|
[[Plik:Luis Federico Leloir - young.jpg|thumb|Leloir w wieku ok.około 20 lat]]
'''Luis Federico Leloir''' (ur. [[6 września]] [[1906]] w [[Paryż]]u, zm. [[2 grudnia]] [[1987]] w [[Buenos Aires]]) – argentyński lekarz i biochemik, laureat [[Nagroda Nobla|Nagrody Nobla]].
Dziadkowie Leloira wyemigrowali do [[Argentyna|Argentyny]] z [[Kraj Basków|Kraju Basków]]. W 1906 roku jego rodzice:, Federico and Hortensia Aguirre Leloir, przyjechali z [[Buenos Aires]] do [[Francja|Francji]], chcąc poddać operacji chorującego Federica. Zmarł on tam w sierpniu 1906, a Luis Federico Leloir urodził się tydzień po jego śmierci. Jako urodzony we Francji miał francuskie obywatelstwo.
Leloir powrócił do Argentyny w 1908 roku. Po osiągnięciu pełnoletnościpełnoletniości przyjął obywatelstwo argentyńskie i podjął studia na Wydziale Medycznym [[Uniwersytet w Buenos Aires|Uniwersytetu w Buenos Aires]]. W 1932 roku uzyskał tytuł lekarza medycyny i rozpoczął praktykę w szpitalu klinicznym. Uznał jednak, że nie ma podejścia do pacjenta, i podjął pracę naukową w Instytucie Fizjologii, w którym współpracował m.in. z późniejszym noblistą w dziedzinie fizjologii i medycyny, [[Bernardo Houssay]]em. Zajmował się m.in.głównie procesami zachodzącymi w [[nadnercze|nadnerczachnadnerczu]] oraz [[metabolizm]]em [[węglowodany|węglowodanów]].
[[Plik:Leloir festejando.jpg|thumb|left|Grudzień 1970: Leloir (z lewej) zei współpracownikamiwspółpracownicy świętują otrzymanie Nagrody Nobla (grudzień 1970)]]
W 1936 roku wyjechał na roczny staż do Anglii na [[University of Cambridge|Uniwersytecie w Cambridge]], gdzie pracował pod kierunkiem innego noblisty, [[Frederick Hopkins|Fredericka Hopkinsa]]. Po powrocie do Argentyny zajmował się, między innymi, zachodzącym w wątrobie utlenianiem [[kwasy tłuszczowe|kwasów tłuszczowych]], zachodzącym w [[wątroba|wątrobie]], a takżeoraz tworzeniem się [[angiotensyna|angiotensyny]].
W 1943 roku poślubił Amelię Zuberbuhler,; ich córka również miała naotrzymała imię Amelia.
W 1948 roku Leloir wraz z grupą współpracowników rozpoczął badania nad metabolizmem [[galaktoza|galaktozy]]. Doprowadziły one do wyizolowania szeregu nieznanych dotąd nukleotydów cukrów, m.in.w tym [[glukozodifosforan]]u.
W 1970 otrzymał [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii|nagrodę Nobla w dziedzinie chemii]] ''za odkrycie [[nukleotydocukry|nukleotydoocukrównukleotydocukrów]] i ich roli w syntezie [[węglowodany|węglowodanów]]''. Był pierwszym południowoamerykańskim laureatem tej nagrody.
== Ciekawostki ==
W [[lata 20. XX wieku|latach 20. XX wieku]] Leloir przypuszczalnie jako pierwszy przygotował ''sos golf'' (''salsa golf''), podawaną do [[owoce morza|owoców morza]] mieszankę [[keczup]]ukeczupu i [[sos majonezowy|majonezu]] w odpowiednich proporcjach. Sos był podawany na polu golfowym w„Ocean ''Ocean Club''Club” w [[Mar del Plata]], stąd nazwa. W późniejszych latach Leloir żartował, że gdyby wówczas opatentował sos, miałby więcej pieniędzy na badania naukowe<ref>[http://www.clarin.com/diario/2006/08/27/sociedad/s-01259864.htm A cien años del nacimiento de Luis Federico Leloir]</ref>.
{{commons|Luis Leloir}}
{{Przypisy}}
| 