Powiat szydłowiecki: Różnice pomiędzy wersjami

|rok powierzchni = 2004

|adres urzędu = pl. Marii Konopnickiej 7<br />26-500 Szydłowiec

Terytorium '''p. s.''' znajduje się w [[dorzecze Wisły|dorzeczu Wisły]]. Średnia zasobność [[wody podziemne|wód podziemnych]], wykorzystywana jest w rolnictwie i przemyśle. Większość obszaru leży w zlewni rz. [[Radomka (dopływ Wisły)|Radomki]]. Gł. oś hydrograficzną pow. stanowi rz. [[Szabasówka (rzeka)|Szabasówka]] z [[dopływ]]ami: [[Korzeniówka (rzekastruga)|Korzeniówką]], [[Jabłonica (rzeka)|Jabłonicą]] i [[Oronka|Oronką]]. Swoje [[źródło|źródła]] mają na terenie pow.: [[Oleśnica (dopływ Kamiennej)|Oleśnica]], [[Iłżanka]] i [[Kamienna (dopływ Wisły)|Kamienna]].

Powiat szydłowiecki reaktywowano 1 października 1954 roku w [[Województwo kieleckie (1945–1975)|województwie kieleckim]], jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych tuż po wprowadzeniu [[gromada (podział administracyjny)|gromad]] w miejsce dotychczasowych [[gmina|gmin]] (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]]. Na powiat szydłowiecki złożyły się 1 miasto i 22 gromad, które wyłączono z dwóch powiatów w województwie kieleckim (w praktyce gromady te należały do tych powiatów przez zaledwie dwa dni)<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1954|numer=49|pozycja=236}}</ref>:

** gromady [[Barak (województwo mazowieckie)|Barak]], [[Chronów-Kolonia]], [[Gąsawy Rządowe]], [[Jastrząb (powiat szydłowiecki)|Jastrząb]], [[Kowala (województwo mazowieckie)-Stępocina|Kowala]], [[Majdów]], [[Mirów Stary]], [[Młodocin Większy]], [[Orońsko]], [[Ostałówek]], [[Pogroszyn]], [[Rogów (powiat szydłowiecki)|Rogów]], [[Ruda Wielka]], [[Śmiłów (województwo mazowieckie)|Śmiłów]], [[Wałsnów (województwo mazowieckie)|Wałsnów]], [[Wierzbica (powiat radomski)|Wierzbica]], [[Wola Lipieniecka Duża|Wola Lipieniecka]], [[Wysoka (województwo mazowieckie)|Wysoka]] i [[Zdziechów (wieś w powiecie szydłowieckim)|Zdziechów]]

* gminy [[Bliżyn (gmina)|Bliżyn]]<ref>Obszary, z których 1 stycznia 1973 roku utworzono [[Bliżyn (gmina)|gminę Bliżyn]] przeniesiono tego samego dnia z [[powiat kielecki|powiatu kieleckiego]] do powiatu szydłowieckiego – {{Dziennik Ustaw|rok=1972|numer=50|pozycja=324}}</ref>, [[Chlewiska (gmina)|Chlewiska]], [[Jastrząb (gmina)|Jastrząb]], [[Mirów (gmina)|Mirów]], [[Orońsko (gmina)|Orońsko]], [[Szydłowiec (gmina)|Szydłowiec]] i [[Wierzbica (gmina w województwie mazowieckim)|Wierzbica]]

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu szydłowieckiego włączono do nowo utworzonego [[województwo radomskie|województwa radomskiego]], oprócz gminy Bliżyn, która pozostała w województwie kieleckim (mocno zmniejszonym)<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1975|numer=17|pozycja=92}}</ref>. Wraz z [[Reforma administracyjna w Polsce (1999)|reformą administracyjną]] z 1999 roku przywrócono w [[województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]] powiat szydłowiecki o obszarze mniejszym od granic z 1975 roku (gmina Wierzbica znalazła się w [[powiat radomski|powiecie radomskim]] w tymże województwie a gmina Bliżyn w [[powiat skarżyski|powiecie skarżyskim]] w [[województwo świętokrzyskie|województwie świętokrzyskim]])<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1998|numer=103|pozycja=652}}</ref>. Porównując obszar dzisiejszego powiatu szydłowieckiego z obszarem z 1954 roku można zauważyć że niektóre tereny znajdują się obecnie w powiatach radomskim i [[powiat przysuski|przysuskim]].

Świadectwa historycznej przeszłości '''p. s.''' znajdują się gł. w gm.: Chlewiska, Orońsko oraz Szydłowiec. Hist. wielu miejscowości leżących na obszarze pow. sięga [[średniowiecze|Średniowiecza]]. Miejscowości te zawdzięczają swój rozwój eksploracji bogactw naturalnych, gł. kamienia piaskowca i [[ruda|rud]] żelaz, a następnie w późniejszym czasie rozwojowi przemysłu [[piwowarstwo|piwowarskiego]], [[garbarstwoGarbowanie|garbarskiego]] i [[hutnictwo|metalowego]].

{{fakt|[[Zabytki Szydłowca|Zespół urbanistyczny Szydłowca]] należy do najbardziej oryginalnych w [[Małopolska|regionie]],|data=2011-09}} poprzez monumentalne budowle: [[Kościół św. Zygmunta w Szydłowcu|kościoła farnego]], [[Ratusz w Szydłowcu|ratusza]] i [[zamek w Szydłowcu|zamku]] (zaliczanych do I grupy weryfikacyjnej) oraz nietypowego hist. układu ulic, który pomimo dużych przekształceń w XIX i XX w., zachował swój średniowieczny charakter. Do innych zabytków na terenie miasta należą: [[cmentarz żydowski w Szydłowcu|kirkut]], {{fakt|który jest największym cmentarzem żydowskim w subregionie,|data=2011-09}} [[cmentarzCmentarz parafialnyKomunalny w Szydłowcu|cmentarz parafialny]], mieszczący [[kwatera|kwatery]] żołnierzy z [[I wojna światowa|I]] i [[II wojna światowa|II wojny światowej]] oraz liczne [[Kamieniołomy szydłowieckie|kamieniołomy]] z [[Góra Trzech Krzyży w Szydłowcu|G. Trzech Krzyży]].

W [[Orońsko|Orońsku]] swoją siedzibę ma [[Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku|Centrum Rzeźby Polskiej]], które zajmuje XIX-wieczny [[Zespół pałacowo-parkowy w Orońsku|zespół pałacowo-parkowy]]. Składa się on z odrestaurowanych budynków: [[pałac]]u, [[oficyna|oficyny]], [[kaplica|kaplicy]], [[Pomarańczarnia (budynek)Oranżeria|oranżerii]] i zabudowań gospodarczych. Dworek związany jest z osobą [[Józef Brandt|J. Brandta]], gdzie tworzył i prowadził szkołę przez większą cz. życia.

W siedzibie gm. [[Chlewiska (powiat szydłowiecki)|Chlewiska]] są: [[Kościół św. Stanisława w Chlewiskach|kościół par. pw. św. Stanisława]], wzniesiony na początku XVI w. na miejscu pierwszego z 1121, [[Zespół pałacowo-parkowy w Chlewiskach|pałac obronny]], dawny zamek rodu [[Chlewiccy herbu Odrowąż|Chlewiskich]] wzniesiony w późnym średniowieczu, kapliczka na wyspie z figurą [[Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]] oraz [[Huta żelaza w Chlewiskach|Huta żelaza]], wybudowana w 1882–1892 przez [[Francuskie Towarzystwo Metalurgiczne]].

| 12. || Sierawski Cezary Włodzimierz||[[Samoobrona (partia polityczna)|Samoobrona]] || ||przewodniczący Komisji Zdrowia, Opieki Społecznej i Rodziny