizei<ref>Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 191</ref>. [[22 lipca]] [[1944]] Parczew został zajęty przez oddziały [[1 Front Białoruski|1 Frontu Białoruskiego]] [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]<ref name="lataw" /><ref name="site">{{cytuj stronę | url =http://www.parczew.com/index.php/miasto/historia | tytuł =Parczew. Historia | data dostępu = 2012-09-24 | autor = | opublikowany =parczew.com | praca = | data = | język =}}</ref> i współpracujący z nim miejscowy oddział [[Armia Krajowa|AK]]<ref name="site" />. [[4 sierpnia]] [[1945]] od rakiety sygnałowej wystrzelonej przez sowieckiego żołnierza zajęła się zabudowa miejska, a pożar błyskawicznie się rozszerzył pochłaniając łącznie 42 budynki, w tym [[stodoła|stodoły]] wypełnione plonami<ref>Dariusz Kaliński, ''Czerwona zaraza. Jak naprawdę wyglądało wyzwolenie Polski?'', Znak, 2017, s.59, ISBN 978-83-240-4194-7</ref>. [[5 lutego]] [[1946]] do miasta wkroczyły oddziały [[Wolność i Niezawisłość|WiN]] [[Leon Taraszkiewicz|Leona „Jastrzębia” Taraszkiewicza]] i Piotra Kwiatkowskiego „Dąbka”. Rozpoczęły one konfiskaty w sklepach żydowskich oraz zajęły dwa samochody należące do spółdzielni [[Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Społem”|„Społem”]]<ref>Z kroniki oddziału WIN obwodu włodawskiego, spisanej przez jego dowódcę „Żelaznego”, Arch. Woj. w Lublinie, AK-WIN, Okręg Lublin, inspektorat chełmski, oddział Włodawa, sygn. 101, vol.II, s. 19-23.</ref>. W trakcie walk zginął funkcjonariusz [[Milicja Obywatelska|MO]] oraz trzech Żydów z podległej [[Milicja Obywatelska|MO]] tzw. ochronie miasta. Celem akcji było rozbicie lokalnych struktur kolaborujących z [[Polska Partia Robotnicza|PPR]] oraz aprowizacja oddziału<ref name=":0">{{Cytuj książkę|nazwisko = Bechta|imię = Mariusz|tytuł = Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" w Parczewie 5 lutego 1946 r.|rok = 2014|wydawca = Zysk i spółka|miejsce = |strony = |isbn = 978-83-7785-281-1}}</ref>. Propaganda skrzętnie wykorzystała fakt, że w trakcie akcji zginęli Żydzi, oskarżając oddział Taraszkiewicza o pogrom. W wyniku tych działań z Parczewa nastąpił exodus Żydów<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.fundacjapamietamy.pl/images/publikacje/wlodawa.pdf|tytuł = „JASTRZĄB” i „ŻELAZNY” ostatni partyzanci Polesia Lubelskiego 1945 - 1951|autor = Kazimierz Krajewski|data dostępu = 2014-12-18|opublikowany = |język =}}</ref>.
 
Na ożywienie gospodarki i aktywność mieszkańców wpłynęło utworzenie [[powiat parczewski|powiatu parczewskiego]] w [[1955]]. Wybudowano siedzibę dla urzędu powiatowego i miejskiego, przychodnię lekarską, szpital, [[liceum ogólnokształcące|liceum]] i [[szkoła podstawowa|szkoły podstawowe]]. W szybkim tempie rozwijało się budownictwo mieszkaniowe. Po reformie administracyjnej w [[1975]] Parczew przestał być miastem powiatowym.