Barciany: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Bibliografia: ->dr. uzup.
drobne merytoryczne
Linia 29:
[[Plik:Barciany Kościół gotycki 08.JPG|250px|thumb|Wnętrze kościoła]]
[[Plik:2009-07 Barciany 7.jpg|250px|thumb|Ołtarz]]
'''Barciany''' ([[język niemiecki|niem.]] ''Barten'', [[lit.]] ''Bartėniai'') – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]]. W latach [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[Województwo olsztyńskie (1975–1998)|województwa olsztyńskiego]]. Miejscowość jest siedzibą [[Barciany (gmina)|gminy Barciany]]. Leży na terenie krainy historycznej [[Prusy Dolne]].
 
== Historia ==
Używane nazwy miejscowości ([[Słownik geograficzny Królestwa Polskiego|Sł. geogr.]]): [[język polski|pol.]] - Barciany, Barty, Borty; [[język niemiecki|niem.]] - Barten, Barthen. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946<ref name="MP">Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski | rok = 1946 | numer = 142 | pozycja = 262}})</ref>.
 
Barciany były głównym ośrodkiem grodowym pruskiego plemienia [[Barcja|Bartów]], którzy mieli tu we wczesnym średniowieczu swój główny gród nad rzeka Liwną w otoczeniu mokradeł{{fakt}}. W [[1240]] r. terytorium to wraz z resztą [[Prusy Dolne|Prus Dolnych]] zostało podbitezajęte przez [[zakon krzyżacki]]. Najpierw Barciany należały do komturstwa w Branderburgu[[Uszakowo|Pokarminie]] (niem. Branderburg). Wielki mistrz [[Winrych von Kniprode]] postanowił utworzyć w Barcianach nowe komturstwo, i wybudować duży zamek. Prace rozpoczęto w 1377 a zakończono pod koniec XIV w. Komturstwo w Barcianach ostatecznie jednak nie powstało. Czasowo zamek barciański podlegał komturstwu w Rynie (1393-1420). Od 1533 w zamku w Barcianach rezydowali starostowie. W latach 1842-1945 zamek znajdował się w rękach prywatnych. Po 1945 mieścił się tu PGR.
 
Pierwsza wzmianka o Barcianach jako o osadzie targowej w pobliżu krzyżackiego zamku pochodzi z [[1289]] r. Istniejąca przy zamku osada wymieniana była w [[1473]] r., jako miasteczko, chociaż bez pełnych praw miejskich. Barciany otoczone były murami obronnymi już w średniowieczu, z trzema bramami: Królewiecką, Kętrzyńską i Młyńską.
 
Po [[sekularyzacja|sekularyzacji]] zakonu krzyżackiego Barciany zostały centrum dóbr ziemskich, zarządzanych przez książęcych starostów. Od [[1612]]&nbsp;r. Barciany były [[lenno|lennem]] [[Otto von der Groeben|v. d. Groebena]]. Pełne prawa miejskie Barciany uzyskały dopiero w [[1628]] od elektora [[Jerzy Wilhelm Hohenzollern|Jerzego Wilhelma]]. W roku 1692 Barciany było określane jako miasto całkowicie otwarte, na co wskazuje brak murów miejskich w tym czasie. Stawy, znajdujące się wokół zamku zostały osuszone w XIX w.