Obowiązek szkolny: Różnice pomiędzy wersjami

{{Integracja|Obowiązek nauki}}

 

== Historia ==

[[Plik:1717 Verordnung zur Einführung der Allgemeinen Schulpflicht in Preußen.jpeg|thumb|Zarządzenie wprowadzające przymus szkolny w Prusach, 1717]]

 

 

W roku 1717 król [[Królestwo Prus|Prus]] [[Fryderyk Wilhelm I Pruski|Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern]] wydał nakaz by wszystkie dzieci w całym kraju uczęszczały do szkół podstawowych. Inne kraje, zwłaszcza habsburskie, próbowały naśladować pruskie rozwiązania w tej dziedzinie. Sama jakość nauczania w podstawowych szkołach pruskich nie była najwyższa, ponieważ nauczycielami byli częstokroć zwykli weterani wojenni, a program składał się z nauki rachunków, pisania i czytania, z odrobiną historii, lecz – jak zalecał filozof [[Christian Wolff]] – nie chodziło o to, by niewielu ludzi posiadało dużą wiedzę, lecz by szerokie rzesze ludności dysponowały podstawowymi umiejętnościami i wiadomościami. Duże zasługi w kontynuowaniu królewskiego planu w Prusach miał teolog [[Jan Juliusz Hecker|Johann Julius Hecker]].

[[System prawny w Polsce|Polskie prawo]] rozróżnia dwa pojęcia: obowiązek szkolny i [[obowiązek nauki]]. Obowiązek szkolny polega na przymusie uczęszczania do [[Szkoła podstawowa|szkoły podstawowej]] i wygaszanego [[gimnazjum]]<ref>Art. 36 ust. 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe ({{Dziennik Ustaw|2017|59}})</ref>. Rozpoczyna się w roku szkolnym, w którym dziecko kończy 7. rok życia<ref>Art. 35 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe ({{Dziennik Ustaw|2017|59}}), przy czym obowiązek wychowania przedszkolnego rozpoczyna się już w wieku 6 lat (art. 31 ust. 4 tej ustawy). Dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego mogą mieć odroczony obowiązek do wieku 9 lat (art. 38 ust. 1 ustawy).</ref>. Na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może także rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat<ref>Art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe ({{Dziennik Ustaw|2017|59}})</ref>. Ustawa nie określa w wyraźny sposób, kiedy obowiązek szkolny się kończy. Można o tym wnioskować jedynie w związku z pojęciem obowiązku nauki, czyli uczęszczania do szkoły osób w określonym przez prawo wieku. [[Obowiązek nauki]] obejmuje osoby od 7. do 18. roku życia<ref>Art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe ({{Dziennik Ustaw|2017|59}}), zobacz też [[Wikisource:pl:Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej/Rozdział 2|art. 70 ust. 1 zd. 2]] [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucji RP]]</ref>, co pokrywa się z wiekiem, z którym (generalnie) uzyskuje się pełnoletniość. Ponieważ nauka w prawidłowym toku (bez powtarzania klasy) kończy się w gimnazjum w wieku 15 lat, musi być kontynuowana przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej lub przez realizowanie, zgodnie z odrębnymi przepisami, przygotowania zawodowego u pracodawcy<ref>Art. 36 ust. 9 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe ({{Dziennik Ustaw|2017|59}})</ref>.

 

 

Niespełnienie tego obowiązku podlega [[Egzekucja administracyjna|egzekucji administracyjnej]]<ref>Art. 42 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe ({{Dziennik Ustaw|2017|59}})</ref><ref>Zob. M. Pilich, ''Ustawa o systemie oświaty. Komentarz'', Warszawa 2012, s. 305-312.</ref>. [[Organ administracji publicznej|Organ miejscowy administracji publicznej]] właściwy do spraw edukacji może nałożyć na [[Opiekun|opiekuna prawnego]] dziecka [[Grzywna (prawo)|karę grzywny]] w celu przymuszenia do realizowania tego obowiązku. W skrajnych przypadkach [[sąd opiekuńczy]] może pozbawić rodziców [[Władza rodzicielska|władzy rodzicielskiej]]<ref>Art. 111 § 1 [[Kodeks rodzinny i opiekuńczy|k. r. o.]]</ref>.

 

== Krytyka ==

 

Inne zarzuty to negatywny wpływ przymusu szkolnego na niektóre społeczności, na przykład [[Inuit]]ów czy [[Aborygeni australijscy|Aborygenów]]. W ich przypadku w związku z bardzo rozproszonym osadnictwem i dużymi odległościami od placówek oświatowych przymus szkolny powoduje dezintegrację rodzin.

* [http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,wid,8953339,wiadomosc.html?ticaid=14f04 Rzecznik Praw Ucznia chce zniesienia przymusu szkolnego]

* [http://www.edukacjadomowa.pl/faq2.html Edukacja domowa]

 

[[Kategoria:Oświata]]