Sepsa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Helsur (dyskusja | edycje)
Aktualizacja danych w związku z nowymi wytycznymi definiowania i leczenia sepsy z 2016 roku.
Linia 87:
}}
[[Plik:Sepsis interrelantionships.svg|right|300px|Wzajemne korelacje pomiędzy zakażeniem, SIRS i sepsą]]
'''Sepsa, posocznica, endotoksemia''' ({{łac.|sepsis}}) – specyficzna reakcja organizmu na [[zakażenie]]. Sepsa nie jest samodzielną jednostką chorobową, a obecnie definiuje się ją jako '''[[zespółzagrażającą ogólnoustrojowejżyciu reakcjidysfunkcję zapalnej]]'''narządową ('''SIRS''')spowodowaną wywołanyzaburzoną zakażeniemregulacją odpowiedzi ustroju na zakażenie<ref>{{Cytuj |tytuł = Postępowanie w sepsie i wstrząsie septycznym u dorosłych. Omówienie wytycznych SSC 2016 |data dostępu = 2017-12-23 |url = https://www.mp.pl/oit/sepsa/wstrzas/165848,postepowanie-w-sepsie-i-wstrzasie-septycznym-u-doroslych-omowienie-wytycznych-ssc-2016 |język = pl}}</ref>.
 
Dawniej sepsą nazywano '''[[zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej]]''' ('''SIRS''') wywołany zakażeniem.
 
W ujęciu historycznym utożsamiana była z zakażeniem krwi – [[bakteriemia|bakteriemią]]. Aktualnie do rozpoznania sepsy nie jest niezbędne stwierdzenie obecności drobnoustrojów we krwi, aczkolwiek w większości przypadków dochodzi do rozsiewu drobnoustrojów drogą układu krwionośnego. Sepsa stanowi poważny problem epidemiologiczno-terapeutyczny, zwłaszcza na [[Oddział intensywnej terapii|oddziałach intensywnej terapii]], ale występuje także w warunkach pozaszpitalnych. Najczęściej przyczyną sepsy są infekcje w obrębie jamy brzusznej, [[zapalenie płuc]], [[zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych]] i infekcje układu moczowego, lecz u osób predysponowanych może ją wywołać każde inne zakażenie. Z bakteriologicznego punktu widzenia przyczyną sepsy może być każdy drobnoustrój, stosunkowo rzadko są to pasożyty, wirusy i [[bakterie atypowe]] (np. [[prątek gruźlicy]]). W warunkach szpitalnych sepsę wywołują najczęściej [[patogen]]y, które w normalnych warunkach nie są groźne (tzw. ''potencjalnie chorobotwórcze''). Są to głównie [[bakterie Gram-ujemne]] – ''[[Acinetobacter baumannii]]'', ''[[pałeczka ropy błękitnej|Pseudomonas aeruginosa]]'', ''[[pałeczka okrężnicy|Escherichia coli]]'', ''[[pałeczka zapalenia płuc|Klebsiella pneumoniae]]'', ale również [[bakterie Gram-dodatnie]] – ''[[gronkowiec złocisty|Staphylococcus aureus]]'', [[paciorkowce]]. W warunkach pozaszpitalnych bakterią najczęściej kojarzoną z piorunującymi postaciami ciężkiej sepsy jest [[dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych]] (''Neisseria meningitidis'') i inne patogeny wywołujące zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Linia 104 ⟶ 106:
* niewydolności określonych narządów i układów w przypadku braku lub nieodpowiedniego leczenia pojawiają się objawy niewydolności określonych narządów i układów.
 
Rozpoznanie sepsy stawiastawiano siędawniej na podstawie stwierdzenia objawów SIRS. Obecnym kryterium rozpoznania sepsy jest nagła zmiana wyniku oceny w skali '''SOFA''' ('''Sepsis-related organ failure assessment score)''' o co najmniej 2 punkty, jeśli występuje podejrzenie zakazenia<ref />. Następnym etapem jest potwierdzenie obecności specyficznego patogenu w badaniach mikrobiologicznych.
 
Leczenie ciężkiej sepsy jest długotrwałe i obarczone dużym ryzykiem niepowodzenia. Powinno się odbywać na oddziałach intensywnej terapii. Stosuje się w nim antybiotykoterapię, płynoterapię, [[kortykosteroidy]], leki obkurczające naczynia krwionośne i pobudzające kurczliwość mięśnia sercowego, aktywowane [[białko C]] i inne. Nie istnieje szczepionka, która zabezpieczałaby przed wystąpieniem sepsy. Szczepienia mogą jedynie zmniejszyć częstość infekcji patogenami, które mogą doprowadzić do sepsy (np. szczepionka przeciwko ''Neisseria meningitidis'' wywołującej zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych).
Linia 113 ⟶ 115:
Termin ''posocznica'' pochodzi od słowa "posoka" czyli "zepsuta krew" (za ''Wielkim Słownikiem Medycznym'', PAN, Warszawa, PZWL, 1996). Łacińskim odpowiednikiem jest ''septicemia'', obecnie nieużywany.
 
Jako "'''ciężką sepsę'''" '''(ciężka posocznica, zespół septyczny)''' określaokreślano siędawniej sepsę z towarzyszącą [[niewydolność wielonarządowa|niewydolnością wielonarządową]]. Wytyczne ''Surviving Sepsis Campaign'' (SSC) z 2016 roku wprowadziły nową definicję sepsy, która jest tożsama z pojęciem "ciężkiej sepsy".
 
[[Wstrząs septyczny]] rozwija się w chwili, kiedy pomimo prawidłowego nawodnienia, dochodzi do uporczywego spadku [[ciśnienie tętnicze|ciśnienia tętniczego]] powodującego upośledzenie [[perfuzja|perfuzji]] narządowej (spadek przepływu tkankowego krwi). Jest to stan, który wymaga podawania leków obkurczających naczynia ([[wazopresory|wazopresorów]]).
Linia 407 ⟶ 409:
# ''Patofizjologia sepsy''. Opracowanie prof. Bogdana Kamińskiego na podst. Snowden Ch., Kirkman E. ''The pathophysiology of sepsis''. Br. J. Anaesth. CEPD Reviews, 2002;2:11-14 [http://web.archive.org/web/20070929060735/http://www.klubanest.com.pl/pdf/sepsa.pdf Pełny tekst w formacie pdf]
# ''Zasady postępowania w przypadku zakażeń ośrodkowego układu nerwowego wywołanych przez Neisseria meningitidis i inne drobnoustroje''. Opracowanie Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN). Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. 2004. [http://web.archive.org/web/20070928042746/http://www.gis.gov.pl/pdf/meningokoki/wytyczne.pdf Pełny tekst w formacie pdf]
# {{Cytuj książkę|nazwisko=Kübler|imię=Andrzej|tytuł=Sepsa|rok=2017|wydawca=Edra Urban&Partner|miejsce=Wrocław|strony=|isbn=978-83-65835-07-9}}
 
== Zobacz też ==