Reforma rolna w Polsce (1944): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Anulowanie wersji 51284738 autora Jan Kalinka (dyskusja) usuwanie użródłowionych informacji o "likwidacji ziemiaństwa jako klasy" jako celowi sposobu wykonania dekretu
Anulowanie wersji 51284827 autora Andros64 (dyskusja) powód podany w dyskusji Andros64
Linia 33:
Parcelowaną ziemię dzielono między [[Chłopi|chłopów]] bezrolnych oraz mało- i średniorolnych. Za przydzieloną ziemię dekret ustalał zapłatę stanowiącą równowartość przeciętnych [[Zbiór (rolnictwo)|zbiorów]] rocznych. Spłata następowała w ciągu 10–20 lat. Uzyskane w ten sposób sumy przekazywano do powstałego [[Państwowy Fundusz Ziemi|Państwowego Funduszu Ziemi]], z którego pokrywano wszystkie wydatki związane z reformą<ref>[[Irena Kostrowicka]], [[Zbigniew Landau]], [[Jerzy Tomaszewski (historyk)|Jerzy Tomaszewski]], ''Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku", Warszawa 1978, s. 476.''</ref>. W pierwszym okresie realizacja reformy przebiegała powoli, powstawały gospodarstwa 2–3 ha. W październiku 1944 odwołano ze stanowiska kierownika resortu rolnictwa [[Andrzej Witos|Andrzeja Witosa]] i powołano [[Edward Osóbka-Morawski|Edwarda Osóbkę-Morawskiego]] oraz utworzono specjalne brygady [[Parcelacja|parcelacyjne]]. Do końca 1944 roku rozparcelowano ponad 212 tys. ha ziemi między 110 tys. rodzin. W marcu 1945 roku przyjęto zasadę tworzenia większych gospodarstw do 5 ha. Na ziemiach poniemieckich nadziały ziemi wynosiły od 7 do 15 ha.
 
Reforma rolna spotkała się z ostrą krytyką jedynie ze strony środowisk uznających prawo własności za nienaruszalne. Nie było natomiast szczególnego oporu ze strony właścicieli majątków ziemski, ci bowiem wiedzieli z programów [[Polskie Państwo Podziemne|Polskiego Państwa Podziemnego]] że po zakończeniu wojny zostanie przeprowadzona reforma. Byli więc z tym pogodzeni, zaskoczył ich jedynie szybki termin jej wprowadzania<ref>[[Tadeusz Żenczykowski]], ''Polska lubelska 1944'', Warszawa 1990, s. 142.</ref>. Parcelacja majątków ziemskich zyskała poparcie PSL, które krytykowało w czasie dzielenia ziemi jedynie tworzenie zbyt małych gospodarstw<ref>[[Antoni Czubiński]], ''Historia Polski XX wieku, Poznań 2012, s. 237.''</ref>. Wprowadzona reforma rolna spowodowała wielkie zmiany na polskiej wsi, marginalizując rolę ziemiaństwa a wzmacniając pozycję mało i średniorolnych chłopów<ref>Antoni Czubiński, ''Historia Polski XX wieku'', Poznań 2012, s. 236.</ref>. Zdarzały się przypadki że ziemia obszarnicza była przydzielana chłopom na siłę przy pomocy aktywu partyjnego i brygad wojskowych<ref>Czesław Grzelak, Henryk Stańczyk, Stefan Zwoliński, ''Armia Berlinga i Żymierskiego'', Warszawa 2009, s. 52.</ref>, bowiem część chłopów miała często wątpliwości czy [[Władza ludowa|władza ludowa]] nie jest tylko tymczasowa i czy jej nadania będą ważne po zakończeniu wojny, kolejni byli zastraszeni przez [[Żołnierze wyklęci|podziemie zbrojne]] które szczególnie na południowo-wschodnich i centralnych terenach Polski dopuszczało się aktów terroru wobec komunistów<ref>[[Andrzej Leder]], ''Prześniona rewolucja'', Warszawa 2013, s. 137.</ref><ref>[[Tadeusz Żenczykowski]], ''Polska lubelska 1944'', Warszawa 1990, s. 142.</ref>.
Reforma rolna wiązała się z przymusowym wysiedlaniem rodzin ziemiańskich z ich siedzib. Przejmowane dwory były grabione i niszczone. Rodziny ziemiańskie wysiedlano pod nadzorem wojska w sposób brutalny, nie pozwalając często zabierać nawet pamiątek rodzinnych. Akcja miała na celu zniszczenie polskiego środowiska ziemiańskiego, jako ostoi patriotyzmu i polskiej tradycji narodowej, aby swobodnie wprowadzać na polskiej wsi komunizm. Przejmowano nawet folwarki nie przekraczające obaszru wyznaczonego przez ustawę. W licznych wypadkach przed wywłaszczeniem i agresją komunistów przeprowadzajcych rabunek, ziemian broniła nawet lokalna ludność, np. w Skotnikach-majątku Bogoria-Skotnickich. <ref>Łukasz Lubicz-Łapiński, Ewa Rogalewska, ''Zagłada dworów w województwie białostockim po roku 1939'', red. Ewa Rogalewska, Łukasz Lubicz-Łapiński, Białystok 2012, s. 40-48</ref>
 
Parcelacja majątków ziemskich zyskała poparcie PSL, które krytykowało w czasie dzielenia ziemi jedynie tworzenie zbyt małych gospodarstw<ref>[[Antoni Czubiński]], ''Historia Polski XX wieku, Poznań 2012, s. 237.''</ref>. Wprowadzona reforma rolna spowodowała wielkie zmiany na polskiej wsi, marginalizując rolę ziemiaństwa a wzmacniając pozycję mało i średniorolnych chłopów<ref>Antoni Czubiński, ''Historia Polski XX wieku'', Poznań 2012, s. 236.</ref>. Zdarzały się przypadki że ziemia obszarnicza była przydzielana chłopom na siłę przy pomocy aktywu partyjnego i brygad wojskowych<ref>Czesław Grzelak, Henryk Stańczyk, Stefan Zwoliński, ''Armia Berlinga i Żymierskiego'', Warszawa 2009, s. 52.</ref>, bowiem część chłopów miała często wątpliwości czy [[władza ludowa]] nie jest tylko tymczasowa i czy jej nadania będą ważne po zakończeniu wojny, kolejni byli zastraszeni przez [[Żołnierze wyklęci|podziemie zbrojne]] które szczególnie na południowo-wschodnich i centralnych terenach Polski dopuszczało się aktów terroru wobec komunistów<ref>[[Andrzej Leder]], ''Prześniona rewolucja'', Warszawa 2013, s. 137.</ref><ref>[[Tadeusz Żenczykowski]], ''Polska lubelska 1944'', Warszawa 1990, s. 142.</ref>.
 
== Dobra kościelne ==