Statut warcki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje) kat. |
int. |
||
Linia 1:
'''Statut warcki''' – prawo nadane przez [[Władysław II Jagiełło|Władysława II Jagiełłę]] w [[28 października]] [[1423]] roku na [[sejm walny|sejmie walnym]]<ref>Historia sejmu polskiego. praca zbiorowa pod redakcją Jerzego Michalskiego. Tom I do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1984, s. 23.</ref> w [[Warta (miasto)|Warcie]] <ref>[[Roman Grodecki]], [[Stanisław Zachorowski]], [[Jan Dąbrowski (historyk)|Jan Dąbrowski]], ''Dzieje Polski średniowiecznej'', t. 2, Kraków [[1995]], s. 316.</ref> <ref>[[Roman Grodecki]], [[Stanisław Zachorowski]], [[Jan Dąbrowski (historyk)|Jan Dąbrowski]], ''Dzieje Polski średniowiecznej'', Kraków [[2011]], s. 715</ref>.
Statut warcki był kolejnym prawem wpływającym na ówczesną gospodarkę i nadawał prawną podstawę do przejmowania gospodarstw [[sołtys]]ich i większych kmiecych na zasadzie wykupu po cenie oszacowanej przez szlachcica (feudała), nierzadko w wyniku rugi całkowitej lub częściowej. Był odbiciem nastrojów panujących już za czasów [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza III Wielkiego]], kiedy to szlachta pałała niechęcią do bogatych, wolnych dotąd sołtysów i chłopów. Przepis pozwalał na likwidowanie sołectw przez szlachtę na włościach nadanych im przez władców Polski stanowiących władzę centralną. Grunty tak pozyskane włączano do dużych gospodarstw folwarcznych. Funkcjonowanie folwarków szlacheckich oparte było na przymusowej, odrobkowej sile roboczej - tzw. [[renta feudalna|pańszczyźnie]] dlatego ich wydajność gospodarcza była niższa niż sołectw, pomimo tego folwarki przynosiły duże dochody szlachcie. Statut warcki jednocześnie ograniczał prawo chłopów do opuszczania wsi, co miało zapobiec ich migracji. Zakaz ten nie powstrzymał jednak dużej części zbuntowanych sołtysów i chłopów przed zbieganiem na wschód, gdzie często zasilali szeregi [[Kozacy|społeczności kozackich]].
Statut nakładał na [[Wojewoda (Polska średniowieczna)|wojewodów]] obowiązek kontroli [[miara (metrologia)|miar i wag]] w miastach oraz ustalanie cen artykułów rzemieślniczych.
| |||