|
}}
[[Plik:Aorta histo.jpg|thumb|right|Aorta człowieka, obraz mikroskopowy]]
'''Tętnica główna''' ([[łacina|łac.]] '''''aorta''''' -– z gr. ''aeiro'' -– dźwigam, unoszę w górę -– nazwa nadana przez [[Arystoteles]]a, który twierdził, że funkcją aorty jest utrzymywanie serca we właściwym miejscu) -– duży pień [[tętnica|tętniczy]], którego gałęzie doprowadzają [[krew]] tętniczą do wszystkich tkanek. Jest największą tętnicą [[człowiek rozumny|człowieka]].
Aorta rozpoczyna się w przedłużeniu [[budowa serca człowieka|stożka tętniczego lewego]], następnie wstępuje w [[Śródpiersie (anatomia ssaków)|śródpiersiu]] górnym ku górze i nieco w prawo na 5 do 7 cm, a następnie ponad korzeniem [[płuco|płuca]] lewego zatacza łuk ku tyłowi i w lewo i wchodzi do śródpiersia tylnego na lewą stronę [[kręgosłup]]a, do którego dochodzi na poziomie Th<sub>3</sub> lub Th<sub>4</sub>. Najwyższy punkt łuku u osoby młodej znajduje się 2–3 cm poniżej górnego brzegu [[mostek człowieka|mostka]]. Po dojściu do kręgosłupa zstępuje pionowo w dół przesuwając się z lewej powierzchni kręgosłupa na jego powierzchnię przednią, a po przejściu przez rozwór aorty w [[przepona (mięsień)|przeponie]] wchodzi do [[przestrzeń zaotrzewnowa|przestrzeni zaotrzewnowej]] [[Jama brzuszna|brzucha]], gdzie oddaje swoje największe gałęzie, a sama zmniejsza swoją średnicę. Na wysokości L<sub>4</sub> dzieli się na dwie symetryczne tętnice biodrowe wspólne i znacznie cieńszą, stanowiącą bezpośrednie przedłużenie aorty tętnicę krzyżową pośrodkową.
== Podział aorty ==
* '''część wstępująca aorty''', [[łacina|łac.]] ''pars ascendens aortae'' (dawniej: ''aorta ascendens'') -– rozpoczyna się opuszką aorty utworzoną z trzech zatok znajdujących się ponad płatkami zastawki aorty. W tym miejscu znajduje się odejście tętnic wieńcowych (''arteriae coronariae''). Ten odcinek aorty biegnie w obrębie [[osierdzie|worka osierdziowego]] i kończy się w miejscu przyczepu osierdzia przechodząc w łuk aorty. Do 50 roku życia aorta jest węższa od [[pień płucny|pnia płucnego]], później zaś szersza. W prawej ścianie aorty wstępującej, ponad opuszką znajduje się poszerzenie zwane zatoką czwartą (łac. ''sinus quartus''). Jest to miejsce, w które przy każdym skurczu serca uderza strumień wyrzucanej krwi. W tym miejscu najczęściej tworzy się [[tętniak]].
* '''łuk aorty''', ''arcus aortae'' -– rozpoczyna się ku tyłowi od drugiego prawego stawu [[żebra (anatomia)|żebrowo]]-mostkowego a kończy się na wysokości lewej powierzchni trzonu kręgu Th<sub>3</sub> lub Th<sub>4</sub>, gdzie przechodzi w aortę zstępującą. Z górnego obwodu łuku odchodzą zazwyczaj trzy wielkie tętnice: pień ramienno-głowowy, [[tętnica szyjna wspólna]] lewa i tętnica podobojczykowa lewa. Po ich odejściu średnica aorty ulega nieco zwężeniu. Łuk w początkowym odcinku biegnie do przodu od [[tchawica|tchawicy]], a następnie zstępuje wzdłuż lewego obwodu tchawicy i [[przełyk]]u oraz [[przewód piersiowy|przewodem piersiowym]]. Od przodu styka się z [[żyła ramienno-głowowa|żyłą ramienno-głowową lewą]] oraz z prawym i lewym workiem [[opłucna|opłucnowym]] a także lewym [[nerw błędny|nerwem błędnym]] z jego gałęziami, lewym [[nerw przeponowy|nerwem przeponowym]] oraz gałęzie sercowe do [[splot sercowy|splotu sercowego]]. Łuk przebiega ponad rozdwojeniem pnia płucnego i korzeniem płuca lewego oraz splotem sercowym. Pomiędzy odejściem tętnicy podobojczykowej lewej a przyczepem [[Więzadło Botalla|więzadła tętniczego]] znajduje się zwężenie -– cieśń aorty (łac. ''isthmus aortae'').
* '''część zstępująca aorty''', ''pars descendens aortae'' (dawniej: '''aorta schodniowa ''', ''aorta descendens''), która dzieli się na:
** '''część piersiowa aorty''', ''pars thoracica aortae'' (dawniej: '''aorta piersiowa''', ''aorta thoracica'') -– przebiega w śródpiersiu tylnym. Z wiekiem przesuwa się coraz bardziej w lewo. Rozpoczyna się na poziomie Th<sub>3</sub> lub Th<sub>4</sub>, a kończy się w rozworze aortowym przepony na poziomie Th<sub>12</sub>. Na tym odcinku zwężenie naczynia jest nieznaczne, choć odchodzące gałęzie są liczne. Od przodu do aorty w tym odcinku przylega: [[korzeń płuca]] lewego, osierdzie, przełyk i leżący na nim [[nerw błędny|splot]]. Od tyłu: kręgosłup, [[żyła nieparzysta krótka]] i [[żyła nieparzysta krótka dodatkowa]]. Od lewej: lewe płuco i opłucna, a od prawej: przewód piersiowy i [[żyła nieparzysta]]
** '''część brzuszna aorty''', ''pars abdominalis aortae'' (dawniej: '''aorta brzuszna''', ''aorta abdominalis'') -– rozpoczyna się w rozworze aortowym w przeponie na poziomie Th<sub>12</sub>, następnie biegnie po przedniej powierzchni kręgów lędźwiowych, nieznacznie przesunięta w lewo. Kończy się w dolnej części trzonu kręgu L<sub>4</sub>. Po oddaniu wielkich gałęzi (tętnic nerkowych, pnia trzewnego i tętnic krezkowych) zmniejsza średnicę o 3–4 mm. Następnie już zachowuje swój wymiar aż do odejścia tętnic biodrowych wspólnych. Aorta przedłuża się w tętnicę krzyżową pośrodkową.
== Gałęzie aorty ==
|
