Sułtanat Rumu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Rozkwit: myślnik
Linia 92:
== Narodziny i walka o przetrwanie ==
[[Plik:Map Byzantine Empire 1025-pl.svg|thumb|180px|left|Cesarstwo Bizantyjskie w roku 1025, w przeddzień najazdu normańskiego i seldżuckiego]]
Od lat pięćdziesiątych [[XI wiek]]u luźne bandy Turków Seldżuckich wyprawiały się w głąb bizantyjskiej Anatolii w poszukiwaniu łupów, czemu nie była w stanie przeciwdziałać nieruchliwa armia cesarstwa. Ta wojna podjazdowa przybrała postać otwartego starcia, kiedy w roku [[1071]] cesarz [[Roman IV Diogenes|Roman Diogenes]] w celu zabezpieczenia granicy zdecydował się zająć fortece wokół jeziora [[Wan (jezioro)|Wan]], a na swej drodze spotkał zdecydowaną mu w tym przeszkodziċ armię samego sułtana [[Wielcy Seldżucy|Wielkich Seldżuków]], [[Alp Arslan bin Chaghri|Alp Arslana]]. W ten sposób doszło do [[Bitwa pod Manzikertem|bitwy pod Manzikertem]], w której armia Bizancjum poniosła druzgocącą klęskę, a jego cesarz dostał się do niewoli. Bezpośrednie skutki klęski nie były zbyt znaczące - Alp Arslan, dla którego głównym wrogiem byli [[Fatymidzi]], wypuścił cesarza z niewoli po zagwarantowaniu sobie niewielkich cesji terytorium i odszedł na południe. Trzy czynniki zdecydowały o tym, że po bitwie pod Manzikertem Bizantyjczycy w przeciągu 10 lat utracili kontrolę nad niemal całą Anatolią. Pierwszym był charakter tureckich najeźdźców, którym w przeciwieństwie do tradycyjnych przeciwników cesarstwa, Arabów, bardzo odpowiadały surowe, zimowe warunki anatolijskiego płaskowyżu, przypominające ich rodzimą [[Azja Środkowa|Azję Centralną]]. O ile zatem Arabowie najeżdżali Anatolię, a potem się z niej wycofywali, o tyle Turcy starali się uczynić z niej stały teren swojego koczowniczego życia.[[Plik:Europe mediterranean 1097.jpg|thumb|180px|Europa z sułtanatem seldżuckim po zdobyciu Anatolii po bitwie pod Manzikertem]]Zapewne jednak by się to im nie udało, gdyby nie drugi czynnik, którym były wojny domowe trapiące cesarstwo w latach [[1071]]-[[1081]], w wyniku których zamiast walczyć z Turkami kolejni pretendenci do tronu dosłownie oddawali im kolejne terytoria w zamian za ich wojskowe usługi, a rząd centralny wycofywał kolejne oddziały do [[Konstantynopol]]a w celu jego obrony. Po trzecie, kiedy Bizancjum skonsolidowało się wreszcie wokół [[Aleksy I Komnen|Aleksego I Komnena]] w roku [[1081]], to aż do roku [[1094]] musiało prowadzić ciężkie walki na zachodzie przeciwko kolejno [[Normanowie|Normanom]], [[Pieczyngowie|Pieczyngom]] i [[Połowcy|Kumanom]], tak że do roku [[1097]] nie podjęło żadnej inicjatywy w celu odzyskania Azji Mniejszej. Na skutek tego w jej wnętrzu wyrosło całe pokolenie, które w swoim życiu nigdy nie zaznało władzy cesarza bizantyńskiego i w znacznej mierze było już sturkizowane.
 
Człowiekiem, który postanowił wykorzystaċ ten stan rzeczy był [[Sulajman Ibn Kutulmisz|Sulajman]], syn [[Kutulmisz]]a – wuja Alp Arslana, który niegdyś zbuntował się przeciw niemu, kwestionując jego prawo do władzy, co przypłacił życiem. Sulajman był wysłannikiem [[Malikszah I|Malikszaha]], następcy Alp Arslana, który wysłał go do Anatolii w celu zapanowania nad jej niekontrolowanym podbojem w imieniu Wielkich Seldżuków. Zaczął on organizować anatolijskich Turków wokół siebie, i po zajęciu [[İznik|Nicei]] w roku [[1077]] samozwańczo ogłosił się sułtanem, kwestionując tym samym zwierzchność Malikszaha. Nicea, przez Turków nazwana Iznikiem, stała się pierwszą stolicą nowego państwa. Po zdobyciu [[Antiochia (Turcja)|Antiochii]] w roku [[1084]] Sulajman poczuł się na tyle pewnie, że w roku [[1086]] wyruszył przeciwko [[Aleppo]], co doprowadziło go do starcia z bratem Malikszaha, namiestnikiem [[Syria|Syrii]] [[Tutusz Ibn Alp Arslan|Tutuszem]], co przypłacił życiem w [[Bitwa pod Aleppo|bitwie pod murami miasta]]. Jego syn, [[Kilidż Arslan I|Kilidż Arslan]], stał się zakładnikiem na dworze Wielkich Seldżuków, i powrócił do Anatolii by dokonać restauracji sułtanatu dopiero po śmierci Malikszaha w roku 1092.