Mońki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
poprawiono kod TERC |
|||
Linia 45:
=== Do końca II wojny światowej ===
Wieś założona została na początku XVI w. przez ród Mońków, jako zaścianek szlachecki, który w 1535 r. otrzymał Mikołaj Kaczorowski. Na skutek rozbiorów od 1795 roku znajdowała się w [[Zabór pruski|zaborze pruskim]], a od 1815 w [[Zabór rosyjski|zaborze rosyjskim]]. W 1881 r. zbudowano [[Mońki (stacja kolejowa)|stację kolejową]], przy której powstało niewielkie osiedle. Zawdzięczało ono pewne znaczenie obecności pobliskich koszar rosyjskich (znajdujących się w [[Hornostaje-Osada|Hornostajach]]). W 1914 w Mońkach miała miejsce [[Rozmieszczanie|dyslokacja]] [[62 Suzdalski Pułk Piechoty|62 Suzdalskiego Pułku Piechoty]]. Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] Niemcy (''8 Armia'') oblegli pobliską [[Twierdza Osowiec|twierdzę]] w [[Osowiec-Twierdza|Osowcu]], używając gazów bojowych ([[chlor]]u), jednak zabudowania w samych Mońkach nie zostały zniszczone.
Spis ludności z 1921 wyodrębniał folwark, stację i wieś o nazwie Mońki, które łącznie liczyły 212 mieszkańców i 35 budynków mieszkalnych<ref>Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. [Dokument elektroniczny]. T. 5, Województwo białostockie / Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej. http://statlibr.stat.gov.pl/F/JIKGQ27TAU1SNJ2B38NHU152YUTU2NRCTCTDSC798GHQ8VHS5J-47259?func=full-set-set&set_number=144744&set_entry=000012&format=999.</ref>. W [[Historia Polski (1918–1939)|okresie międzywojennym]] Mońki znalazły się w [[gmina Kalinówka|gminie Kalinówka]] w [[Powiat białostocki#W II Rzeczypospolitej|powiecie białostockim]]. Stały się siedzibą parafii, a w latach 1921–1935 wybudowano [[Architektura neobarokowa|neobarokowy]] kościół projektu [[Stefan Szyller (architekt)|Stefana Szyllera]]. Pierwszym proboszczem został od 22 grudnia 1920 r. [[Mieczysław Małynicz-Malicki|ks. Mieczysław Małynicz-Malicki]]. Powstał dworzec, także według projektu Stefana Szyllera, działała szkoła powszechna. Wraz z wybuchem [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i zajęciem wschodnich ziem Polski przez ZSRR, w Mońkach utworzono wydział NKWD. Wieś stała się też siedzibą rejonu, jednak wkrótce przeniesiono ją do [[Knyszyn]]a. W czasie okupacji [[Niemcy|niemieckiej]] zainstalowano tu jeden z punktów dowodzenia. Podczas wycofywania się z tego rejonu, hitlerowcy wysadzili moniecki [[kościół parafialny]]. Mońki zostały wyzwolone 12 sierpnia 1944 roku przez wojska 49 Armii gen. lejt. I. Griszina w ramach tzw. „operacji osowieckiej”<ref>„Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, {{ISBN|83-217-2709-3}}, s. 70.</ref>.
=== Po 1945 roku ===
Linia 221:
* [[Czesław Znosko]] – żołnierz i działacz społeczny
* [[Katarzyna Żakowicz]] – lekkoatletka, miotaczka
* [[
[[Plik:Osiedle Maliny w Mońkach 1.JPG|thumb|240px|Osiedle Maliny w Mońkach]]
Honorowe obywatelstwo miasta i gminy zostało przyznane dwóm duchownym katolickim: [[Kazimierz Wilczewski (duchowny)|Kazimierz Wilczewski]], kapelanowi [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]]<ref>Józef Maroszek, Arkadiusz Studniarek, Szkic historyczny miasta i gminy Mońki.</ref> oraz [[Henryk Miron|Henrykowi Mironowi]], pierwszemu proboszczowi parafii pw. św. Brata Alberta w Mońkach.
| |||