Koronacja na króla Polski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Rozbudowa artykułu przez opisanie przebiegu koronacji |
|||
Linia 14:
=== Sobota ===
Król-elekt przygotowywał się do koronacji poprzez [[post]], [[Sakrament pokuty i pojednania|spowiedź]] i pieszą [[pielgrzymka|pielgrzymkę]]. W Krakowie jej trasa wiodła z Wawelu do [[Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie|kościoła św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa]]
=== Niedziela ===
Linia 20:
Rankiem prymas symbolicznie budził nowego władcę w jego sypialni. Następnie monarchę ubierano w szaty koronacyjne podobne do biskupich i w orszaku udawał on się do katedry.
Trasa przemarszu wysłana była kobiercowym chodnikiem zwanym mostem. Na jej czele szedł [[Marszałek wielki koronny|marszałek wielki]] z opuszczoną w dół laską, co symbolizowało, że monarcha nie objął jeszcze godności królewskiej. Za nim szli dostojnicy państwowi według hierarchii niosąc insygnia koronacyjne
Po wejściu do katedry król-elekt zasiadał na środku kościoła naprzeciwko prymasa, a dostojnicy składali insygnia koronacyjne na [[ołtarz]]u. Następnie jeden z biskupów wygłaszał [[kazanie]] w języku polskim.
Linia 31:
Następnie prymas w otoczeniu dwóch biskupów nakładał na głowę króla koronę oraz wręczał mu berło i jabłko.
Po koronacji odprawiana była [[Msza|msza święta]], podczas której król składał ofiarę z chleba i wina oraz całował podany mu przez arcybiskupa [[relikwiarz]] [[Krzyż Prawdziwy|Krzyża Świętego]].
Po zakończeniu mszy świętej prymas prowadził króla do [[tron]]u, wypowiadając słowa ''stań i dzierż odtąd to miejsce''. Następnie przekazywał mu pocałunku pokoju i intonował hymn dziękczynny [[Te Deum|Te Deum laudamus]]. Po odśpiewaniu Te Deum król dokonywał pasowania na rycerzy i jeśli był żonaty według odrębnego ceremoniału koronowano królową.
Linia 62:
| [[Plik:Chrobry1.jpg|99x99px]]
| rowspan=2 |18 kwietnia 1025
| rowspan=2 |[[Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie|Gniezno – katedra metropolitarna]]
| rowspan=2 |[[Hipolit (arcybiskup gnieźnieński)|arcybiskup gnieźnieński Hipolit]]
|
Linia 74:
| [[Plik:Mieszko II.jpg|99x99px]]
| rowspan=2 |25 grudnia 1025
| rowspan=2 |[[Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie|Gniezno – katedra metropolitarna]]
| rowspan=2 |[[Hipolit (arcybiskup gnieźnieński)|arcybiskup gnieźnieński Hipolit]]
| rowspan=2 |Źródła niemieckie podają, że Mieszko II Lambert zrzekł się korony w 1032 roku. W polskich źródłach do śmierci był tytułowany królem.
|-
| [[Rycheza Lotaryńska]]
Linia 85:
| [[Plik:Smialy.jpg|75px]]
| rowspan=2 |25 grudnia 1076
| rowspan=2 |[[Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie|Gniezno – katedra metropolitarna]]
| rowspan=2 |[[Bogumił (arcybiskup gnieźnieński)|arcybiskup gnieźnieński Bogumił]]
|
|-
| [[Wyszesława Światosławówna]]
|
| Koronacja Wyszesławy niepewna
|-
Linia 96:
| '''[[Przemysł II]]'''
| [[Plik:Jan Matejko, Przemysł II.jpg|75px]]
| rowspan=2 |26 czerwca 1295
| rowspan=2 |[[Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie|Gniezno – katedra metropolitarna]]
| rowspan=2 |[[Bogumił (arcybiskup gnieźnieński)|arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka]]
| rowspan=2 |
|-
Linia 108:
| [[Plik:Jan Matejko, Wacław II Czeski.jpg|75px]]
| {{fakt|sierpień/wrzesień 1300}}
| [[Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie|Gniezno – katedra metropolitarna]]
| [[Bogumił (arcybiskup gnieźnieński)|arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka]]
|
|-
Linia 116:
| [[Plik:Rejčka.jpg|75px]]
| 26 maja 1303
| [[Archikatedra Świętych Wita, Wacława i Wojciecha w Pradze|Praga – katedra na Hradczanach]]
| [[Henryk z Wierzbna (zm. 1319)|biskup wrocławski Henryk z Wierzbna]]
| żona Wacława II
|-
Linia 123:
| '''[[Władysław I Łokietek]]'''
| [[Plik:Lokietek.jpg|75px]]
| rowspan=2 |20 stycznia 1320
| rowspan=2 |[[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| rowspan=2 |[[Janisław (arcybiskup)|arcybiskup gnieźnieński Janisław]]
| rowspan=2 |
|-
Linia 135:
| [[Plik:CasimirtheGreat.jpg|75px]]
| rowspan=2 |25 kwietnia 1333
| rowspan=2 |[[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| rowspan=2 |[[Janisław (arcybiskup)|arcybiskup gnieźnieński Janisław]]
|
|-
Linia 147:
|
| 29 września 1341
| [[Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu|Poznań – katedra]]
| [[Janisław (arcybiskup)|arcybiskup gnieźnieński Janisław]]
| żona Kazimierza Wielkiego
|-
| 10.
| [[Jadwiga żagańska]]
|
|
|
|
| żona Kazimierza Wielkiego, koronacja niepewna
|-
Linia 163:
| [[Plik:Wegierski.jpg|75px]]
| 17 listopada 1370
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Jarosław Bogoria|arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria]]
| żona Ludwika Węgierskiego [[Elżbieta Bośniaczka]] nie została koronowana
|-
Linia 171:
| [[Plik:Jadwiga by Bacciarelli.jpg|75px]]
| 16 października 1384<ref>Niekiedy spotyka się ({{Cytuj książkę |nazwisko = Trąba| imię = Mariusz|nazwisko2 =Bielski | imię2 =Lech| tytuł = Poczet królów i książąt polskich| wydawca = Wydawnictwo PARK Sp. z o.o.| miejsce = Bielsko-Biała| rok =2005|wydanie = 2 | strony = 285| isbn = 83-7266-284-3}}) nieprawidłową datę [[15 października]], podawaną za omyłkowym zapisem ''Kalendarza katedry krakowskiej'' i błędnym przekazem Długosza. Z najwcześniejszych zapisek wynika, że koronacja miała miejsce, zgodnie z tradycją, w niedzielę, która przypadała na dzień 16 października ({{Cytuj książkę |nazwisko = Wyrozumski| imię = Jerzy| tytuł = Królowa Jadwiga. Między epoką piastowską i jagiellońską| wydawca = Universitas| miejsce = Kraków| rok =1997|wydanie =| strony = 83-84| isbn = 83-7052-934-8}}).</ref>
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Bodzanta (arcybiskup gnieźnieński)|arcybiskup gnieźnieński Bodzanta]]
| Koronowana na ''Króla Polski''
|-
Linia 179:
| [[Plik:Jogaila Jagiełło.jpg|75px]]
| 4 marca 1386
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Bodzanta (arcybiskup gnieźnieński)|arcybiskup gnieźnieński Bodzanta]]
|
|-
| 14.
Linia 187:
| [[Plik:Annacelje.png|75px]]
| 25 lutego 1403
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Mikołaj Kurowski|arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Kurowski]]
| żona Władysława Jagiełły
|-
Linia 195:
| [[Plik:Elżbieta z Pileckich Granowska.PNG|75px]]
| 19 listopada 1417
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Jan Rzeszowski (zm. 1436)|arcybiskup lwowski Jan Rzeszowski]]
| żona Władysława Jagiełły
|-
Linia 203:
| [[Plik:Zofia Holszańska.jpg|75px]]
| 5 marca 1424
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Wojciech Jastrzębiec|prymas Wojciech Jastrzębiec]]
| żona Władysława Jagiełły
|-
Linia 211:
| [[Plik:Bacciarelli - Władysław III.jpeg|75px]]
| 25 lipca 1434
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Wojciech Jastrzębiec|prymas Wojciech Jastrzębiec]]
|
|-
| '''18.'''
| '''[[Kazimierz IV Jagiellończyk]]'''
| [[Plik:Casimir IV Jagiellon.PNG|75px]]
| 25 czerwca 1447
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Wincenty Kot|arcybiskup gnieźnieński Wincenty Kot]]
|
|-
| 19.
| [[Elżbieta Rakuszanka]]
| [[Plik:Elżbieta Rakuszanka.JPG|75px]]
| 10 lutego 1454
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Jan Sprowski|prymas Jan Sprowski]]
Linia 235:
| [[Plik:Jan I Olbracht by Bacciarelli.jpg|75px]]
| 23 września 1492
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Zbigniew Oleśnicki (prymas)|prymas Zbigniew Oleśnicki]]
|
|-
| '''21.'''
Linia 243:
| [[Plik:Aleksander j.jpg|75px]]
| 12 grudnia 1501
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Fryderyk Jagiellończyk|prymas Fryderyk Jagiellończyk]]
| Żona Aleksandra Jagiellończyka [[Helena Moskiewska]], nigdy nie została koronowana.
|-
Linia 251:
| [[Plik:Cranach the Younger Sigismund I the Old.jpg|75px]]
| 24 stycznia 1507
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Andrzej Boryszewski|prymas Andrzej Boryszewski]]
|
|-
| 23.
Linia 275:
| [[Plik:Anonymous Sigismund Augustus.jpg|75px]]
| 20 lutego 1530
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Jan Łaski (prymas)|prymas Jan Łaski]]
|
|-
Linia 307:
| [[Plik:Anjou 1570louvre.jpg|75px]]
| 21 lutego 1574
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Jakub Uchański|prymas Jakub Uchański]]
|
|-
Linia 315:
| [[Plik:Kober Anna Jagiellon in coronation robes.jpg|75px]]
| rowspan=2| 1 maja 1576
| rowspan=2| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| rowspan=2| [[Stanisław Karnkowski|biskup kujawski Stanisław Karnkowski]]
| ''Król Polski''
|-
| '''[[Stefan Batory]]'''
| [[Plik:Batory.PNG|75px]]
|
|-
| '''31.'''
Linia 327:
| [[Plik:Sigismund III of Poland-Lithuania and Sweden (Martin Kober).jpg|75px]]
| 27 grudnia 1587
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Stanisław Karnkowski|prymas Stanisław Karnkowski]]
|
|-
Linia 335:
| [[Plik:Szwankowski Anna of Austria.jpg|75px]]
| 31 maja 1592
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Stanisław Karnkowski|prymas Stanisław Karnkowski]]
| żona Zygmunta III Wazy
|-
Linia 343:
| [[Plik:Constance Habsburg.jpeg|75px]]
| 11 grudnia 1605
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Piotr Tylicki|biskup kujawski Piotr Tylicki]]
| żona Zygmunta III Wazy
|-
Linia 350:
| '''[[Władysław IV Waza]]'''
| [[Plik:Rubens Władysław Vasa (detail).jpg|75px]]
| 6 lutego 1633
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Jan Wężyk|prymas Jan Wężyk]]
|
|-
Linia 359:
| [[Plik:Cecylia Renata Austriaczka.jpg|75px]]
| 12 września 1637
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Warszawa – kolegiata św. Jana]]
| [[Jan Wężyk|prymas Jan Wężyk]]
| żona Władysława IV Wazy
|-
Linia 367:
| [[Plik:Marie Louise Gonzaga.jpg|75px]]
| 15 lipca 1646
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Maciej Łubieński|prymas Maciej Łubieński]]
| żona Władysława IV Wazy
|-
Linia 375:
| [[Plik:John II Casimir Vasa 1.PNG|75px]]
| 17 stycznia 1649
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Maciej Łubieński|prymas Maciej Łubieński]]
|
|-
Linia 383:
| [[Plik:Michał Korybut Wiśniowiecki.PNG|75px]]
| 29 września 1669
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Mikołaj Prażmowski|prymas Mikołaj Prażmowski]]
|
|-
| 39.
Linia 391:
| [[Plik:Eleonora Wiśniowiecka.jpg|75px]]
| 19 października 1670
| [[Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie|Warszawa – kolegiata św. Jana]]
| [[Mikołaj Prażmowski|prymas Mikołaj Prażmowski]]
| żona Michała Korybuta Wiśniowieckiego
|-
Linia 399:
| [[Plik:Schultz John III Sobieski with the Order of the Holy Spirit.png|75px]]
| rowspan=2|2 lutego 1676
| rowspan=2|[[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| rowspan=2|[[Andrzej Olszowski|prymas Andrzej Olszowski]]
|
|-
Linia 411:
| [[Plik:Louis de Silvestre-August II.jpg|75px]]
| 15 września 1697
| [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| [[Stanisław Kazimierz Dąmbski|biskup kujawski Stanisław Kazimierz Dąmbski]]
| Żona Augusta II [[Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna]], nigdy nie została koronowana.
|-
Linia 418:
| '''[[Stanisław Leszczyński]]'''
| [[Plik:Mányoki Stanislaus Leszczyński.png|75px| ]]
| rowspan=2| 4 października 1705
| rowspan=2| [[Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie|Warszawa – kolegiata św. Jana]]
| rowspan=2| [[Konstanty Józef Zieliński|arcybiskup lwowski Konstanty Zieliński]]
|
|-
Linia 431:
| [[Plik:King Augustus III of Poland.jpg|75px]]
| rowspan=2 |17 stycznia 1734
| rowspan=2 |[[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Kraków – katedra wawelska]]
| rowspan=2 |[[Jan Aleksander Lipski|biskup krakowski Jan Aleksander Lipski]]
|
|-
Linia 443:
| [[Plik:Stanisław II August Poniatowski in coronation clothes.PNG|75px]]
| 25 listopada 1764
| [[Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie|Warszawa – kolegiata św. Jana]]
| [[Władysław Aleksander Łubieński|prymas Władysław Łubieński]]
|
|-
Linia 451:
| [[Plik:Vernet nikolas 1.jpg|80px]]
| 24 maja 1829
| [[Zamek Królewski w Warszawie|Warszawa – Zamek Królewski: Sala senatorska]]
| koronował się sam, prymas [[Jan Paweł Woronicz]] podał mu jedynie koronę
| [[Uchwała Sejmu o detronizacji Mikołaja I|Zdetronizowany w 1831]]
|-
| |||