Kopalnia Reden: Różnice pomiędzy wersjami

W 1785 przypadkowo odkryta została przez pasących bydło na gruntach starostwa będzińskiego, niedaleko wsi Dąbrowa, w pobliżu drogi ze [[Sławków|Sławkowa]] przez [[Będzin]] do [[Czeladź (miasto)|Czeladzi]], [[wychodnia]] pokładu węgla kamiennego. Do 1796 eksploatowali ją w niewielkiej ilości dla własnych potrzeb mieszczanie będzińscy. Po przejściu tych terenów w skład pruskiej prowincji [[Nowy Śląsk]] otworzono kopalnię, nadając jej imię ówczesnego dyrektora królewsko-pruskiego górnictwa [[Friedrich Wilhelm von Reden|hr. Redena]]. W latach 1796–1806 eksploatowana [[Kopalnia odkrywkowa|odkrywkowo]] kopalnia dawała ok. 20 000 [[Korzec|korcy]] węgla rocznie. W 1807 przeszła na własność marszałka francuskiego [[Jean Lannes|Lannesa]], któremu nadane zostało reaktywowane i rozszerzone o niektóre tereny powiatu będzińskiego [[księstwo siewierskie]]. Następnie znajdowała się we własności państwowej<ref name="SgKP|IX|586|Reden">{{SgKP|IX|586|Reden}}</ref>, a potem należała do utworzonego w 1876 [[Towarzystwo Francusko-Włoskie Dąbrowskich Kopalń Węgla|Towarzystwa Francusko-Włoskiego Dąbrowskich Kopalń Węgla]]. Od 1817 nastąpiło zwiększenie wydobycia kopalni związane z uruchomieniem przy niej [[Huta cynku „Konstanty” w Dąbrowie Górniczej|huty cynku „Konstanty”]]. Rozpoczęto równocześnie roboty głębinowe w [[Sztolnia|sztolni]] Ulmana oraz zgłębiono dwa [[Szyb (górnictwo)|szyby]]. Nad jednym z nich ustawiono w 1824 [[maszyna parowa|maszynę parową]] o sile 10 [[Koń mechaniczny|koni]] dla wydobycia węgla. W 1836 kopalnia "Reden" zatrudniała 165 osób, w tym: 2 sztygarów, miercę węgli, dozorcę machiny parowej, ślusarza, 60 górników, 60 wozaków, 8 pomocników i 32 grabarzy<ref>''H. Łabęcki'', Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego pod względem technicznym, historyczno-statystycznym i prawnym, Warszawa 1841, s. 488.</ref>. W latach 80. XIX w. najgłębszy szyb sięgał głębokości 240 metrów<ref>{{ name="SgKP|IX|586|Reden}}<"/ref>. Jednocześnie do końca XIX w. funkcjonowała w kopalni odkrywka<ref>''J. Jaros'', Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich, s. 90.</ref>. Kopalnia nękana była częstymi pożarami. Zmniejszyła znacznie swą produkcję po pożarze w 1867. W 1912 zatrudniała 772 pracowników, którzy korzystali z łaźni z natryskami, kasy bratniej pomocy, a opiekę medyczną zapewniał im szpital św. Wincentego<ref>''W. Starościak'', 280 lat historii Dąbrowy Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2006, s. 36</ref>. W nocy z 20 na 21 września 1923 doszło do pożaru i wybuchu gazu, w wyniku czego śmierć poniosło 38 górników. Przebieg wypadku był następujący: Prowadząc prace wydobywcze przebito się do starego wyrobiska, uwalniając zgromadzone tam gazy, co wywołało niewielki pożar. Władze kopalni zezwoliły jednak na kontynuowanie robót strzałowych, w wyniku których powstała kolejna wyrwa w ścianie oddzielającej stare wyrobisko. Uwolnione w ten sposób gazy zaczęły wypełniać całą kopalnię i dotarły do chodnika, gdzie dogaszano wspomniany wyżej pożar. Doprowadziło to do podsycenia ognia i eksplozji, która odcięła drogę do szybu głównego grupie górników z nocnej zmiany. W wyniku akcji ratowniczej wydobyto ciała 27 poległych górników. Do ciał pozostałych 11 ofiar dotarto dopiero po kilku miesiącach, po ostatecznym ugaszeniu pożaru w kopalni. W wyniku badań przyczyn tragedii ustalono m.in., że kopalnia posiadała mało wydajny system wentylacyjny. Bezpośredniego powodu wybuchu nie udało się ustalić, ale kierownictwo kopalni utrzymywało, iż winę ponoszą ratownicy, którzy mieli gasić ogień wodą i w ten sposób doprowadzić do sprężenia gazów i w konsekwencji ich eksplozji.<ref>[[Marek Żukow-Karczewski]], [http://ekologia.pl/srodowisko/specjalne/najwieksze-pozary-w-polsce-i-na-swiecie,16873.html ''Największe pożary w Polsce i na świecie'', Ekologia.pl, 2012.]</ref> W 1934 zarząd Towarzystwa Francusko-Włoskiego Dąbrowskich Kopalń Węgla podjął decyzję o unieruchomieniu kopalni. W 1945 jej teren przyłączono do [[Kopalnia Węgla Kamiennego Paryż|kopalni "Paryż"]]. Na terenie byłej kopalni "Reden" znajdują się obecnie [[Park Hallera w Dąbrowie Górniczej|Park Hallera]] oraz [[Park Wodny Nemo]].