Armia Świętej Wojny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot wykonuje różne drobne poprawki redakcyjne: typografia, linkowania itd.
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot wykonuje różne drobne poprawki redakcyjne: typografia, linkowania itd.
Linia 35:
== Przyczyny powstania ==
[[Plik:Husseini 1948.jpg|thumb|290px|[[Abd al-Kadir al-Husajni|Abd al-Qadir al-Husajni]] w rejonie Jerozolimy, luty 1948]]
W dniu 29 listopada 1947 [[Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych|Zgromadzenie Ogólne ONZ]] przyjęło [[Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181|Rezolucję nr 181]] w sprawie rozwiązania konfliktu arabsko-żydowskiego w [[Palestyna|Palestynie]], poprzez utworzenie dwóch państw: arabskiego i żydowskiego<ref>{{cytuj stronę | url = http://avalon.law.yale.edu/20th_century/res181.asp | tytuł = United Nations General Assembly Resolution 181 | data dostępu = 2011-05-05 | praca = The Avalon Project – Yale Law School | język = en}}</ref>. Przywódcy społeczności żydowskiej zaakceptowali plan podziału Palestyny, chociaż wyrażali swoje niezadowolenie. Natomiast społeczność arabska sprzeciwiła się, twierdząc, że narusza ona prawa większości mieszkańców Palestyny<ref>{{cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20160303193002/http://www.passia.org/seminars/2000/israel/part3.html | tytuł = Jews and Arabs under the British Mandate | data dostępu = 2011-05-05| autor = | opublikowany = 1948 | praca = The Palestinian Academic Society for the Study of International Affairs | język = en}}</ref>. Arabowie spostrzegali plan podziału Palestyny jako niesprawiedliwy, ponieważ oddawał większość terytorium państwa w ręce stanowiącej mniejszość społeczności żydowskiej. Arabscy przywódcy zaczęli wzywać do „zwrócenia Palestyny jej prawowitym mieszkańcom”, „zepchnięciu Żydów do morza” i oczyszczeniu Palestyny z „syjonistycznej plagi”<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Morris| imię = Benny | tytuł = 1948: A History of the First Arab-Israeli War| wydawca = Yale University Press| miejsce = | rok = 2008| strony = | isbn =}}</ref>. Ich niezadowolenie było wzmacniane przez arabski nacjonalizm [[panarabizm]]u, głoszący zjednoczenie wszystkich ludów [[język arabski|arabskojęzycznych]]. W rezultacie, 30 listopada 1947 doszło do wybuchu pierwszych aktów przemocy, które zostały uznane za pierwsze akty [[wojna domowa w Mandacie Palestyny|wojny domowej w Mandacie Palestyny]]. Arabowie rozpoczęli kampanię ataków na żydowską [[komunikacja|komunikację]] pomiędzy [[osiedla żydowskie|osiedlami żydowskimi]]. Kolejne zabójstwa, akty rozboju i podpalenia, pociągały za sobą akcje odwetowe żydowskich [[organizacja paramilitarna|organizacji paramilitarnych]] [[Hagana]], [[Irgun Cwai Leumi|Irgun]] i [[Lechi]]. Liczba ofiar po obu stronach konfliktu zaczęła gwałtownie rosnąć. W grudniu 1947 i styczniu 1948 zginęło prawie 1000 osób, a ponad 2000 zostało rannych. Liczby te odpowiadały 100 ofiarom śmiertelnym tygodniowo<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Yoav | imię = Gelber| autor link = | tytuł = Palestine 1948. War, Escape and the Emergence of the Palestinian Refugee Problem | wydawca = Sussex Academic Press | miejsce = | rok = 2006| strony = 51-56| isbn = 978-1-84519-075-0}}</ref>.
 
Widząc niepokojący rozwój wydarzeń, [[Liga Państw Arabskich]] zdecydowała się w bezpośrednie zaangażowanie się w wojnę domową w Palestynie. W spotkaniu arabskich przywódców w [[Damaszek|Damaszku]] wziął udział Wielki Mufti Jerozolimy [[Al-Hadżdż Muhammad Amin al-Husajni]]. Podjęto wówczas decyzję o sformowaniu Armii Świętej Wojny. Liga Arabska była jednak zaniepokojona możliwością wzrostu wpływów klanu Husajnów i sformowała niezależną [[Arabska Armia Wyzwoleńcza|Arabską Armię Wyzwoleńczą]].
Linia 42:
Pod koniec 1947 rozpoczęto w Egipcie formowanie oddziałów Armii Świętej Wojny. Do nowej formacji zaciągnęło się około tysiąca ochotników z muzułmańskich państw arabskich. Siły te można podzielić na trzy kategorie: (1) pół-regularne siły, które otrzymywały wsparcie wojskowe ze strony Ligi Arabskiej i stanowiły główne siły uderzeniowe; (2) siły stacjonarne, otrzymywały wsparcie Arabskiej Wysokiej Komisji i stanowiły obronę arabskich miasteczek i wiosek; (3) siły wolontariuszy, składające się z [[mudżahedin]]ów działających bez potrzeby zewnętrznego wsparcia<ref name="desert">{{cytuj stronę | url = http://www.moqatel.com/openshare/Behoth/Siasia2/Harb48/sec15.doc_cvt.htm | tytuł = Rozmiary i warunki sił arabskich | data dostępu = 2011-05-05| autor = | opublikowany = | praca = Encyclopedia Fighter of Desert | data = | język = ar}}</ref>. Na ich czele stanął [[Abd al-Kadir al-Husajni|Abd al-Qadir al-Husajni]].
 
Siły Armii Świętej Wojny operowały w siedmiu głównych obszarach Palestyny: (1) rejon [[Jerozolima|Jerozolimy]] – cztery jednostki ruchome zwalczające żydowską komunikację, oraz cztery jednostki samoobrony broniące tutejszych wiosek; (2) rejon [[Betlejem]] – pięć jednostek ruchomych i kilka jednostek samoobrony; (3) rejon [[Ramallah]] – dwie jednostki ruchome i sześć jednostek wolontariuszy; (4) rejon Centralny ([[Lod]], [[Ramla]] i [[Jafa]]) – trzy jednostki ruchome i kilka jednostek samoobrony; (5) rejon Południowy ([[Gaza (Palestyna)|Gaza]], [[Chan Junus|Chan Junus]]) – trzy jednostki ruchome i kilka jednostek samoobrony; (6) rejon Zachodni ([[Tulkarm]], [[Kalkilja]]) – siły samoobrony; (7) rejon Północny ([[Hajfa]], [[Akka]], [[Nazaret]], [[Tyberiada]]) – cztery jednostki ruchome i siły samoobrony<ref name="desert"/>.
 
W grudniu pierwszy oddział liczący 128 ochotników wkroczył do Palestyny, rozpoczynając od stycznia 1948 swoje działania w rejonie Jerozolimy. Główne dowództwo działań operacyjnych znajdowało się w [[Bir Zeit]], w pobliżu miasta Ramallah. Celem ataków były [[konwoje do Jerozolimy (1947-1948)|konwoje żydowskie]] usiłujące przedostać się do oblężonej Jerozolimy, w której przebywało około 100 tys. Żydów<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Collins | imię = Larry | nazwisko2 = Lapierre | imię2 = Dominique | tytuł = O Jerusalem! | wydawca = Pan Books | miejsce = | rok = 1973 | strony = 131-153 | isbn = 978-0-330-23514-3}}</ref>. Aby temu przeciwdziałać, Żydzi podejmowali próby przełamania blokady i organizowali konwoje po 100 opancerzonych pojazdów. Operacje te stawały się coraz bardziej rozbudowane i angażowano w nie coraz większe siły militarne. W rezultacie tych działań [[wojna domowa]] przybrała charakter bardziej zorganizowanych starć zbrojnych. W dniu 8 kwietnia w bitwie o wioskę [[Al-Kastal (Palestyna)|Al-Kastal]] (położoną przy drodze [[Tel Awiw-Jafa]]-Jerozolima) zginął Abd al-Qadir al-Husajni<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Morris | imię = Benny | tytuł = The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited | wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge | rok = 2003 | strony = 234 | isbn = 0521009677}}</ref>. Jego miejsce jako dowódcy Armii Świętej Wojny objął [[Hasan Salama]]. Jego oddział liczył 950 arabskich ochotników i 228 uzbrojonych mieszkańców okolicznych arabskich wiosek. Rejonem ich działania pierwotnie był obszar położony wokół miast Lod i Ramla, w którym atakowali żydowskie konwoje zmierzające do Jerozolimy<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Khalaf | imię = Issa | tytuł = Politics in Palestine: Arab Factionalism and Social Disintegration, 1939-1948 | wydawca = State University of New York Press | miejsce = Albany | rok = 1991 | strony = 207 | isbn = 9780791407073}}</ref>. Jednak w dniu 5 kwietnia siły żydowskiej Hagany zaatakowały siedzibę Salama, niszcząc budynki i zabijając część jego ludzi. Salam ocalał i przeniósł swoją działalność w bardziej górzystą okolicę. W dniu 31 maja Hasan Salam zaatakował w pobliżu wioski [[Ras al-Ajn (Izrael)|Ras al-Ajn]] kolumnę pojazdów bronionych przez żołnierzy Irgunu. Podczas wymiany ognia, Salam został ciężko ranny. Zmarł od ran w dniu 2 czerwca<ref>{{cytuj książkę | autor = Levenberg Haim | tytuł = Military Preparations of the Arab Community in Palestine: 1945-1948 | wydawca = Routledge| miejsce = London| rok = 1993| strony = | isbn = 0-7146-3439-5}}</ref>. Wydarzenia te znacznie osłabiły morale ochotników Armii Świętej Wojny. Dowództwo objął [[Emil Ghuri]].