Chanat kokandzki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
Rozwinięcie
Linia 36:
Umar-chan również nie stronił od ekspansji terytorialnej, jednak bardziej wyróżniały go silna wiara i podległość klerowi. Za jego rządów przywrócono wszelkie przywileje duchowieństwa, znacznie wzrosła też pozycja duchownych i wpływ na funkcjonowanie państwa. Zasłaniając się egzekucją [[szariat]]u, rozpędzano wszelkie protesty. Umar wsławił się także odbudową meczetu piątkowego w Kokandzie, wielu kronikarzy zaznaczało jego pobożność, ale również brutalność w działaniach wojennych – opisywana jest sytuacja z [[1917]] roku, w której wymordował 13 400 więźniów z Ak-Tiube na placu Czor-su. Umar poczynił działania by nawiązać relacje z Rosją, działania po raz kolejny spełzły na niczym – z wysłanego do Sankt Petersburga przedstawicielstwa dyplomatycznego, jeden ambasador zmarł z powodu choroby, drugi z rąk rosyjskiego żołnierza a trzeci został wygnany do [[Pietropawłowsk (Kazachstan)|Pietropawłowska]]. Umar-chan zmarł w [[1823]] roku na skutek trwającej rok choroby, na tronie zasiadł jego 16 letni syn – Muhammad Ali (zwany Madalim)<ref name="ferghanav" />.
 
Muhammad Ali-chan był zupełnym przeciwieństwem ojca, jeśli chodzi o pobożność i tryb życia, jednakżejednak również dynamicznie rozwinął terytorialnieterytorium pańswa, przynajmniej na początku jego państwowładzy. Podbite przez Muhammada Aliego tereny obejmowały południowe stoki Gór Ałajskich, Dolinę Raszt, [[Góry Darwaskie]], Szignan, [[Ruszon (góry)|Ruszon]] oraz Wachan. W latach 1826-1831 organizował wyprawy na Kaszgar, w wyniku czego zapewnił sobie regularną daninę z tego terenu oraz tytuł obrońcy wiary (''ghazi''). Z biegiem czasu jednak jego relacje z Emiratem Buchary stopniowo się pogarszały, w wyniku kolejnych wojen Buchara podporządkowała sobie Chodżent oraz zwasalizowała chanat kokandzki − Muhammad Ali musiał przyjąć zwierzchnictwo emira Buchary. Muhammad Ali dążył do wyrwania się z niekorzystnej dla niego sytuacji – próbował rozwiązać to przez nawiązywanie relacji z Rosją, nie przyniosło to jednak żadnych skutków. Wkrótce wybuchła kolejna wojna z chanatem Buchary a chan Muhammad Ali został zmuszony do abdykacji. Jego miejsce zajął młodszy brat – Sultan Mahmud. W [[1842]] roku siły bucharskie zdobyły Kokand i splądrowały go, stracono chana Sultana Mahmuda (który próbował uciec do Margʻilonu), jego poprzednika Muhammada Aliego oraz ich matkę – znaną kokandzką poetkę Nadirę<ref name="ferghanav" />.
 
W czerwcu [[1842]] roku chanem ogłoszono Szer Aliego, krótko potem zebrał 3-4 tysięczną armię i dotarł do miasta Kokand. Na wieść o zbliżającej się armii, Ibrahim-dadhoh, marionetkowy władca Kokandu zainstalowany przez emira Buchary, zbiegł do Chodżentu. Kokandyjczycy, zdając sobie sprawę z pewnego kontruderzenia ze strony Emiratu Buchary, szybko zaczęli fortyfikować miasto, zbierać zapasy oraz wznosić nowy mur miejski. Armia bucharska szybko zareagowała, zgromadzono siły, które dotarły do Kokandu na przełomie lipca i sierpnia i natychmiast przeszły do otaczania oraz oblegania miasta. Pod dwóch miesiącach oblężenia, jeden z głównych dowódców emira Buchary, Musulmankul, zgłosił się, by wejść za mury Kokandu i nawołać mieszkańców do poddania się. Uzyskał na to zgodę, jednak rzeczą, którą zrobił było coś zupełnie przeciwnego: oznajmił Kokandyjczykom, iż armia Buchary jest osłabiona i nie stanowi zagrożenia, zagrzewając do walki. Kokandyjczycy istotnie dalej odpierali ataki bucharskich żołnierzy aż do 9 października, gdy Emir Buchary był zmuszony do odwrotu w związku z inwazją Emiratu Chiwy na jego państwo<ref name="ferghanav" />.
 
Po przegranej [[Wojna krymska|wojnie krymskiej]] Imperium Rosyjskie objęło sobie za cel podporządkowanie chanatu kokandzkiego, wojna rozpoczęła się w [[1862]] roku i trwała aż do traktatu pokojowego z [[1865]] roku, który uczynił z chanatu protektorat Rosji. W jego wyniku chanat utracił Taszkent i [[Chodżent]]<ref name="pwn">{{Cytuj stronę | url = https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/kokandzki-chanat;3923727.html| tytuł = kokandzki chanat| opublikowany = PWN| język = pl| data dostępu = 2017-10-04}}</ref>.