Koronacja na króla Polski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m -ciekawostkihistoryczne |
Rozbudowa artykułu przez opisanie przebiegu koronacji |
||
Linia 6:
== Przebieg koronacji ==
Polski ceremoniał koronacyjny przewidywał czterodniowe uroczystości. Piątek i sobota były dniami czynności poprzedzających obrzęd koronacji. Dniem, w którym koronowano króla była niedziela. W poniedziałek nowy król ukazywał się mieszkańcom miasta koronacyjnego i odbierał hołd. Koronacja była obrzędem religijnym.
Od czasu wstąpienia na tron króla Stefana Batorego koronację poprzedzał [[sejm koronacyjny]], zwoływany w miejscu koronacji.▼
{{Osobny artykuł|Polskie insygnia koronacyjne}}
=== Piątek ===
W piątek odprawiano ponowny, uroczysty pogrzeb poprzedniego władcy. Nowy król oddawał hołd poprzednikowi i symbolicznie zajmował jego miejsce.
=== Sobota ===
Król-elekt przygotowywał się do koronacji poprzez [[post]], [[spowiedź]] i pieszą [[pielgrzymka|pielgrzymkę]]. W Krakowie jej trasa wiodła z Wawelu do [[Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie|kościoła św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa]] - sanktuarium męczeństwa św. Stanisława. W Warszawie z kolegiaty św. Jana do [[Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie|kościoła Świętego Krzyża]]. Król-elekt przebywał tą drogę w otoczeniu dostojników duchownych i świeckich, a pochodowy towarzyszów tłum poddanych. W sobotę król-elekt rozdawał również [[jałmużna|jałmużny]].
=== Niedziela ===
==== Przed koronacją ====
Rankiem prymas symbolicznie budził nowego władcę w jego sypialni. Następnie monarchę ubierano w szaty koronacyjne podobne do biskupich i w orszaku udawał on się do katedry.
Trasa przemarszu wysłana była kobiercowym chodnikiem zwanym mostem. Na jej czele szedł [[Marszałek wielki koronny|marszałek wielki]] z opuszczoną w dół laską, co symbolizowało, że monarcha nie objął jeszcze godności królewskiej. Za nim szli dostojnicy państwowi według hierarchii niosąc insygnia koronacyjne - koronę na srebrnej tacy [[Kasztelanowie krakowscy|kasztelan krakowski]], [[berło]] i [[Jabłko królewskie|jabłko]] – dwaj wojewodowie, [[Szczerbiec]] - miecznik krakowski, zwiniętą chorągiew Królestwa - [[chorąży wielki koronny]] (zwinięcie chorągwi symbolizowało brak pełni władzy króla przed koronacją).
Po wejściu do katedry król-elekt zasiadał na środku kościoła naprzeciwko prymasa, a dostojnicy składali insygnia koronacyjne na [[ołtarz]]u. Następnie jeden z biskupów wygłaszał [[kazanie]] w języku polskim.
==== Koronacja ====
Obrzędy koronacji rozpoczynała przysięga składana przez króla w pozycji klęczącej. Prymas w języku łacińskim pytał się go czy zamierza służyć wierze, otaczać opieką Kościół, rządzić sprawiedliwie i bronić Królestwa. Następnie prymas pytał się obecnych na uroczystości czy chcą służyć królowi. Odpowiadano przez [[aklamacja|aklamację]] w języku polskim ''radzi, radzi, radzi''.
Następnie prymas w otoczeniu dwóch biskupów dokonywał pomazania klęczącego przed ołtarzem króla, namaszczając świętymi olejami jego głowę, piersi, plecy i ramiona. Następnie podawał mu miecz, którym król ciął trzykrotnie powietrze czyniąc znak krzyża.
Następnie prymas w otoczeniu dwóch biskupów nakładał na głowę króla koronę oraz wręczał mu berło i jabłko.
Po koronacji odprawiana była [[msza święta]], podczas której król składał ofiarę z chleba i wina oraz całował podany mu przez arcybiskupa [[relikwiarz]] [[Krzyż Prawdziwy|Krzyża Świętego]].
Po zakończeniu mszy świętej prymas prowadził króla do [[tron]]u, wypowiadając słowa ''stań i dzierż odtąd to miejsce''. Następnie przekazywał mu pocałunku pokoju i intonował hymn dziękczynny [[Te Deum|Te Deum laudamus]]. Po odśpiewaniu Te Deum król dokonywał pasowania na rycerzy i jeśli był żonaty według odrębnego ceremoniału koronowano królową.
==== Po koronacji ====
Po wyjściu z katedry formowano taki sam orszak w jakim król udawał się do niej z tą różnicą, że marszałek wielki niósł laskę podniesioną do góry, a chorąży wielki rozwiniętą chorągiew Królestwa. [[Podskarbi wielki koronny|Podskarbi]] rozrzucał wśród tłumów poddanych złote i srebrne monety wybite z okazji koronacji.
Następnie król wydawał na zamku ucztę dla dostojników i gości. Król ucztował pod baldachimem przy osobnym stole, a goście przy stołach rozstawionych w sali głównej i sąsiednich komnatach.
=== Poniedziałek ===
W poniedziałek król jechał konno na rynek główny miasta. Towarzyszyli mu możni i goście. Na podwyższeniu ukazywał się poddanym w płaszczu i koronie oraz przyjmował hołd od władz miasta i mieszczan. Nadawał również odznaczenia.
=== Inne ===
▲Od czasu wstąpienia na tron króla Stefana Batorego koronację poprzedzał [[sejm koronacyjny]], zwoływany w miejscu koronacji.
Uroczystościom towarzyszyły zabawy zarówno gości jak i mieszkańców miasta. Urządzano festyny, turnieje rycerskie czy pokazy sztucznych ogni<ref>sekcja na podstawie [http://www.replikiregaliowpl.com/koronacyjny.html Repliki regaliów polskich insygniów koronacyjnych ''Polski ceremoniał koronacyjny'']</ref>.
== Lista koronacji królów i królowych polskich ==
| |||