Wersja z 03:27, 5 sty 2018 edytuj Halibutt (dyskusja \| edycje) 17 528 edycji →‎Bibliografia Znacznik: VisualEditor: przełączono ← poprzednia edycja		Wersja z 05:22, 5 sty 2018 edytuj anuluj edycję Halibutt (dyskusja \| edycje) 17 528 edycji wyzyskane kolejne źródło Znacznik: VisualEditor następna edycja →
Linia 29: '''Iwan Iwanowicz Kozłow''' (ur. {{data\|1779-04-22}} w Moskwie, zm. {{data\|1840-02-11}} w Sankt-Petersburgu) – rosyjski urzędnik państwowy, [[poeta]] i [[tłumacz]] epoki [[romantyzm]]u. Od dzieciństwa służył w [[Armia Imperium Rosyjskiego\|Armii Imperium Rosyjskiego]], w wieku 19 lat przeszedł do [[Służba cywilna\|służby cywilnej]]. Przez kolejne 20 lat piął się po [[Tabela rang urzędniczych w carskiej Rosji\|szczeblach kariery urzędniczej]], jednak w 1818 choroba odjęła mu władzę w nogach, a w 1821 utracił wzrok. Porzuciwszy pracę w rosyjskim ministerstwie odpowiedzialnym za nadzór nad własnością państwową zajął się poezją. Jego poematy cieszyły się w Rosji znacznym powodzeniem, zyskał także sławę jako tłumacz m.in. [[George Gordon Byron\|Byrona]], [[Walter Scott\|Waltera Scotta]], [[Dante Alighieri\|Dantego]], [[Ludovico Ariosto\|Ariosta]], [[André Chénier\|André Chéniera]] i [[Thomas Moore\|Thomasa Moore'a]]. W 1827 roku przełożył na rosyjski ''[[Sonety krymskie\|Sonety Krymskie]]'' [[Adam Mickiewicz\|Adama Mickiewicza]], za co ten zadedykował mu swój poemat [[Farys (poemat)\|''Farys'']], ostatni utwór romantyczny powstały przed wyjazdem poety z Rosji{{odn\|Czernobajew\|1934\|s=300-303, 312}}{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=143}}. == Biografia == Linia 41: Już w tym okresie młody, wszechstronnie wykształcony i oczytany urzędnik stał się znany w moskiewskich kołach literackich, zaprzyjaźnił się m.in. z [[Wasilij Żukowski\|Wasilijem Żukowskim]] gdy ten przyjechał w 1808 do [[Moskwa\|Moskwy]] wydawać tamtejsze czasopismo „[[Wiestnik Jewropy]]”{{odn\|Hikiert\|1976\|s=80}}. W 1809 roku Kozłow poślubił córkę [[brygadier]]a Zofię Andriejewną Dawydową, z którą miał syna Jakuba i córkę Aleksandrę{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=128}}. Od 20 czerwca do 30 sierpnia 1812 roku pracował w komitecie oświaty moskiewskiego garnizonu, jednak został zwolniony ze służby wraz z innymi urzędnikami na trzy dni przed [[Inwazja na Rosję (1812)#Oczekiwanie w Moskwie\|wkroczeniem wojsk Napoleona do Moskwy]]. Iwan Iwanowicz Kozłow wyjechał z rodziną do [[Rybińsk]]a, gdzie zatrzymali się u Chomutowych, krewnych matki. Po wypędzeniu Francuzów z Rosji Kozłow nie wrócił do Moskwy, przeniósł się do [[Petersburg\|Sankt Petersburga]]. 24 lipca 1813 roku otrzymał posadę asystenta stolnika ({{w języku\|ru\|Столоначальник}}) w {{link-interwiki\|Ministerstwo Własności Państwowej\|ru\|Министерство государственных имуществ Российской империи\|Departamencie Własności Państwowej}}. 7 października 1814 roku otrzymał stopień {{link-interwiki\|radca kolegialny\|ru\|Коллежский советник\|radcy kolegialnego}}. Linia 47: === Działalność literacka === Około 1818 roku postępujący paraliż pozbawił go władzy w nogach. W 1819 roku Kozłow zaczął tracić wzrok, a w 1821 roku ostatecznie oślepł. Nie mogąc dalej wykonywać pracy państwowej zajął się poezją{{odn\|Czernobajew\|1934\|s=300-303}}{{odn\|Mucha\|1998\|s=110}} i tłumaczeniami z [[Język włoski\|włoskiego]], [[Język francuski\|francuskiego]], [[Język niemiecki\|niemieckiego]] i [[Język angielski\|angielskiego]]{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=128}}. Pomimo ślepoty i upośledzenia ruchowego Kozłow znany był z niezwykłego męstwa. Przykuty do wózka inwalidzkiego zawsze dbał o elegancki ubiór, mówił jasno i klarownie, z pamięci deklamował poezję europejską. Jego dolegliwości zdrowotne nasilały się jednak nocą, dokuczały mu okrutne bóle. Wiersze dyktował swojej córce Aleksandrze Iwanownej, ona też czytała mu poezję obcojęzyczną, którą ojciec następnie przekładał na język rosyjski{{odn\|Hikiert\|1976\|s=81}}{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=128}}. ~~W 1821 roku pojawił się w druku jego~~Pierwszy wiersz Kozłowa ''Do Swietłany'' ({{w języku\|ru\|К Светлане}}), azostał ~~wkrótce~~opublikowany w 1821 roku. Wkrótce po nim do druku ~~potem~~trafiły kolejne: ''Poecie Żukowskiemu'' ({{w języku\|ru\|Поэту Жуковскому}}), ''Byron'' ({{w języku\|ru\|Байрон}}) i inne. ~~Pierwszy wiersz Kozłowa ''Do Swietłany'' został opublikowany w 1821 roku.~~ Fascynacja literaturą doprowadziła Kozłowa do zadzierzgnięcia przyjaźni m.in. z [[Aleksander Puszkin\|Aleksandrem Puszkinem]], [[Wasilij Żukowski\|Wasilijem Żukowskim]], [[Piotr Wiaziemski\|Piotrem Wiaziemskim]] i {{link-interwiki\|Aleksandr Turgieniew\|ru\|Тургенев, Александр Иванович\|braćmi Turgieniewymi}}, a także z [[Adam Mickiewicz\|Adamem Mickiewiczem]]{{odn\|Czernobajew\|1934\|s=300-303}}{{odn\|Hikiert\|1976\|s=79-83}}, który w latach 1827-1828 mieszkał w Petersburgu i był częstym gościem w domu Kozłowych{{odn\|Hikiert\|1976\|s=81}}. Jego romantyczny poemat ''{{link-interwiki\|Czerniec (poemat)\|ru\|Чернец (поэма)\|Czerniec}}'', wydany drukiem w (1825 roku, uczynił z niego jednego z najpopularniejszych w Rosji poetów swojej epoki. Poeta rozpoczął pracę nad nim jeszcze w 1822{{odn\|Hikiert\|1976\|s=83-84}}, pod wpływem lektury [[Giaur (George Byron)\|''Giaura'']] Byrona; inspirował się także wierszem ''Więzień Chillonu'', z którego szeroko korzystał{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=134-136}}. Już przed publikacją utwór zaczął wędrować po Rosji w licznych odpisach{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=134}}. Poemat, napisany w formie lirycznej spowiedzi młodego mnicha, został entuzjastycznie przyjęty przez czytelników, wysoko ocenił go m.in. Puszkin, a ślady inspiracji nim widoczne są m.in. w ''[[Laik klasztorny (Mcyri)\|Laiku klasztornym]]'' (''Мцыри'') [[Michaił Lermontow\|Michaiła Lermontowa]] i w rosyjskojęzycznym poemacie [[Taras Szewczenko\|Tarasa Szewczenki]] ''[[Tryzna]]'' (''Тризна''). ▼ ~~Jego poemat ''{{link-interwiki\|Czerniec (poemat)\|ru\|Чернец (поэма)\|Czerniec}}'', wydany drukiem w 1825 roku, uczynił z niego jednego z najpopularniejszych w Rosji poetów swojej epoki.~~ Po 1824 zaczął powstawać kolejny wielki poemat liryczny, ''Księżna Natalia Borysowna''{{odn\|Hikiert\|1976\|s=82-83}} (w literaturze pojawia się także jako ''Natalia Dołhorukowa''){{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=138}}. Oparty był na prawdziwej historii {{Link-interwiki\|Natalia Dołgorukowa\|lang=ru\|tam=Долгорукова, Наталия Борисовна\|tekst=Natalii z Szeremietiewych Dołgorukowej}}, która zaręczyła się z kniaziem {{Link-interwiki\|Iwan Dołgorukow\|lang=ru\|tam=Долгоруков, Иван Алексеевич\|tekst=Iwanem Dołgorukowem}}, faworytem i przyjacielem cara Rosji [[Piotr II Romanow\|Piotra II Romanowa]]. Zaledwie w kilka tygodni po zaręczynach car zmarł na ospę, a jej narzeczony został wraz z całą rodziną skazany na [[zesłanie]] na daleką północ. Mimo to Natalia postanowiła poślubić Iwana i podążyć za nim na północ, gdzie para doczekała się dwojga dzieci. Po kilku latach kniaź został wezwany do Nowogrodu, gdzie był torturowany i zamęczony. Natalia otrzymuje zgodę na powrót z zesłania, wstępuje do klasztoru w Kijowie i wkrótce umiera, napisawszy popularny w Rosji pamiętnik{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=138-139}}. Poemat poświęcony jej postaci dotyczył - modnego podówczas w Rosji - tematu jednostki i jej roli w społeczeństwie. Podobnie jak ''Czerniec'', on również zdobył w Rosji sporą popularność{{odn\|Hikiert\|1976\|s=82-83}}. Z tego okresu pochodzi także wiersz Noc Wenecka, jeden z najwyżej ocenianych w jego spuściźnie poetyckiej{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=139}}. Opublikowane w [[1827]] tłumaczenie wiersza [[Thomas Moore\|Thomasa Moore’a]] {{link-interwiki\|Evening Bell\|en\|Evening Bell (song)}} weszło do klasyki rosyjskiej pieśni ludowej. Dużą popularność zdobyło również jego tłumaczenie poematu innego Irlandczyka, {{link-interwiki\|Charles Wolfe\|en\|Charles Wolfe\|Charlesa Wolfe’a}} ''The Burial of Sir John Moore after Corunna'' ({{w języku\|ru\|На погребение английского генерала сира Джона Мура}}, dosł. ''Na pogrzeb angielskiego generała sir Johna Moore’a'').▼ Trzecim z większych poematów Kozłowa była ''Obłąkana'' ({{W języku\|ru\|Безумная}}), która jednak nie zdobyła aż takiej popularności, jak poprzednie{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=138-139}}. Z czasem Kozłow stał się jednym z najpłodniejszych tłumaczy i autorów przeróbek literackich swoich czasów w Rosji. Tłumaczył m.in. wiersze [[George Gordon Byron\|George'a Gordona Byrona]] ([[:wikisource:Narzeczona z Abydos\|Narzeczona z Abydos]], {{w języku\|ru\|Абидосская невеста}}), [[William Szekspir\|Williama Szekspira]], [[Walter Scott\|Waltera Scotta]], [[Dante Alighieri\|Dantego Alighieri]], [[Torquato Tasso\|Torquata Tassa]], [[Ludovico Ariosto]], [[Friedrich Schiller\|Friedricha Schillera]], [[André Chénier\|André Chéniera]], [[François-René de Chateaubriand\|de Chateaubrianda]], [[Robert Burns\|Roberta Burnsa]], [[Adam Mickiewicz\|Adama Mickiewicza]], [[Thomas Moore\|Thomasa Moore'a]] i [[Charles Wolfe\|Charlesa Wolfe'a]]{{odn\|Garber\|1981\|s=53}}. Część z jego tłumaczeń cieszyła się ogromnym powodzeniem, istnieje także przypuszczenie, że to jego przekład Narzeczonej z Abydos Byrona był powodem, dla którego Aleksander Puszkin zafascynował się angielskim romantykiem i jego twórczością{{odn\|Hikiert\|1976\|s=81}}.▼ Kozłow sam nie uczestniczył w spisku [[Dekabryści\|Dekabrystów]], jednak przyjaźnił się z wieloma ich liderami, a stłumienie buntu głęboko przeżył. W obawie przed represjami spalił swoją korespondencję z zaangażowanymi politycznie przyjaciółmi{{odn\|Hikiert\|1976\|s=82-83}}. ▲Opublikowane w [[1827]] tłumaczenie wiersza [[Thomas Moore\|Thomasa Moore’a]] {{link-interwiki\|Evening Bell\|en\|Evening Bell (song)}} weszło do klasyki rosyjskiej pieśni ludowej. Dużą popularność zdobyło również jego tłumaczenie poematu innego Irlandczyka, {{link-interwiki\|Charles Wolfe\|en\|Charles Wolfe\|Charlesa Wolfe’a}} ''The Burial of Sir John Moore after Corunna'' ({{w języku\|ru\|На погребение английского генерала сира Джона Мура}}, dosł. ''Na pogrzeb angielskiego generała sir Johna Moore’a''). ▲Z czasem Kozłow stał się jednym z najpłodniejszych tłumaczy i autorów przeróbek literackich swoich czasów w Rosji. Tłumaczył m.in. wiersze [[George Gordon Byron\|George'a Gordona Byrona]] ([[:wikisource:Narzeczona z Abydos\|Narzeczona z Abydos]], {{w języku\|ru\|Абидосская невеста}}; [[Wędrówki Childe Harolda\|''Wędrówki Childe Harolda'']] i inne), [[William Szekspir\|Williama Szekspira]], [[Walter Scott\|Waltera Scotta]], [[Dante Alighieri\|Dantego Alighieri]], [[Torquato Tasso\|Torquata Tassa]], [[Ludovico Ariosto]], [[Friedrich Schiller\|Friedricha Schillera]], [[André Chénier\|André Chéniera]], [[François-René de Chateaubriand\|de Chateaubrianda]], [[Robert Burns\|Roberta Burnsa]], [[Adam Mickiewicz\|Adama Mickiewicza]], [[Thomas Moore\|Thomasa Moore'a]] i [[Charles Wolfe\|Charlesa Wolfe'a]]{{odn\|Garber\|1981\|s=53}}. Część z jego tłumaczeń cieszyła się ogromnym powodzeniem, istnieje także przypuszczenie, że to jego przekład Narzeczonej z Abydos Byrona był powodem, dla którego Aleksander Puszkin zafascynował się angielskim romantykiem i jego twórczością{{odn\|Hikiert\|1976\|s=81}}{{odn\|Zdziechowski\|1897\|s=139-142}}. ▲Jego romantyczny poemat ''Czerniec'' (1825), napisany w formie lirycznej spowiedzi młodego mnicha, został entuzjastycznie przyjęty przez czytelników, wysoko ocenił go m.in. Puszkin, a ślady inspiracji nim widoczne są m.in. w ''[[Laik klasztorny (Mcyri)\|Laiku klasztornym]]'' (''Мцыри'') [[Michaił Lermontow\|Michaiła Lermontowa]] i w rosyjskojęzycznym poemacie [[Taras Szewczenko\|Tarasa Szewczenki]] ''[[Tryzna]]'' (''Тризна''). W 1827 roku, na podstawie {{link-interwiki\|Przekład dosłowny\|ru\|Подстрочный перевод\|dosłownego przekładu prozą}} autorstwa [[Piotr Wiaziemski\|Piotra Wiaziemskiego]], przełożył na rosyjski ''[[Sonety krymskie\|Sonety Krymskie]]'' [[Adam Mickiewicz\|Adama Mickiewicza]], opublikowane następnie w 1829. Przekład jego spotkał się na ogół z ciepłym przyjęciem krytyki, choć wytykano mu niedokładność{{odn\|Czernobajew\|1934\|s=300-303}}{{odn\|Batowski\|1936\|s=60, 62}}. Linia 100 ⟶ 104: == Bibliografia == * {{Cytuj\|autor=Wiktor Czernobajew\|tytuł=Mickiewicz w Rosji w latach. 1820-1830\|czasopismo=Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej\|data=1934\|data dostępu=2017-12-07\|wolumin=31\|numer=1/4\|s=291-315\|typ nośnika=pdf\|url=http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1934-t31-n1_4/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1934-t31-n1_4-s291-315/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1934-t31-n1_4-s291-315.pdf\|dostęp=o\|odn=tak}}▼ * {{Cytuj \|autor = [[Henryk Batowski]] \|tytuł = Mickiewicz a Słowianie do roku 1840 \|data = 1936 \|data dostępu = 2018-01-05 \|wydawca = Towarzystwo Naukowe \|url = https://books.google.pl/books?hl=pl&id=mxk8AQAAIAAJ \|język = pl \|odn = tak}} ▲* {{Cytuj \|autor = Wiktor Czernobajew \|tytuł = Mickiewicz w Rosji w latach. 1820-1830 \|czasopismo = Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej \|data = 1934 \|data dostępu = 2017-12-07 \|wolumin = 31 \|numer = 1/4 \|s = 291-315 \|typ nośnika = pdf \|url = http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1934-t31-n1_4/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1934-t31-n1_4-s291-315/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1934-t31-n1_4-s291-315.pdf \|dostęp = o \|odn = tak}} * {{Cytuj \|autor = Paul Garber \|tytuł = Pożegnanie Childe Harolda w tłumaczeniu Iwana Kozłowa \|czasopismo = Przegląd Rusycystyczny \|data = 1981 \|data dostępu = 2018-01-04 \|s = 53-57 \|url = https://books.google.pl/books?id=TelfAAAAMAAJ \|odn = tak}} * {{Cytuj \|autor = Grażyna Hikiert \|tytuł = Iwan Kozłow \|czasopismo = [[Przegląd Humanistyczny]] \|data = 1976 \|data dostępu = 2018-01-04 \|issn = 0033-2194 \|wolumin = 20 \|numer = 8 (131) \|s = 79-84 \|odn = tak}} * {{Cytuj \|autor = Bogusław Mucha \|tytuł = Inspiracje biblijne w kulturze rosyjskiej epoki romantyzmu \|data = 1998 \|data dostępu = 2018-01-05 \|isbn = 9788371711459 \|wydawca = Wydawn. Uniwersytetu Łódzkiego \|url = https://books.google.pl/books?id=J5gaAQAAIAAJ \|język = pl \|odn = tak}} * {{Cytuj \|autor = [[Marian Zdziechowski]] \|rozdział = I.I. Kozłow \|tytuł = Byron i jego wiek: studya porównawczo-literackie. Czechy, Rosya, Polska \|data = 1897 \|data dostępu = 2018-01-05 \|wolumin = II \|wydawca = Akademia Umiejętności \|s = 128-142 \|url = http://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=35089 \|język = pl \|dostęp = o \|odn = tak}} * Гоголь Н. В., О поэзии Козлова, Полн. собр. соч., т. 8, М.-Л., 1952. * Белинский В. Г., Собрание стихотворений И. Козлова, Полн. собр. соч., т. 5, М., 1954.

Iwan Kozłow (poeta): Różnice pomiędzy wersjami