Żyrardów: Różnice pomiędzy wersjami

W 1845 przez Żyrardów ruszyła [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska|kolej parowa na trasie Warszawa-Wiedeń]].

 

13 marca 1857 zakłady zostają zakupione przez [[Karol Hielle|Karola Hiellego]] i [[Karol Dittrich|Karola Dittricha]], którzy zajmują się dalszą ich rozbudową, a także rozbudową osady fabrycznej, czynili to także ich następcy m.in. [[Karol Dittrich jr.]] Pobudowane zostają, m.in. osiedle robotnicze, pralnia dla robotników, szpital, szkoły, [[ochronka]], [[resursa]] oraz kościoły katolickie pw. [[Kościół św. Karola Boromeusza w Żyrardowie|św. Karola Boromeusza]] i [[Kościół Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie|Matki Bożej Pocieszenia]] i inne.

 

{{Osobny artykuł|Strajk w Żyrardowie (1883)}}

W dniach 23–28 kwietnia 1883 ma miejsce w zakładach żyrardowskich pierwszy strajk powszechny, wywołany obniżeniem płac pracownicom zatrudnionym w szpularni. W czasie strajku doszło do starć z wojskiem sprowadzonym przez gubernatora Warszawskiego. 25 kwietnia po aresztowaniu 10 robotników doszło do zamieszek w pobliżu aresztu, w czasie których oddano strzały do strajkujących. Zginęły 3 osoby a kilka zostało rannych. W dniach następnych aresztowano kolejne osoby oskarżone o organizowanie i udział w strajku, łącznie 39 osób. W latach następnych miały miejsce kolejne strajki, m.in. w październiku 1885, marcu 1887, marcu 1889, maju 1891, listopadzie 1895 i lutym 1905. Dało to z czasem miastu, będącemu miejscem ciągłych zatargów i ruchów strajkowych, przydomek „Czerwony”.

Brak zatrudnienia oraz trwająca wojna powodowały że osada fabryczna zaczęła powoli pustoszeć. Wybuchały epidemie chorób zakaźnych: [[Dur brzuszny|tyfus]], [[cholera]], [[Płonica|szkarlatyna]], [[Dyzenteria|czerwonka]] itp. Dodatkowo po zajęciu Żyrardowa Niemcy zlikwidowali wypłacane dotychczas robotnikom przez zarząd fabryki zapomogi, co zmusiło niektórych do opuszczenia osady i wyjazdu w poszukiwaniu pracy.

 

W 1916 na mocy zarządzeń okupacyjnych władz niemieckich Żyrardów otrzymał prawa miejskie. Obszar nowo utworzonego miasta obejmował: osadę fabryczną Żyrardów, folwark Ruda Guzowska, tereny użytkowane przez Zarząd Kolei oraz wsie Ruda Guzowska, Podlas i część Teklinowa.

 

 

'''Komunikacja kolejowa'''

Przez Żyrardów przebiega linia kolejowa łącząca [[Warszawa|Warszawę]] z [[Łódź|Łodzią]] oraz Warszawę ze [[Śląsk]]iem. W Żyrardowie zatrzymują się pociągi osobowe [[Koleje Mazowieckie|Kolei Mazowieckich]] (połączenia z Warszawą i [[Skierniewice|Skierniewicami]]), Inter Regio [[Przewozy Regionalne|Przewozów Regionalnych]] (połączenia z Łodzią i Warszawą) oraz pociągi [[TLK]] spółki [[PKP Intercity]] (połączenia głównie z Łodzią i Warszawą, ale także m.in. [[Katowice|Katowicami]], [[Częstochowa|Częstochową]], [[Wrocław]]iem, [[Olsztyn]]em i [[Siedlce|Siedlcami]]).

 

 

== Zabytki ==

{{Zobacz też|Kościół św. Karola Boromeusza w Żyrardowie|Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego w Żyrardowie}}

Jednym z bardziej charakterystycznych zabytków jest [[Kościół Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie|Kościół pw. Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie]] – kościół farny, zbudowany w latach 1900–1903, w stylu neogotyckim, według projektu [[Józef Pius Dziekoński|Józefa Piusa Dziekońskiego]]. Wybudowany m.in. z funduszy K. Dittricha, który przeznaczył też na ten cel ponad 3 mln cegieł z będącej jego własnością cegielni w [[Radziejowice|Radziejowicach]]. Kościół żyrardowski jest ‘bliźniaczym’ kościołem [[Bazylika katedralna św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika w Warszawie|katedry warszawsko-praskiej św. Michała i św. Floriana]], oraz [[Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku|katedry w Białymstoku]]. Wszystkie trzy kościoły były bezpośrednio wzorowane na [[Kościół Wotywny w Wiedniu|Kościele Wotywnym w Wiedniu]]. Witraże w kościele powstały w pracowni [[Józef Mehoffer|Józefa Mehoffera]]. Obok znajduje się plebania z 1903 r. wraz z niewielkim ogrodem.

 

== Wspólnoty wyznaniowe ==

 

=== Placówki istniejące ===

 

== Edukacja ==

'''Przedszkola'''

* Miejskie Przedszkole Nr 2 im. Żółwi Ninja

 

Piramida wieku mieszkańców Żyrardowa w 2014 roku<ref name="populacja2016" />.

 

== Honorowi obywatele miasta ==

* [[Piotr Abrasimow]]

* [[Paweł Hulka-Laskowski]]

* [[Włodzimierz Śliwiński]]

* [[Jerzy Koziarski]]

* [[Eligiusz Łukasiewicz]]

 

== Sport ==