Tryńcza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne, drobne techniczne, źródła/przypisy |
m WP:CHECK#64 oraz WP:CHECK#81 |
||
Linia 12:
|sołectwo =
|wysokość =
|liczba ludności = 1305<ref name="GUS. Bank Danych Lokalnych">[http://warszawa.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims GUS. Bank Danych Lokalnych]</ref>
|rok = 2013
|strefa numeracyjna = (+48) 16
Linia 29:
W 2013 roku we wsi było zamieszkałych 1305 ludzi; w tym: 279 dzieci i młodzieży, 279 osób w wieku produkcyjnym i 812 w wieku emerytalnym.
Prywatną działalność gospodarczą prowadziło 73 osób i podmiotów<ref name="GUS. Bank Danych Lokalnych">[http://warszawa.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims GUS. Bank Danych Lokalnych]</ref>.
Miejscowość leży na prawym brzegu [[Wisłok]]a, przy [[Droga krajowa nr 77 (Polska)|drodze krajowej nr 77]] prowadzącej od [[Przemyśl]]a w kierunku [[Sandomierz]]a, w pobliżu [[Linia kolejowa nr 68|linii kolejowej nr 68]] łączącej [[Lublin]] z [[Przeworsk]]iem. Przystanek kolejowy [[Tryńcza (przystanek osobowy)|Tryńcza]] zlokalizowany jest w sąsiedniej wsi [[Wólka Małkowa]]. Oprócz toru głównego zasadniczego, znajduje się tu także tor mijankowy.
Linia 58:
== Historia ==
Początki Tryńczy w dokumentach źródłowych są datowane na początek XV wieku<ref
Już przed 1400 rokiem pleban z [[Krzeszów (województwo podkarpackie)|Krzeszowa]] pobierał „mostowe” z Wisłoka pomiędzy Dębnem i Tryńczą<ref>Między Sanem a Wisłokiem. ''Biuletyn Informacyjny Gminy Tryńcza'' [http://www.tryncza.eu/gazetka/gazetka13.pdf#page=18 Z kart historii] (str. 19) [dostęp 2017-12-16]</ref>. Najstarsza wzmianka o Tryńczy występuje w zapisach Sądu Przeworskiego z 15 maja 1437 roku (występuje Szymcio de Crinicza) i następne z lat 1441,1443,1444,1445 i 1446.
Właścicielami tych terenów od 1387 roku była Jarosławska linia [[Tarnowscy herbu Leliwa|Tarnowskich]] herbu Leliwa, której ostatni przedstawiciel [[Jan Krzysztof Tarnowski]] zmarł w 1567 roku w [[Gorliczyna|Gorliczynie]], a jego żona [[Zofia ze Sprowy Odrowąż]] w 1575 roku poślubiła [[Jan Kostka|Jana Kostkę]]. Córka z tego małżeństwa [[Anna Ostrogska]] w 1592 roku poślubiła [[Aleksander Ostrogski|Aleksandra Ostrogskiego]]. Córka z tego małżeństwa [[Zofia Ostrogska]] w 1613 roku poślubiła [[Stanisław Lubomirski (wojewoda krakowski)|Stanisława Lubomirskiego]]. Po śmierci Zofii Ostrogskiej w 1622 roku, dobra Przeworskie (w tym także Tryńcza) przeszły na własność Lubomirskich. W 1580 roku parafia w Gniewczynie została przekazana [[Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie|Bożogrobcom]]. W 1624 roku był najazd Tatarów na ziemię przemyską. 22 marca 1656 roku przez Tryńcze wycofywały się wojska Szwedzkie. W 1669 roku istniał już port rzeczny na [[Wisłok]]u.
Linia 72:
:Krzysztof Czarny (1700),
:Maciej Wojtyna (1697, 1723),
:Kazimierz Stawarski (1713, 1714)<ref>[http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=289 Księgi gromadzkie wsi „Tryńcza” 1577-1746 (''Libri Iudicorum Bannitorum. Villae Quae Nuncupatur „Tryncza” ab an. 1577 - ad an. 1746'')] (str. 105-138)</ref>.
W latach 1703–1707 przez Tryńczę przechodziły wojska Szwedzkie i Rosyjskie uczestniczące w [[I wojna północna|wojnie północnej]]. Jak podawała Generalna Rewizja ziemi przemyskiej w 1715 roku w Tryńczy, Ubieszynie, Wólce Ogryskowej i Wólce Zalotowej (Małkowej) było 115 chałup, 5 karczmy,20 chałupników i 48 kmieci<ref
W latach 1579–1713 pańszczyzna w Trynieckim folwarku wynosiła trzy dni w tygodniu, produkty były kierowane na handel poprzez port na Wisłoku.
W 1881 roku powstała Gromadzka Kasa Pożyczkowa, a w 1885 roku rozpoczął działalność Urząd Pocztowy, którym kierowała Waleria Skibińska. W 1889 roku wybudowano szosę Przemyśl-Rozwadów, a w latach 1896–1900 wybudowano linię kolejową Przeworsk-Rozwadów. Tryńcza od XV wieku do 1866 roku należała do powiatu przeworskiego, następnie do łańcuckiego; powiat przeworski reaktywowano w 1899 roku. W 1931 roku z inicjatywy kierownika szkoły Juliana Martynowskiego wybudowano budynek Spółdzielni Mleczarskiej, a w 1933 roku zbudowano obecny most na Wisłoku.
W 1935 roku powstała Gmina Zbiorowa Tryńcza, która objęła dotychczasowe Gromady: Tryńczę, Gniewczynę Łańcucką, Gniewczynę Tryniecką, Jagiełłę, [[Gorzyce (powiat przeworski)|Gorzyce]], Wólkę Małkową, Wólkę Ogryzkową, Głogowiec i Ubieszyn<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1934|numer=64|pozycja=549}}</ref>. W 1936 roku powstało koło [[stronnictwo Ludowe|Stronnictwa Ludowego]]. W I połowie XX wieku w Tryńczy było 266 domów.
10 września 1939 roku do Tryńczy weszły wojska Niemieckie i prowadzona była obrona mostu na Wisłoku, w której polegli: mjr Tytus Dunin i podchorąży Konstanty Ostrowski. W latach 1953–1973 istniała Gromada Tryńcza, a od 1973 roku ponownie Gmina Tryńcza.
;Wójtowie Gminy Tryńcza.
Linia 108:
Szkolnictwo parafialne rozpoczęło się w 1636 roku w [[Gniewczyna Łańcucka|Gniewczynie Łańcuckiej]]<ref group="uwaga">Szkółki parafialne uczyły czytania i pisania kilku uczniów dla obsługi liturgicznej w parafii oraz jako wstęp do dalszego kształcenia przyszłej kadry dla duchowieństwa i administracji. W 1874 roku na terenie parafii Gniewczyńskiej istniały cztery szkoły: trywialna i parafialna w Gniewczynie oraz parafialne-filialne prawdopodobnie w Tryńczy (1870) i Ubieszynie (1860). Szkółki filialne nie były notowane w spisach państwowych i Diecezjalnych; tylko Schematyzm Łaciński Diecezji Przemyskiej w latach wymienia ilość, ale nie podaje nazw miejscowości: ''Schol. triv. & 3 paroch.''[http://dlibra.kul.pl/Content/14289/V_1304_1873_0000-00075.djvu Wzmianka o szkołach parafialnych - (Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini 1874) (str. 145)]</ref>.
Początki szkolnictwa państwowego w „Szlacheckim Dominium Tryńcza” są na podstawie „[[Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim|Szematyzmów Galicji i Lodomerii]]” datowane na 1883 rok, kiedy to powstały szkoły w Tryńczy, [[Ubieszyn]]ie i [[Jagiełła|Jagielle]]; były one jednak w rejestrach opisane jako „niezreorganizowane” (z systemu parafialnego na państwowy). Pierwszym nauczycielem w Tryńczy w latach 1883–1886 był Tomasz Mędralski<ref>[http://mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm1883djvu/szematyzm1883.pdf#page=222 Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1883] (str. 418) [Dostęp 2017-05-16]</ref>.
W 1887 szkoły w Tryńczy i Ubieszynie stały się filialne, a nauczycielem w Tryńczy został Ignacy Kamprat<ref>[http://mtg-malopolska.org.pl/images/skany/schematyzmy/szematyzm1887djvu/szematyzm1887.pdf#page=212 Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1887] (str. 396) [dostęp 2017-05-16]</ref>. Szkoły ludowe wiejskie były tylko męskie, dopiero od 1890 roku stały się mieszane, czyli dostępne dla wszystkich uczniów. W 1893 roku szkoły tryniecka i ubieszyńska stały się etatowe 1-klasowe. W latach 1901–1902 nauczycielem był Walenty Jenke, (którego córką była ''Sługa Boża'' - [[Anna Jenke]]).
Linia 115:
W 1909 wybudowano nowy budynek szkolny, obecnie istniejący<ref>{{cytuj stronę | url=http://www.zstryncza.itl.pl |index.php?strona= historia |tytuł = O Tryńczy | opublikowany = www.zstryncza.itl.pl |data= |data dostępu = 2016-02-09 | język = pl}}</ref>. W latach 1973-1990 patronem szkoły był Ladislaw Novomesky<ref>[https://cs.wikipedia.org/wiki/Laco_Novomesk%C3%BD Ladislaw Novomesky]</ref>. W 2006 roku szkoła otrzymała patrona św [[Jan Kanty|Jana Kantego]].
W 2013 roku było 101 uczniów w szkole podstawowej i 108 uczniów w gimnazjum<ref name="GUS. Bank Danych Lokalnych">[http://warszawa.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims GUS. Bank Danych Lokalnych]</ref>.
; Kierownicy Szkoły w Tryńczy:
Linia 144:
{{Uwagi}}
{{Przypisy|2|przypisy=
Linia 153 ⟶ 152:
<ref name=poczta>{{cytuj stronę|url=http://kody.poczta-polska.pl/|tytuł=Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę|opublikowany = Poczta Polska S.A.|data = styczeń 2013 | data dostępu = 2015-03-26}}</ref>
}}
== Linki zewnętrzne ==
| |||