Operacja Danny: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot dokonuje drobnych poprawek redakcyjnych – typografia, linkowania etc. |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Drobne zmiany typogrficzne, poprawa linkujących. |
||
Linia 46:
=== Siły żydowskie ===
Zadanie przeprowadzenia operacji ''Danny'' otrzymał [[Jigal Allon]], a jego zastępcą był [[Icchak Rabin]]. Aby osiągnąć zamierzone cele pod ich dowództwo powierzono pięć [[brygada|brygad]]. Były to [[Brygada Pancerna Harel|Brygada „Harel”]] dowodzona przez Josefa Tabenkina, i przerzucona z północy [[Brygada Jiftach]] dowodzona przez Szulamit Cohena. Obie te brygady w owym czasie dysponowały pięcioma batalionami piechoty. Nowo powstała [[8 Brygada Pancerna]] posiadała dwa bataliony (82 Batalion czołgów i 89 Batalion Zmechanizowany komandosów – dowodził nią
Plan operacji zakładał, że w pierwszej kolejności nastąpi okrążenie arabskich miast Lidda i al-Ramla. Odcięto by w ten sposób możliwość udzielenia pomocy obrońcom przez główne siły Legionu Arabskiego. W celu okrążenia obu miast, z północnego zachodu miała nacierać 8 Brygada Pancerna, a od południowego zachodu Brygada Jiftach. Brygady Kiryati zabezpieczała południowo-wschodnią flankę atakujących sił, natomiast Brygada „Harel” otrzymała zadanie utworzenia linii obronnej na wschód od miast i powstrzymanie ewentualnych jordańskich kontrataków. Obie brygady przeznaczone do przeprowadzenia natarcia miały spotkać się w wiosce [[Ben Szemen (moszaw)|Ben Szemen]], gdzie zamierzano zamknąć okrążenie. Stąd miało być także wyprowadzone natarcie na miasto Liddę, a następnie al-Ramlę<ref>{{cytuj książkę | autor = Michał Jadwiszczok | tytuł = Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych | url = https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/bitstream/10593/693/1/Jadwiszczok_PhD.pdf | wydawca = Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | miejsce = Poznań | rok = 2010 | strony = 206 | isbn = | język = pl| data dostępu = 2011-12-22}}</ref>.
Linia 54:
Operacja rozpoczęła się w nocy z 9 na 10 lipca 1948 od nalotu [[Siły Powietrzne Izraela|izraelskich samolotów]] na miasta Lidda i Ramla. Bombardowanie było obliczone na wywołanie paniki wśród ludności cywilnej i obniżenie morale obrońców. Równocześnie Brygada Kiryati ostrzelała pozycje jordańskie w rejonie miasta al-Ramla i przeprowadziła kilka drobnych działań dywersyjnych, obliczonych na odciągnięcie uwagi od głównego celu operacji.
W nocy z 9 na 10 lipca natarcie z północnego zachodu rozpoczęła 8 Brygada Pancerna. Jej dowódca,
Rankiem 11 lipca dowództwo zdecydowało, że 3 Batalion Brygady Jiftach przeprowadzi samodzielne natarcie na Liddę, natarcie utknęło jednak w winnicach Hztim, już na terenie miasta. Izraelskie samoloty rozrzuciły wówczas nad oboma miastami ulotki wzywające mieszkańców do poddania się<ref name="lydda">{{cytuj książkę | autor = Benny Morris | tytuł = Operation Dani and the Palestinian Exodus from Lydda and Ramle in 1948 | url = http://www.jstor.org/pss/4327250 | wydawca = Middle East Journal | miejsce = | data = | rok = 1986 | miesiąc = | strony = 86-87 | isbn = | język = en | data dostępu = 2011-09-04}}</ref>. Przywódcy społeczności arabskiej w Ramli obawiali się możliwości pogromu mieszkańców i w obliczu nacierających wojsk żydowskich podjęli decyzję o poddaniu się oraz wpuszczeniu do miasta wojsk izraelskich, które zgodnie z zawartym następnym porozumieniem miały nałożyć na miasto [[godzina policyjna|godzinę policyjną]]. Jednak przebywający w mieście arabscy ochotnicy odmówili podporządkowania się decyzji o poddaniu miasta i zapowiedzieli kontynuację walki<ref name="refugee">{{cytuj książkę | autor = Benny Morris | tytuł = The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited | wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge | rok = 2004 | strony = 427-428 | isbn =}}</ref>. Tymczasem na północy, po odparciu wszystkich jordańskich ataków, dowodzący 89 Batalionem zmechanizowanym [[Mosze Dajan]] bez porozumienia z dowództwem, pozostawił na liniach obronnych jedną kompanię, a na czele pozostałych dwóch kompanii ruszył w kierunku moszawu [[Kerem Ben Szemen]]. Osłabienie te wykorzystali Jordańczycy, którzy przeprowadzili jeszcze jeden kontratak i odbili wioskę Dajr Tarif, tworząc w ten sposób wyłom w pozycjach izraelskich i stwarzając zagrożenie dla wschodniego skrzydła głównych sił żydowskich. Około godziny 16:00, w rejon Ben Szemen dotarli komandosi z 89 Batalionu. [[Jigal Allon]] zdecydował się użyć ich do szturmu na miasto Lidda. Mosze Dajan przeprowadził wówczas bardzo ryzykowny manewr. Załadował on 150 żołnierzy na 8 [[willys MB|jeepów]], 6 ciężarówek oraz jeden [[pojazd półgąsienicowy]]. Taką kolumną zmechanizowaną objechał pozycje arabskie i z innej strony wdarł się do miasta. Kolumna pojazdów przejechała przez oba miasta strzelając do wszystkich napotkanych ludzi, wywołując zamieszanie wśród arabskich obrońców. Dotarcie do [[Ramla (stacja kolejowa)|stacji kolejowej Ramla]] zajęło im 47 minut. Izraelczycy podczas tej „szarży” stracili 9 zabitych i 21 rannych, natomiast po stronie arabskiej było ponad 100 zabitych. Wysoka liczba arabskich ofiar wynikała głównie z faktu, że izraelscy żołnierze nosili [[kefija|kefije]], a na samym przedzie kolumny jechał samochód pancerny zdobyty na Legionie Arabskim. Wielu mieszkańców mogło myśleć, że są to siły jordańskie wkraczające do miasta. Było to powodem, że wielu arabskich ochotników wychodziło na ulice aby przywitać nadciągające posiłki<ref name="kadish"/>. Oszołomieni całym rajdem jordańscy żołnierze z 5 kompanii, opuścili pozycje obronne i skupili się w posterunku policji ([[fort Tegart]]) w Liddzie. Decyzja ta miała jednak bardzo zły wpływ na pozostałych obrońców, ponieważ dzięki niej do miasta wkroczył teraz 3 Batalion Brygady Jiftach, przełamując do wieczora resztki oporu. Wieczorem izraelscy dowódcy przeprowadzili rozmowy z przywódcami społeczności arabskiej w sprawie formalnej [[kapitulacja|kapitulacji]]. Natomiast jordańscy żołnierze apelowali do swojego dowództwa o przysłanie posiłków na pomoc<ref name="gelber"/>. W godzinach nocnych sytuacja w mieście była niezwykle skomplikowana. Nieliczni izraelscy żołnierze znajdujący się pośrodku dużej arabskiej społeczności czuli się bardziej jak więźniowie, niż zdobywcy miasta. Ich pozycje były nieustannie ostrzeliwane przez arabskich snajperów ukrywających się po domach. Dowództwo izraelskiej operacji usiłowało w jakiś sposób pomóc własnym żołnierzom, i poleciło siłom [[Brygada Ecjoni|Brygady „Ecjoni”]] aby przeprowadziły działania dywersyjne w obszarze Jerozolimy, i w ten sposób odciągnąć uwagę dowództwa Legionu Arabskiego. W rezultacie zajęta została i wysiedlona arabska wioska [[Al-Dżura|al-Jura]].
Rankiem 12 lipca doszło do starcia 32 Batalionu Brygady
Tymczasem w forcie policji w centrum Liddy nadal przebywali jordańscy żołnierze. Legion Arabski nie mógł przyjść im z pomocą, a głównodowodzący John Bagot Glubb nakazał 5 kompanii wycofanie się z miasta. Rozkaz ten został wykonany w nocy z 12 na 13 lipca. Jordańczycy wymknęli się z miasta, wykorzystując luki w liniach żydowskich. W trakcie tej samej nocy, siły izraelskie zajęły wioskę [[Abu al-Fadul|Abu al-Fadl]] położoną na zachód od Ramli. Tymczasem część sił Brygady „Harel” przeszła Drogą Birmańską w rejon Jerozolimy i zajęły wioski [[Suba (Palestyna)|Suba]], [[Al-Lauz|al-Lawz]] , [[Sara (Palestyna)|Sara]] oraz [[Sataf]]. Rankiem 13 lipca izraelskie dowództwo nakazało przymusową ewakuację mieszkańców miast Lidda i Ramla. Cywile szli pieszo niosąc na rękach swój dobytek i dzieci. Najpierw szli siedem kilometrów do wioski [[Bajt Nabala]], następnie kolejnych dwanaście do wioski [[Barfilija]]. Marsz odbywał się podczas bardzo wysokich temperatur. Ludzie najpierw porzucali dobytek, następnie umierały osoby starsze, schorowane i dzieci. Zginęło około 350 osób. Dopiero po dotarciu do jordańskich linii, cywile byli przewożeni ciężarówkami do Ramallah. W ciągu dwóch dni w ten sposób wysiedlono około 50 tys. mieszkańców. W Liddzie i Ramli pozostało zaledwie 2,3 tys. Arabów<ref>{{cytuj książkę | autor = Haim Yacobi | tytuł = The Jewish-Arab City: Spatio-politics in a Mixed Community | wydawca = Routledge | miejsce = | data = | rok = 2009 | miesiąc = | strony = 39 | isbn = | język = en}}</ref>. W opuszczonych miastach doszło do przypadków rabunku pozostawionego mienia arabskiego. [[Dawid Ben Gurion]] na wieść o tym nakazał natychmiast karnie wycofać z miast 3 Batalion. Sytuacja rodziła jednak potrzebę znalezienia trwałego rozwiązania problemu porzuconego mienia arabskiego. Ben Gurion zdecydował się więc powołać administrację wojskową Terytoriów Okupowanych, na czele której stanął generał Avner Elimelech. Dysponował on oddziałem żołnierzy, którzy posiadali prawo otwierania ognia do osób rabujących pozostawione mienie<ref name="zaopatrzen">{{cytuj książkę | autor = Michał Jadwiszczok | tytuł = Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych | url = https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/bitstream/10593/693/1/Jadwiszczok_PhD.pdf | wydawca = Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | miejsce = Poznań | rok = 2010 | strony = 212 | isbn = | język = pl| data dostępu = 2011-12-23}}</ref>.
Linia 65:
Po zajęciu Liddy i al-Ramli, dowództwo izraelskie miało płynnie przejść do realizacji drugiej fazy operacji ''Danny''. Wszystkie oddziały znajdowały się na pozycjach wyjściowych i oczekiwały na rozkazy, aby móc kontynuować natarcie w kierunku Ramallah. Po przeciwnej stronie znajdował się Legion Arabski, którego zapasy amunicji znajdowały się na wyczerpaniu. John Bagot Glubb informował króla Abdullaha, że w przypadku kontynuowania żydowskiego natarcia, jedynym rozwiązaniem będzie rozpocząć wycofywanie wojsk za linię rzeki [[Jordan (rzeka)|Jordan]]. W przeciwnym razie, kolejne jednostki będą wyczerpywać amunicję i pod naporem wojsk żydowskich będą ulegać zniszczeniu. W obliczu całkowitej klęski czyniono rozpaczliwe próby pozyskania amunicji. [[Syria]], [[Irak]] i [[Egipt]] zobowiązały się dostarczyć pewne ilości uzupełnień, jednak z powodów logistycznych wymagało to czasu. Równocześnie jordańscy dyplomaci usiłowali wymóc na Wielkiej Brytanii dostarczenie zaopatrzenia Legionowi Arabskiemu, jednak Brytyjczycy byli nieugięci i utrzymali embargo na dostawy broni na Bliski Wschód<ref name="zaopatrzen"/>.
Sytuacja po stronie żydowskiej uległa jednak mocnej zmianie. Na froncie południowym trwała [[operacja An-Far|operacja ''An-Far'']] (9-15 lipca), która przekształciła się w ciężkie walki obronne toczone przez [[Brygada Giwati|Brygadę Giwati]]. Załamanie się linii obronnych na południu wiązałoby się z koniecznością natychmiastowego przerzucenia posiłków. Izraelczycy praktycznie nie dysponowali żadnymi rezerwami, a więc decyzja taka wiązałaby się z koniecznością uszczuplenia sił na froncie centralnym. Oznaczałoby to postawienie dużego znaku zapytania nad dalszą możliwością kontynuowania operacji Danny. I tak tutejsze siły zostały mocno zmniejszone przez wycofanie z linii walki 8 Brygady Pancernej. W trakcie dotychczasowych walk większość czołgów 82 Batalionu doznała różnych usterek technicznych, których naprawa miała zająć około tygodnia czasu. Podjęto więc decyzję, że 89 Batalion zmechanizowany Mosze Dajana zostanie przegrupowany na front południowy. Dodatkowym poważnym problemem było pojawienie się bardzo dużego zagrożenia dla bezpieczeństwa [[Droga Birmańska (Izrael)|Drogi Birmańskiej]], będącej jedyną linią komunikacyjną łączącą Jerozolimę z pozostałą częścią kraju. Na południe od tej strategicznej drogi znajdowała się arabska wioska [[Artuf]], w której rejonie niespodziewanie pojawiła się egipska kompania ciężkiej artylerii chroniona przez ochotników z [[Bracia Muzułmańscy|Bractwa Muzułmańskiego]]. Dodatkowo Jordańczycy skierowali w ten obszar 135 swoich żołnierzy z 12 kompanii, wcześniej operującej w rejonie [[Hebron]]u. Wielkość tych sił stanowiła realne zagrożenie dla Drogi Birmańskiej, i izraelskie dowództwo musiało przegrupować Brygadę „Harel”. Poza ochroną Drogi Birmańskiej postawiono jej zadania poszerzenia korytarza komunikacyjnego poprzez zajęcie i wysiedlenie wiosek arabskich położonych na południe od drogi. Wszystkie te działania odciągały w czasie rozpoczęcie drugiej fazy operacji Danny. Przy tym wszystkim izraelskie dowództwo nie posiadało żadnych wywiadowczych informacji o rzeczywistej sytuacji Legionu Arabskiego – o dyslokacji jednostek, problemach z zaopatrzeniem i trudnej sytuacji dowództwa. Wojska jordańskie przez cały czas spostrzegano jako silnego i niezwykle niebezpiecznego przeciwnika. Dawid Ben Gurion zdawał sobie przy tym sprawę, że nieuchronnie zbliża się czas narzucenia przez Radę Bezpieczeństwa ONZ kolejnego zawieszenia broni, a więc, jeśli chciano znaleźć jakieś rozstrzygnięcia, należało jak najszybciej rozpocząć działania operacyjne. Zmieniono więc cele postawione przed drugą fazą operacji ''Danny'', rezygnując z ofensywy na Ramallah i wyrzucenia wojsk jordańskich z Palestyny. Jigal Allon otrzymał rozkaz zdobycia fortu Latrun i sąsiedniej strategicznie położonej wioski [[Imwas]], a następnie udrożnienia tradycyjnej drogi komunikacyjnej do Jerozolimy. W tym celu rozpoczęła się dyslokacja oddziałów. Na własnych pozycjach pozostała Brygada
Wykorzystując chwilową przerwę w walkach, żołnierze żydowskiej organizacji paramilitarnej [[Irgun Cwai Leumi|Irgun]] zaatakowali 14 lipca położoną na południowy zachód od Jerozolimy arabską wioskę [[al-Malha]]. Starcie przerodziło się w zaciętą walkę, w którą zaangażowano żołnierzy wchodzących w skład Brygady „Ecjoni”. Po ciężkich walkach wioska została zdobyta 15 lipca, jednak starcia w tym rejonie trwały jeszcze przez następny dzień. Mieszkańcy al-Malhy uciekli do pobliskiego miasta [[Betlejem]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.palestineremembered.com/Jerusalem/al-Maliha/index.html | tytuł = Welcome To al-Maliha | data dostępu = 2011-12-24 | autor = | opublikowany = | praca = Palestine Remembered| data = | język = en}}</ref>. Działania te nie zmyliły jednak Jordańczyków. Dowódca wojsk jordańskich, generał John Bagot Glubb uważał, że główny nacisk kolejnej żydowskiej ofensywy będzie skierowany na wioskę [[Bajt Sira]], na kierunku natarcia na Ramallah. Dlatego John Bagot Glubb wycofał z obszaru Latrun dwie kompanie 2 Batalionu (zajęły pozycje przy Beit Sira) oraz 5 samodzielną kompanię piechoty (zajęła pozycje na Wzgórzu Radarowym). Poza tym, na linii [[Biddu]] – [[Nabi Samuil]] pozycje zajmował 5 Batalion. Wzgórza na północ od [[Sza’ar ha-Gaj]] zajmował 4 Batalion, natomiast obszaru samego fortu Latrun bronił 2 Batalion. W odwodzie znajdowała się jedna kompania z 1 Batalionu. Izraelczycy przygotowali plan swojego natarcia w zupełnej nieświadomości dyslokacji sił jordańskich, co zostało okupione wysokimi stratami. Jigal Allon podzielił swoje siły na dwa zgrupowania, które miały wykonać natarcia podczas dwóch kolejnych nocy. W pierwszej nocy Brygada Harel miała przeprowadzić dywersyjny atak na Wzgórze Radarowe. Natomiast Brygada Jiftach miała zająć wioskę [[Barfilija]]. Uderzenia te były obliczone na odwrócenie uwagi jordańskiego dowództwa od głównego celu natarcia. Pozostający w odwodzie 4 Batalion Brygady „Harel” miał utrzymać linię obronną [[At-Tira (Ramla)|al-Tira]] – [[Ben Szemen (moszaw)|Ben Szemen]] – [[Dżimzu|Jimzu]] – [[Al-Kubab|al-Qubab]] – [[Chulda (Palestyna)|Khulda]]. W drugiej nocy Brygada Harel miała zaatakować fort Latrun od wschodu, natomiast Brygada Jiftach zająć wioskę Beit Sira. Batalion rezerwowy miał w kluczowym momencie bitwy wejść na pole walki i zająć wioskę [[Salbit]], w celu zamknięcia okrążenia pozycji jordańskich w Latrun<ref>{{cytuj książkę | autor = Michał Jadwiszczok | tytuł = Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych | url = https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/bitstream/10593/693/1/Jadwiszczok_PhD.pdf | wydawca = Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | miejsce = Poznań | rok = 2010 | strony = 217-218 | język = pl| data dostępu = 2011-12-24}}</ref>.
|