I wojna izraelsko-arabska: Różnice pomiędzy wersjami

|}

 

 

=== Front południowy ===

 

Warunki zawieszenia broni oraz przestrzeganie [[embargo|embarga]] na dostawy broni nadzorował mediator Organizacji Narodów Zjednoczonych Folke Bernadotte, który wraz z oficerami [[Belgia|belgijskimi]], [[Francja|francuskimi]], [[Szwecja|szwedzkimi]] i [[Stany Zjednoczone|amerykańskimi]] przybył do Palestyny<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/truce1.html | tytuł = The First Truce (June 11-July 9, 1948) | data dostępu = 2011-07-02| autor = | opublikowany = | praca = Jewish Virtual Library | data = | język = en}}</ref>. Wojskowi stanowili korpus międzynarodowych sił nadzorujących rozejm [[UNTSO]] (ang. ''United Nations Truce Supervision Organization''). Ich zadaniem było nadzorowania przestrzegania warunków rozejmu i niedopuszczenie do wzmocnienia pozycji wojskowych w rejonie walk. Natomiast hrabia Bernadotte zajął się zbadaniem przyczyn i podłoża wybuchu wojny. Po zakończeniu dochodzenia, hrabia przedstawił 28 czerwca 1948 roku wstępne propozycje rozwiązania konfliktu. Zasugerował on, aby Palestyna i Transjordania zostały przekształcone w unię dwóch państw: jednego arabskiego i jednego żydowskiego. Napisał on: <blockquote>„''Przedstawiając jakiekolwiek propozycje rozwiązania problemu Palestyny, trzeba mieć na uwadze aspiracje Żydów, polityczne trudności i różnice zdań pomiędzy arabskimi przywódcami, strategiczne interesy Wielkiej Brytanii, finansowe zaangażowanie Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego, wynik wojny, a na końcu autorytet i prestiż Organizacji Narodów Zjednoczonych.''”<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Bernadotte | imię = Folke | tytuł = To Jerusalem | wydawca = Hodder & Stoughton | miejsce = | data = | rok = 1951 | miesiąc = | strony = 114-115 | isbn =}}</ref></blockquote>

 

Zawieszenie broni w Palestynie zakładało, że przez cały okres jego trwania żadna ze stron nie będzie mogła zmienić sytuacji w obszarze prowadzonych walk na swoją korzyść. Obejmowało to zarówno zakaz dostaw broni, przegrupowanie oddziałów wojsk, jak i uniemożliwiało zmianę zajmowanych pozycji. W praktyce jednak obie strony, zarówno Arabowie jak i Izraelczycy wykorzystali czas rozejmu na wzmocnienie swoich sił, co stanowiło naruszenie warunków zawieszenia broni<ref name=karsh>{{cytuj książkę | autor = Efraim Karsh | tytuł = The Arab-Israeli Conflict. The Palestine War 1948 | wydawca = Osprey Publishing | miejsce = | rok = 2002 | strony = 64 | isbn = 978-1-84176-372-9}}</ref>. Historyk Benny Morris napisał: <blockquote>„''Arabowie naruszyli rozejm, wzmacniając swoje linie świeżymi jednostkami oraz blokując dostawy usiłujące dotrzeć do izolowanych izraelskich osiedli, od czasu do czasu otwierając ogień na linii frontu.''”{{odn|Morris|2008|s=232, 394, 395}}</blockquote>

 

== Druga faza wojny (8–18 lipca 1948) ==

 

=== Front południowy ===

W odróżnieniu od innych państw arabskich, Transjordania zdecydowanie opowiadała się za przedłużeniem zawieszenia broni. Postawa ta znalazła swoje odbicie w niezrealizowaniu zamówień dostarczenia uzupełnień dla Legionu Arabskiego. Samo wznowienie walk zastało przywitane z wielkim niezadowoleniem, a król Abdallah i jordański premier [[Taufik Abu al-Huda]] wystąpili nawet do Wielkiej Brytanii, aby wpłynęła na Radę Bezpieczeństwa ONZ w celu nałożenia sankcji na państwa, które złamały rozejm{{odn|Jadwiszczok|2010|s=203-204}}. Generał John Bagot Glubb dysponował tymi samymi siłami Legionu Arabskiego i z racji ograniczonych rezerw amunicji nie planował żadnych działań ofensywnych. Zupełnie inną postawę przyjęli Izraelczycy, dla których najważniejszym zadaniem było utrzymanie Drogi Birmańskiej. Spostrzegali oni jordańskie pozycje w rejonie Latrun jako realne zagrożenie. Nie mając informacji wywiadowczych i nie będąc świadomym rzeczywistego położenia Jordańczyków, izraelskie dowództwo opracowało plan dużej operacji militarnej. Przedstawiony plan początkowo nosił nazwę operacji Larlar, od pierwszych liter miast, które miały być zajęte: '''L'''idda, '''a'''l-'''R'''amla, '''La'''trun i '''R'''amallah. Później zmieniono jej nazwę na [[operacja Danny]] (10-18 lipca). W pierwszej fazie operacji zakładano zajęcie arabskich wiosek oraz miast [[Lod|Lidda]] i [[Ramla]], w których znajdował się największy węzeł kolejowy Palestyny oraz [[baza lotnicza Lidda|port lotniczy Lidda]]. W drugiej fazie zakładano zajęcie fortu Latrun i kontynuowanie natarcia w kierunku na Ramallah, aby w ten sposób wyprzeć siły Legionu Arabskiego z okolic Jerozolimy. Do przeprowadzenia tej operacji wyznaczono część sił z pięciu brygad, liczące 6 tys. żołnierzy<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/Danny.html | tytuł = Operation Danny | data dostępu = 2008-01-29 | praca = Jewish Virtual Library | język = en}}</ref>. Po raz pierwszy użyto w walce francuskie czołgi Hotchkiss H-35 i brytyjskie Cromwell. Operacja rozpoczęła się w nocy z 9 na 10 lipca 1948 od nalotu izraelskich samolotów na miasta Lidda i Ramla. Równocześnie siły lądowe rozpoczęły natarcie od północy i południa, okrążając oba miasta i odcinając od pomocy z kierunku wschodniego. Zajęto wówczas liczne wioski oraz port lotniczy Lidda<ref name=gelber>{{cytuj książkę | autor = Yoav Gelber | tytuł = Palestine, 1948: war, escape and the emergence of the Palestinian refugee problem | url = http://books.google.com/books?id=0_buePy517UC&pg=PA159#v=onepage&q&f=false | wydawca = Sussex Academic Press | miejsce = | data = | rok = 2001 | miesiąc = | strony = 159 | isbn = | język = en | data dostępu = 2011-09-05}}</ref>. W dniu 11 lipca 89 Batalion komandosów z 8 Brygady Pancernej dowodzony przez Mosze Dajana przeprowadził ryzykowny manewr i kolumną jeepów oraz pojazdów półgąsienicowych wdarł się pomimo ciężkiego ostrzału do centrum Liddy. Kolumna pojazdów przejechała przez oba miasta strzelając do wszystkich napotkanych ludzi. Dotarcie do [[Ramla (stacja kolejowa)|stacji kolejowej Ramla]] zajęło im 47 minut. Batalion utracił 9 zabitych i 21 rannych, natomiast po stronie arabskiej było ponad 100 zabitych. Wysoka liczba arabskich ofiar wynikała głównie z faktu, że izraelscy żołnierze nosili [[kefija|kefije]], a na samym przedzie kolumny jechał samochód pancerny zdobyty na Legionie Arabskim. Wielu mieszkańców mogło myśleć, że są to siły jordańskie wkraczające do miasta<ref name=kadish>{{cytuj stronę | url = http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-11881944_ITM | tytuł = Myths and historiography of the 1948 Palestine War revisited: the case of Lydda | data dostępu = 2011-09-04 | autor = Alon Kadish, Avraham Sela | opublikowany = 2005-09-22 | praca = Access my Library | data = | język = en|archiwum=https://archive.is/cHOt|zarchiwizowano=2012-07-19}}</ref>. Oszołomieni całym rajdem Arabowie wyszli na ulice machając białymi flagami – brak było jednak formalnej [[kapitulacja|kapitulacji]]. Wieczorem do miasta zaczęły wkraczać siły Brygady Jiftach (około 300-400 żołnierzy), podczas gdy większość arabskich ochotników wycofała się w stronę Ramli i dalej do Latrun. W godzinach nocnych sytuacja w mieście była niezwykle skomplikowana. Nieliczni izraelscy żołnierze znajdujący się pośrodku dużej arabskiej społeczności czuli się bardziej jak więźniowie, niż zdobywcy miasta. 12 lipca Brygada Kiryati wkroczyła do miasta Ramla. Tego samego dnia do Liddy dotarły od strony wschodniej trzy samochody pancerne Legionu Arabskiego. Otworzyły one ogień i po około trzydziestu minutach walki wycofały się. Mieszkańcy Liddy uznali jednak, że odgłosy walki oznaczają frontalny atak Legionu Arabskiego idącego miastu z odsieczą. Będąc o tym przekonani, zaczęli strzelać z okien i dachów domów do izraelskich żołnierzy, których straty zaczęły gwałtownie rosnąć. Żołnierze 3 Batalionu z Brygady Jiftach wpadli w panikę i zaczęli strzelać do wszystkich napotkanych ludzi. Ich odczucia zagrożenia mogły być uzasadnione, ponieważ była to grupa około 400 żołnierzy otoczona przez co najmniej 40 tys. Arabów. Dowodzący Mosze Kelman kazał żołnierzom strzelać do każdego wrogiego celu poruszającego się po ulicach. Podczas dochodzenia zeznał, że nie miał wyboru, ponieważ nie było szans na dotarcie posiłków, a ostrzał był prowadzony ze wszystkich stron i nie można było określić kierunku ataku<ref name=kadish />. W trakcie bitewnego zamieszania, izraelscy żołnierze wrzucali do domów granaty aby wypędzić z nich ukrywających się snajperów, a następnie strzelali do wybiegających mieszkańców. Raport sporządzony przez oficera wywiadu Jeruham Cohena ocenił liczbę zabitych Arabów na 250 zabitych<ref>{{cytuj książkę | autor = Benny Morris | tytuł = Operation Dani and the Palestinian Exodus from Lydda and Ramle in 1948 | url = http://www.jstor.org/pss/4327250 | wydawca = Middle East Journal | miejsce = | data = | rok = 1986 | miesiąc = | strony = 86-87 | isbn = | język = en | data dostępu = 2011-09-04}}</ref>. Palestyński historyk Aref al-Aref podaje dużo wyższe liczby: 426 zabitych, w tym 179 którzy zginęli w [[meczet|meczecie]] Dahmash. Zdarzenie to nazwano masakrą ludności cywilnej, choć przeprowadzone po wojnie dochodzenia wykazały, że cała sytuacja nie była tak jednoznaczna{{odn|Morris|2004|s=427-428}}. Rankiem 13 lipca izraelskie dowództwo nakazało przymusową ewakuację mieszkańców miast Lidda i Ramla. Cywile szli pieszo ponad dziewiętnaście kilometrów w bardzo dużym upale, niosąc na rękach swój dobytek i dzieci. Ludzie najpierw porzucali dobytek, następnie umierały osoby starsze, schorowane i dzieci. Zginęło około 350 osób. Dopiero po dotarciu do jordańskich linii, cywile byli przewożeni ciężarówkami do Ramallah. W ciągu dwóch dni w ten sposób wysiedlono około 50 tys. mieszkańców. W Liddzie i Ramli pozostało zaledwie 2,3 tys. Arabów<ref>{{cytuj książkę | autor = Haim Yacobi | tytuł = The Jewish-Arab City: Spatio-politics in a Mixed Community | wydawca = Routledge | miejsce = | data = | rok = 2009 | miesiąc = | strony = 39 | isbn = | język = en}}</ref>. W opuszczonych miastach doszło do przypadków rabunku pozostawionego mienia arabskiego. Ben Gurion na wieść o tym nakazał natychmiast karnie wycofać z miast 3 Batalion. Sytuacja rodziła jednak potrzebę znalezienia trwałego rozwiązania problemu porzuconego mienia arabskiego. Ben Gurion zdecydował się więc powołać administrację wojskową Terytoriów Okupowanych, na czele której stanął generał Avner Elimelech. Dysponował on oddziałem żołnierzy, którzy posiadali prawo otwierania ognia do osób rabujących pozostawione mienie{{odn|Jadwiszczok|2010|s=212}}.

 

 

Druga faza operacji Danny rozpoczęła się w nocy z 15 na 16 lipca. Izraelskie siły dążyły do zajęcia okolicznych wiosek, odcinając Latrun od pomocy, która mogła nadejść z rejonu Ramallah. W trakcie tych działań doszło do ciężkich walk z Legionem Arabskim. W nocy z 17 na 18 lipca Izraelczycy zajęli wioski [[Islin]] i Artuf. Tutejszy posterunek policji zajmowali wcześniej Egipcjanie, którzy teraz wycofali się, obawiając się, że podjęcie przez nich walki mogłoby oznaczać większą żydowską ofensywę i odcięcie ich od swoich głównych sił na południu. W ten sposób żydowscy żołnierze bez walki zabezpieczyli od południa Drogę Birmańską, a także przejęli kontrolę nad zachodnim fragmentem linii kolejowej prowadzącej z Tel Awiwu do Jerozolimy. Do frontalnego ataku na fort policji Latrun doszło 18 lipca na godzinę przed wejściem w życie drugiego zawieszenia broni w Palestynie. Atak został jednak krwawo odparty<ref>{{cytuj książkę | autor = Ariè Itzchaki | tytuł = Latrun. The Battle for the road of Jerusalem | wydawca = | miejsce = Jerusalem | data = | rok = 1982 | miesiąc = | strony = | isbn = | język =}}</ref>. Pomimo to, operacja Danny zakończyła się bardzo dużym sukcesem strategicznym Izraelczyków. Nie osiągnięto co prawda zakładanych pierwotnie celów, to znacząco poszerzono kontrolowany obszar, zajmując dwa kluczowe miasta – Liddę i Ramlę. Były to jedne z największych ośrodków przemysłowych kraju, w których znajdował się najważniejszy węzeł kolejowy Palestyny. Dodatkową zdobyczą było jedyne w kraju międzynarodowe lotnisko, które po wojnie przemianowano z Lidda na Lod. W wyniku wysiedlenia tutejszej ludności arabskiej zlikwidowano naturalne zaplecze Arabskiej Armii Wyzwoleńczej i zmniejszono zagrożenie dla obszaru miejskiego Tel Awiwu. Ważnym strategicznie sukcesem było także poszerzenie korytarza Drogi Birmańskiej. Dowództwo Legionu Arabskiego z niecierpliwością wyczekiwało wejścia w życie zawieszenia broni, ponieważ zapasy były na wyczerpaniu. Przedłużenie walk o kolejne dni mogło zakończyć się katastrofą dla Jordańczyków.

Na początku drugiej fazy wojny siły libańskie były rozmieszczone wzdłuż granicy libańsko-palestyńskiej, rozciągającej się od Morza Śródziemnego do rejonu wioski [[al-Malkijja]]. Ich zadaniem była obrona granicy Libanu i zapewnienie zaopatrzenia dla Arabskiej Armii Wyzwoleńczej, która składała się z z trzech regimentów. 1 Regiment Jarmouk (1 Batalion Jarmouk oraz jedna kompania) zajmował rejon przy granicy libańskiej pomiędzy wioskami al-Malkijja a [[Sa’sa]]. 2 Regiment Jarmouk (trzy kompanie) przebywał w obozie treningowym w południowym Libanie (stanowił odwód). 3 Regiment Jarmouk (Batalion Hittin, batalion rezerwowy oraz jednostki milicji) zajmował pozycje w środkowej części Galilei z główną bazą w [[Nazaret|Nazarecie]]. Dodatkowo pod dowództwem Arabskiej Armii Wyzwoleńczej znajdował się syryjski Batalion Alawitów (dwie kompanie), który zajmował pozycje pomiędzy [[Safed]]em a [[Dżisz]]. Siedziba głównego dowództwa [[Fauzi al-Kawukdżi|Fauziego al-Kaukdżiego]] znajdowała się w mieście Nazaret. W jego okolicy rozlokował się Batalion Hittin, składający się z czterech kompanii liczących około 500 ochotników. Dowódcą był iracki kapitan Abbas. Jedna z tych kompanii zajęła pozycje w wiosce [[Asz-Szadżara]], druga rozlokowała się wokół pobliskiego moszawu [[Ilanijja]], trzecia zajęła trzy ufortyfikowane miejsca w Nazarecie, natomiast czwarta zajęła wioskę [[Szefaram]]. Siły te były wspierane przez dodatkowych 200 ochotników pochodzących z okolicznych wiosek, którzy zostali oddani kapitanowi Abbasowi pod rozkazy<ref name=abasi>{{cytuj stronę | url = http://in.bgu.ac.il/bgi/iyunim/20/b1.pdf | tytuł = Zajęcie Nazaretu: arabskie miasto, które przeżyło wojnę | data dostępu = 2016-05-02 | autor = Mustafa Abasi | opublikowany = | praca = Ben-Gurion University of Negev | data = | język = he}}</ref>. Całość sił Arabskiej Armii Wyzwoleńczej zajmowała dobrze umocnione pozycje obronne, jednak ich niewielka liczebność w połączeniu z wielkością bronionego obszaru, powodowały, że możliwości skutecznego działania były bardzo mocno ograniczone. Oddziały były niedostatecznie uzbrojone, występowały duże braki amunicji i wyszkolenia. Wszystko to razem powodowało, że tylko nieliczne jednostki Arabskiej Armii Wyzwoleńczej mogły podjąć równorzędną walkę z izraelską armią{{odn|Jadwiszczok|2010|s=227-228}}.

 

 

Upadek Nazaretu spowodował całkowity upadek morale arabskich. Kolejne wioski poddawały się bez walki, a ich mieszkańcy uciekali nie czekając nawet na pojawienie się żydowskich żołnierzy. W ten sposób odblokowana została linia komunikacyjna łącząca Hajfę poprzez Nazaret z Tyberiadą, zniesiono także blokadę oblężonego moszawu [[Ilanijja]]. Izraelskim żołnierzom nie udało się jednak uszczelnić pierścienia okrążenia wokół Nazaretu i Fauzi al-Kaukdżi wraz z większością sił Arabskiej Armii Wyzwoleńczej zdołał uciec do [[Górna Galilea|Górnej Galilei]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/Dekel.html | tytuł = Operation Dekel (July 9-18, 1948) | data dostępu = 2011-09-13 | autor = | opublikowany = | praca = Jewish Virtual Library | data = | język = en}}</ref>.

 

 

Działania wojenne prowadzone w drugiej fazie wojny na froncie północnym zakończyły się izraelskim zwycięstwem. Arabska Armia Wyzwoleńcza poniosła najbardziej dotkliwą porażkę, utraciła Dolną Galileę z miastem Nazaret i musiała pośpiesznie wycofać się do Górnej Galilei. Razem z nimi na północ uchodziły duże masy arabskich mieszkańców, którzy następnie przekraczali granicę libańską. Zupełnie inaczej przedstawiała się sytuacja na odcinku walk z wojskami syryjskimi, które po raz kolejny udowodniły swoją wyższość nad słabo wyszkolonymi i niedostatecznie uzbrojonymi siłami żydowskimi.

==== Front centralny ====

[[Plik:Beit Natif 1948.jpg|thumb|upright=1.2|Izraelscy żołnierze w wiosce [[Bajt Nattif]]]]

 

Z rozpoczęciem obu operacji czekano do wieczora 19 października, aby nie sprowokować Jordańczyków i nie zakłócić w ten sposób realizacji operacji Jo’aw. Dowódców sił operacyjnych uczulano przy tym, że mają bezwzględnie unikać jakichkolwiek incydentów zbrojnych z wojskami jordańskimi, aby nie sprowokować w ten sposób Legionu Arabskiego do zaangażowania się w walki<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.palmach.org.il/show_item.asp?levelId=38612&itemId=5893&itemType=0 | tytuł = Operacja Ha-Har | data dostępu = 2011-10-23 | autor = | opublikowany = | praca = Palmach – The Elite Striking Force of the Haganah | data = | język = he}}</ref>. Obie operacje bardzo szybko rozwinęły się i izraelscy żołnierze opanowali większość zamierzonych celów. Natarcie utknęło jednak w rejonie wioski Bajt Dżala. Tymczasem do arabskich ochotników dotarły informacje o klęskach egipskich wojsk na froncie południowym. Rankiem 21 października upadło miasto Beer Szewa, odcinając drogi zaopatrzenia dla zgrupowania wojsk stacjonujących w rejonie Hebronu i Betlejem. W rezultacie większość egipskich oficerów uciekła z tego rejonu, pozostawiając swoich żołnierzy samemu. Siły arabskie zaczęły się w popłochu wycofywać, nie nawiązując walki z Izraelczykami. Jordańczycy podjęli próbę ratowania sytuacji i wysłali kompanię żołnierzy dowodzonych przez brytyjskiego oficera w celu ponownego zorganizowania arabskich ochotników aby stworzyć nową linię obrony. Próba ta jednak zakończyła się niepowodzeniem, a jordańskie działania ograniczyły się do wystawienia blokady drogowej na południe od Betlejem{{odn|Jadwiszczok|2010|s=257-258}}. W dniu 21 października Mosze Dajan zwrócił się do premiera Ben Guriona z propozycją zajęcia połączonymi siłami użytymi w obu operacjach strategicznej wioski Bajt Dżala. Zdobycie jej otworzyłoby drogę do wyzwolenia bloku żydowskich osiedli [[Gusz Ecjon]] i wyparcia arabskich sił w rejon Hebronu. Otrzymał on jednak wyraźny rozkaz, aby wstrzymać dalsze natarcie. Ben Gurion powiedział: <blockquote>''„Jeśli zajmiemy wioskę, będziemy musieli ją ewakuować pod presją ONZ, dlatego szkoda tracić przy tym życie choćby jednego człowieka.”''<ref>{{cytuj książkę | autor = Jehoszua Ben-Arie | tytuł = History of Israel: The War of Independence (1947–1949) | wydawca = | miejsce = Jerusalem | rok = | strony = 242 | isbn =}}</ref></blockquote>

Główne dowództwo Arabskiej Armii Wyzwoleńczej znajdowało się w wiosce [[Ajtarun|Ajtaroun]] w południowym Libanie. Siły były zorganizowane w trzy regimenty: (1) 1 Regiment Jarmouk (trzy bataliony – 1500 ludzi) zajął najbardziej wysuniętą na południe linię obrony, rozciągającą się na linii [[Ajlabun]] – [[Sachnin]] – [[Madżd al-Krum]]. Był to najlepiej wyszkolony regiment, którego żołnierze posiadali najwyższe morale. (2) 2 Regiment Jarmouk (dwa bataliony – 800 ludzi) zajął pozycje z tyłu pierwszych linii obronnych, koncentrując się we wschodniej części Górnej Galilei w rejonie wsi [[Sa’sa]], nieopodal granicy libańskiej. (3) 3 Regiment Jarmouk (dwa bataliony – 850 ludzi) zajął pozycje w zachodniej części Górnej Galilei w rejonie wioski [[Tarszicha]]. Dodatkowe wzmocnienie stanowił batalion libańskich ochotników, który posiadał własną kompanię zmechanizowaną i baterię artylerii. W odwodzie znajdował się odbudowany Batalion Hittin, który po stratach poniesionych podczas walk w rejonie Nazaretu wycofał się do Syrii, a następnie powrócił i zajął pozycje w obszarze wioski [[Bint Dżubajl]] w południowym Libanie. Wzdłuż granicy pozycje zajęły dodatkowe dwa bataliony Arabskiej Armii Wyzwoleńczej, które podlegały jednak dowództwu libańskiej armii. Ich zadaniem było chronienie tyłów Arabskiej Armii Wyzwoleńczej przed ewentualnym oskrzydlającym manewrem izraelskiej armii<ref name=trzeciawojna />. Siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej były w owym czasie bardzo zdemoralizowane i posiadały mocno ograniczone zapasy amunicji. Gelber pisze, że połowa arabskich żołnierzy nie miała obuwia, brakowało im koców i wielu chorowało{{odn|Gelber|2006|s=222}}. Praktycznie siły te były niezdolne do prowadzenia regularnych działań taktycznych i nadawały się bardziej do wojny partyzanckiej niż do uczestniczenia we współczesnej wojnie. W dokumentach brytyjskich znajduje się cytat za oficerem irackim wizytującym oddziały Arabskiej Armii Wyzwoleńczej, który swą wypowiedź na temat słabego jej stanu konkluduje zdaniem, iż lepiej byłoby rozwiązać te oddziały, niż utrzymywać je w opisywanym stanie{{odn|Jadwiszczok|2010|s=262}}. Również syryjskie dowództwo przegrupowało swoje siły na północy, rozlokowując batalion piechoty w wiosce [[Dżisz]]. Na terytorium południowo-wschodniego Libanu stacjonowały także dwa syryjskie bataliony piechoty z 3 Brygady. W wiosce [[Mardż Ujun]] był 8 Batalion, a w [[al-Chijam]] był 9 Batalion.

 

 

 

Podczas operacji Hiram doszło do kilku masakr, które zostały dobrze udokumentowane. Dziennikarz Ari Szavit napisał: <blockquote>''„Do ponad połowy aktów masakr doszło podczas operacji Hiram (na północy w październiku 1948): w Safsaf, Jish, Saliha, Ajlabun, Deir al-Asad, Madżd al-Krum i Sa’sa. Podczas operacji Hiram występowało niezwykle wysokie zagęszczenie ludności na froncie lub obok frontu w następnej fazie. To nie mógł być przypadek. To była zasada. Najwyraźniej różni oficerowie, którzy brali udział w operacji rozumieli, że otrzymany nakaz wysiedlenia dopuszcza popełnianie takich czynów w celu zachęcenia mieszkańców do wyjścia na drogi. Faktem jest, że nikt nie został ukarany za te morderstwa. Ben Gurion milczał w tej sprawie, kryjąc żołnierzy, którzy popełnili masakry.”''<ref name=hiram />.</blockquote>

 

==== Front południowy (30 listopada – 7 grudnia) ====

 

=== Rezolucja ONZ nr 194 ===

Pierwsza faza operacji Horew miała się rozpocząć w nocy z 23 na 24 grudnia 1948, jednak silny deszcz spowodował, że boczne pustynne trakty stały się nieprzejezdne. Wymusiło to na dowództwie opóźnienie terminu rozpoczęcia ataku, natomiast [[Korpus Inżynieryjny (Izrael)|Korpus Inżynieryjny]] pośpiesznie przygotowywał nową drogę na głównym kierunku natarcia<ref>{{cytuj książkę | autor = Adan Avraham | tytuł = The Ink Flag | wydawca = | miejsce = Tel Awiw | rok = 1984 | strony = 234 | isbn =}}</ref>. Opóźnienie wyniosło 48 godzin i 25 grudnia przygotowujące się do ataku oddziały osobiście odwiedził Dawid Ben Gurion{{odn|Morris|2008|s=361}}. Przed południem 25 grudnia, dwa bataliony piechoty Brygady Negew zaatakowały egipskie pozycje obronne na wschodnim skrzydle natarcia. Doszło tam to 36-godzinnej [[bitwa o Bir Tamila|bitwy o Bir Tamila]], w wyniku której Izraelczycy oczyścili drogę z Beer Szewy prawie do granicy. Działanie to umożliwiło 26 grudnia rozwinięcie ataku przez 8 Brygadę Pancerną i Brygadę Harel na [[Audża al-Hafir]]. W rejonie tym doszło do ciężkiej [[bitwa o Audżę|bitwy o Audżę]], podczas której musiano powstrzymywać egipskie kontrataki z rejonu Rafah. Obszar Auja został opanowany 27 grudnia, otwierając tym samym drogę Izraelczykom w głąb półwyspu Synaj. Według relacji świadków, izraelscy żołnierze dojeżdżając do izraelsko-egipskiej granicy krzyczeli z radości, zatrzymywali pojazdy i całowali ziemię{{odn|Morris|2008|s=363}}. Zdobycie Auja dawało także izraelskiej armii możliwość wyrzucenia wszystkich egipskich wojsk z Palestyny. Drogą z Auja w kierunku na Abu Ageila uciekali liczni egipscy żołnierze. Wielu z nich było tak zdemoralizowanych, że bez walki poddawali się Izraelczykom, aby tylko otrzymać pożywienie i schronienie przed zimnem. Całe wschodnie skrzydło egipskiej armii rozpadło się. Oficer egipskich ochotników Bractwa Muzułmańskiego, Kamal Ismail asz-Szarif powiedział, że „''bitwa Auja oznaczała koniec egipskiej kampanii w Palestynie i odtąd jego armia musiała walczyć na egipskiej ziemi''”<ref>{{cytuj książkę | autor = Ash-Sharif, Kamal Ismail | tytuł = The Muslim Brotherhood – In the War for Palestine | wydawca = | miejsce = | rok = | strony = 114 | isbn =}}</ref>. Dla Izraelczyków zdobycie Auja oznaczało zakończenie pierwszej fazy operacji Horew, jednak dotychczasowe walki okazały się tak wyczerpujące, że część sił musiała zatrzymać się na odpoczynek.

 

 

W dniu 28 grudnia izraelskie oddziały rozpoczęły natarcie z Auja, wdzierając się głęboko w półwysep [[Synaj (półwysep)|Synaj]]. Działania te nazwano [[Bitwa o Synaj (1948)|bitwą o Synaj]]. W jej trakcie, już rankiem 29 grudnia Izraelczycy zdobyli strategiczne skrzyżowanie [[Abu Ageila]]. Tego samego dnia zajęto pas startowy Bir Lahfan, położony w odległości około 15&nbsp;km na południe od Arisz. Doszło tutaj do kolejnego pomyłkowego ostrzelania izraelskich żołnierzy przez własne samoloty, których piloci nie wiedzieli o szybkich postępach własnych wojsk lądowych. W wyniku tej pomyłki zginęło kilkudziesięciu żołnierzy. Była to najtragiczniejsza pomyłka izraelskich sił powietrznych na tej wojnie. Po zabezpieczeniu zajętych pozycji, grupa uderzeniowa kontynuowała natarcie, docierając wieczorem 29 grudnia do [[Port lotniczy Al-Arisz|lotniska Arisz]], położonego w odległości 8&nbsp;km na południe od miasta Arisz{{odn|Lorch|1998|s=612}}. Izraelski rajd stanowił olbrzymie zagrożenie dla egipskich linii zaopatrzeniowych. Egipskie dowództwo zdawało sobie sprawę, że nie będzie w stanie obronić miasta Arisz przed nacierającymi Izraelczykami i cały korpus ekspedycyjny zostanie odcięty w Strefie Gazy. Z tego powodu, egipscy dyplomaci natychmiast wnieśli skargę do Rady Bezpieczeństwa ONZ, która 29 grudnia 1948 przyjęła [[Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 66|Rezolucję Rady Bezpieczeństwa nr 66]]. Wzywała ona do natychmiastowego wstrzymania walk i wycofania wojsk na wcześniej zajmowane pozycje<ref>{{cytuj stronę | url = http://en.wikisource.org/wiki/United_Nations_Security_Council_Resolution_66 | tytuł = United Nations Security Council Resolution 66 | data dostępu = 2012-01-12 | autor = | opublikowany = | praca = Wikisource | data = | język = en}}</ref>. Jeszcze ostrzejsza była natomiast reakcja Wielkiej Brytanii, która poinformowała [[Stany Zjednoczone]], że jeśli Izraelczycy nie wycofają swoich wojsk z Syanju, wówczas Brytyjczycy będą zmuszeni wywiązać się z angielsko-egipskiego paktu z 1936. Informację tę przekazał izraelskiemu ministrowi spraw zagranicznych [[Mosze Szaret]]owi amerykański dyplomata James Macdonald. Dawid Ben Gurion nie chciał ryzykować możliwością brytyjskiej interwencji zbrojnej i nakazał 30 grudnia rozpoczęcie operacji wycofywania wojsk z Synaju. Następnego dnia izraelskie oddziały wycofały się z rejonu Arisz do skrzyżowania Abu Ageila. Tego samego dnia przeprowadzono dużą operację dywersyjną z Auja. Pustynnymi drogami w głąb półwyspu Synaj zagłębił się batalion piechoty z Brygady Harel. Błyskawicznym atakiem zajęto wioskę al-Kusajma<ref name=wallah>{{cytuj książkę | autor = Jehuda Wallach | tytuł = Carta’s Atlas of Israel. First Years 1948–1961 | wydawca = Carta Jerusalem | miejsce = | rok = 1978 | strony = 65 | isbn =}}</ref>. Równocześnie przeprowadzono rajd na lotnisko Bir el-Hassana, położone na południowy zachód od al-Kusajma<ref>{{cytuj książkę | autor = David Tal | tytuł = Military Result of Political Wrestling: The Israeli-Egyptian War 1948–1949 | wydawca = Ministry of Defense Publishing | miejsce = | rok = 2005 | strony = 466 | isbn = 965-05-1251-9}}</ref>. Ostateczne wycofanie wojsk z Synaju zakończono 2 stycznia 1949. W rezultacie bitwa o Synaj zakończyła się niepowodzeniem Izraelczyków. Ponieważ nie zdobyto miasta Arisz, całość akcji nie miała większego znaczenia dla potencjału militarnego Egiptu. Egipcjanie bardzo szybko zajęli opuszczone lotniska i wznowili działania swoich sił powietrznych w rejonie walk nad Strefą Gazy i pustynią Negew{{odn|Jadwiszczok|2010|s=281-284}}.

==== Operacja Uwda (5-10 marca 1949) ====

[[Plik:PikiWiki Israel 6325 golani 1949.jpg|thumb|left|upright=1.2|Izraelscy żołnierze podczas [[operacja Uwda|operacji Uwda]], 9 marca 1949]]

 

=== Rozejm izraelsko-libański (23 marca 1949) ===