Wody artezyjskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian Znacznik: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) |
m Wycofano edycje użytkownika 77.114.136.217 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Boston9. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
Linia 1:
[[Plik:Artesian aquifer scheme.svg|right|300px|thumb|Schemat niecki artezyjskiej:<br />
1. Warstwa wodonośna<br />
2. Warstwa nieprzepuszczalna<br />
3. Obszar zasilania<br />
4. Studnia artezyjska<br />
5. Poziom równowagi hydrostatycznej ([[linia ciśnień piezometrycznych]] - [[zwierciadło piezometryczne]])<br />
6. Studnia subartezyjska<br />
7. Źródło artezyjskie]]
'''Wody artezyjskie''' – [[wody podziemne]] występujące pod [[ciśnienie hydrostatyczne|ciśnieniem hydrostatycznym]], zdolne do samoczynnego wypływu na powierzchnię ze [[studnia|studni]]. Odpowiednie warunki do wytworzenia ciśnienia hydrostatycznego występują najczęściej na obszarach o [[niecka|nieckowatym]] układzie [[warstwa (geologia)|warstw]] skalnych. Od [[wody gruntowe|wód gruntowych]] odróżnia je istnienie warstwy nieprzepuszczalnej w stropie. Dzięki tej izolacji są mniej zanieczyszczone.
Wody artezyjskie najczęściej występują w [[niecka artezyjska|'''niecce artezyjskiej''']] w [[Warstwa wodonośna|warstwach wodonośnych]] pod [[skała]]mi nieprzepuszczalnymi. Występowanie wód artezyjskich może być niekiedy związane także z [[uskok]]ami i systemem [[szczelina (geologia)|szczelin]] skalnych.
[[Odwiert]] w nadległych warstwach skalnych powoduje podniesienie słupa wody ponad powierzchnię ziemi (wypływ na powierzchnię, np. [[studnia artezyjska]]), natomiast w przypadku naturalnego znalezienia możliwości wypływu powstaje [[źródło artezyjskie]] ([[źródło wstępujące]]). Wody o niższym ciśnieniu hydrostatycznym, w przypadku których słup wody w odwiercie nie sięga powierzchni ziemi to [[wody subartezyjskie]].
Nazwa "''artezyjskie''" pochodzi od krainy geograficznej [[Artois]] ([[Francja]]), gdzie powstała pierwsza studnia artezyjska w [[1126]] roku, aczkolwiek technika korzystania z wód artezyjskich była znana już dawniej m.in. w [[Syria|Syrii]] i [[Egipt|Egipcie]].
== Najważniejsze miejsca występowania wód artezyjskich ==
* w Polsce:
** [[Niecka Mazowiecka]]
** [[Niecka Łódzka]]
* na świecie:
** [[Wielki Basen Artezyjski]] ([[Australia]])
** [[Basen Dakoty]] o pow. ok. 39 tys. km<sup>2</sup><ref>[http://www.rainsoft.pl/index.php?page=akademia_ujecia Rain Soft – ujęcia wody]</ref> ([[Stany Zjednoczone]])
** północna [[Afryka]]
** [[Basen Paryski]] ([[Francja]])
** [[Basen Londyński]] ([[Wielka Brytania]])
{{przypisy}}
== Bibliografia ==
* [[Wojciech Jaroszewski|Jaroszewski W.]], [[Leszek Marks|Marks L.]], [[Andrzej Radomski|Radomski A.]], ''Słownik geologii dynamicznej'', [[Wydawnictwa Geologiczne]], [[Warszawa]], [[1985]], {{ISBN|83-220-0196-7}}
| |||