Chorągiew Krakowska ZHP: Różnice pomiędzy wersjami

| jednostka_nadrzędna = [[Główna Kwatera Związku Harcerstwa Polskiego|Główna Kwatera ZHP]]

We wrześniu 1910 uczniowie [[GimnazjumI śwLiceum Ogólnokształcące im. AnnyBartłomieja Nowodworskiego w Krakowie|I Gimnazjum św. Anny w Krakowie]] założyli zastęp „Kruków” (zastępowy – Władysław Smolarski){{r|lhk}}. Również w 1910 w Tarnowie Jerzy Bonkowicz-Sittauer zorganizował w tamtejszej szkole realnej Drużynę Skautową im. [[Zawisza Czarny z Garbowa|Zawiszy Czarnego]], w 1911 powstały dwie kolejne drużyny{{r|lht}}. Wiosną 1911 powstał zastęp skautów przy II Gimnazjum w [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]]{{r|lhn}}. We wrześniu 1911 [[Zygmunt Wyrobek]] w oparciu o krakowski zastęp „Kruków” zawiązał Drużynę Skautów im. Kościuszki, zaś [[Zofia Cierniakowa|Zofia Langierówna]] utworzyła pierwszy w Krakowie zastęp żeński, a następnie w grudniu – I Drużynę Skautek im. [[Emilia Plater|Emilii Plater]]<ref name="lhk">{{cytuj książkę |inni = Olgierd Fietkiewicz (red.)| tytuł = Leksykon harcerstwa| wydawca = Młodzieżowa Agencja Wydawnicza | miejsce = Warszawa | rok = 1988 | miesiąc = | strony = 216–218| isbn = 8320317797}}</ref> (wg innych źródeł w grudniu 1911 w oparciu o zastęp Langierówny I Drużynę Skautek im. Klaudii z Działyńskich Potockiej założyła Roma Wodziczko-Dediowa{{fakt|data=2017-10}}). 11 listopada 1911 zastępy z I i II Gimnazjum w Nowym Sączu połączyły się w drużynę skautową{{r|lhn}}.

Jednym z pierwszych ośrodków działalności skautowej było też Zakopane, gdzie drużyny organizowali [[Andrzej Małkowski]] i [[Olga Drahonowska-Małkowska|Olga Drahonowska]]. Z miastem tym wiążą się też początki ruchu zuchowego{{r|lhn}}.

Jesienią 1921 krakowski i tarnowski [[instruktor harcerski]] [[Adam Ciołkosz]] nawołując do odnowy harcerstwa, zapoczątkował w Krakowie [[Wolne Harcerstwo]] i redagował pisma „Płomienie” oraz „Listy do Starszych Harcerzy”.

Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] liczne drużyny z regionu krakowskiego działały w konspiracji, m.in. w Pogotowiu Harcerek oraz w [[Szare Szeregi|Szarych Szeregach]].

Chorągiew Krakowska Szarych Szeregów nosiła kryptonim: '''Ul „Smok”''', a od 21 października 1944 – '''„Dzwon”'''. Była jedną z najliczniejszych, o najbardziej rozbudowanej strukturze terenowej – funkcjonowały środowiska szaroszeregowe w: Bochni, Brzesku, Chrzanowie, Dąbrowie Tarnowskiej, Dębicy, Gorlicach, Jarosławiu, Jaśle i okolicy (Błażowa, Czudec, Hyżne, Tyczyn), Krakowie, Krośnie, Krynicy, Krzeszowicach, Łańcucie, Mielcu, Mościcach (obecnie dzielnica Tarnowa), Myślenicach, Niebylcu i okolicy (Domaradz, Gwoźnica Górna, Lutcza, Połomia, Strzyżów), Nisku, Nowym Sączu, Olkuszu, Pilźnie, Przemyślu-Zasaniu, Przeworsku, Ropczycach, Rzeszowie, Sanoku, Sędziszowie, Stalowej Woli, Tarnobrzegu, Tarnowie, Zakopanem i Żabnie.

W Krakowie istniała bardzo silna organizacja [[Zawisza (Szare Szeregi)|Zawiszy]] (z komendantem Kazimierzem Lisińskim). Krakowskie Grupy Szturmowe składały się z kompanii „Bartek” (plutony „Danuta”, „Ewa” i „Felicja”) oraz organizującej się kompanii „Maciek” (plutony „Alicja” – tzw. podgórski, upamiętniony [[Pomnik pamięci harcerzy plutonu „Alicja” w Krakowie|pomnikiem]], „Barbara” i „Cecylia”), w Mościcach funkcjonował dywersyjny pluton Grup Szturmowych „Dzika”. Hufiec Nowy Sącz organizował przerzuty na Węgry.

Harcerze hufca nowosądeckiego, noszącego nazwę 1 Podhalańskiej Drużyny im. Zawiszy Czarnego, w latach 1941–1942 pomagali ludności żydowskiej w dwóch gettach w Nowym Sączu. W 1944 hufiec ten został rozbity, a jego kadra rozstrzelana{{r|lhn}}.

W 1957 z połączenia dwóch krakowskich drużyn harcerskich – 14 Krakowskiej Drużyny Harcerzy „Brązowa Czternastka” im. ks. bp. dr. [[Władysław Bandurski|Władysława Bandurskiego]] (zał. w 1932) i 18 Krakowskiej Drużyny Harcerzy, z inicjatywy [[Ryszard Wcisło|Ryszarda Wcisły]], powstał [[Biały Szczep]] – w późniejszych latach czołowe środowisko starszoharcerskie, działające wbrew naciskom politycznym i zaangażowane w Ruch Odnowy ZHP na początku lat 80. XX w. W Szczepie stosowano nieprzerwanie tradycyjną metodykę – przedwojenny system [[stopnie harcerskie|stopni]], sprawności i znaki służb, oraz tradycyjne [[Przyrzeczenie harcerskie|Przyrzeczenie Harcerskie]], instruktorzy szczepu uczestniczyli również w ruchu starszoharcerskim i w odtwarzaniu specjalności łącznościowej.

Grupa krakowskich instruktorów harcerskich podpisała list, który dał początek ruchowi Porozumienia [[Krąg Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego|Kręgów Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego (KIHAM)]]{{r|lhk}}.

[[Plik:Turbacz Hostel in Rabka-Zdrój (2).jpg|thumb|240 px240px|Dawny budynek [[Dom Wycieczkowy „Turbacz” w Rabce-Zdroju|Domu Wycieczkowego PTTK „Turbacz”]] w [[Rabka-Zdrój|Rabce-Zdroju]], gdzie powstał Nieprzetarty Szlak]]

|[[Maria Mileska|Maria Irena Mileska]] hm.