95 tez: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
Przekierowanie do 100 tez
Znaczniki: Nowe przekierowanie przekierowanie do nieistniejącej strony VisualEditor
Linia 1:
#redirect[[100 tez]]
{{Luteranizm}}
[[Plik:Luther 95 Thesen.png|170px|thumb|95 tez [[Marcin Luter|Marcina Lutra]]]]
[[Plik:Lutherstadt Wittenberg 09-2016 photo06.jpg|170px|thumb|Portal z drzwiami [[Kościół Wszystkich Świętych w Wittenberdze|kościoła Wszystkich Świętych]] w [[Wittenberga|Wittenberdze]] upamiętniającymi przybicie przez Marcina Lutra 95 tez]]
'''95 tez''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''95 Thesen'') – dokument ogłoszony przez [[Marcin Luter|Marcina Lutra]] w dniu 31 października 1517 w [[Wittenberga|Wittenberdze]].
 
Tezy, będące wezwaniem do publicznej dysputy religijnej na temat istoty i skuteczności [[odpust]]ów, miały zostać przybite do drzwi [[Kościół Wszystkich Świętych w Wittenberdze|katedry zamkowej]]. Celem Lutra było doprowadzenie do reformy [[Kościół łaciński|Kościoła rzymskokatolickiego]], jednak cel ten nie został osiągnięty i doszło do jego podziału.
 
== Konflikt wokół odpustów ==
Powód do pierwszego sporu z Kościołem dała Lutrowi praktyka sprzedawania odpustów prowadzona przez katolicki kler. Dochód pochodzący z ich sprzedaży przeznaczony był w jednej połowie na budowę [[Bazylika św. Piotra na Watykanie|kościoła Św. Piotra]] w [[Rzym]]ie, w drugiej na spłatę długu zaciągniętego na zakup [[paliusz]]a (oznaki godności [[arcybiskup]]iej).
 
Handel odpustami, od dawna praktykowany, opierał się głównie na założeniu, że [[Jezus Chrystus]] i święci podczas swego życia na ziemi zrobili więcej dobrego, niż było im potrzeba do [[Zbawienie|zbawienia]]. Nadmiar mógł zatem służyć innym do otrzymania [[Życie pośmiertne|życia wiecznego]], a [[papież]] miał władzę udzielania uczynków łaski ze skarbca świętych. Ponieważ odpust otrzymywało się za pieniądze, więc tak uzyskane odpuszczenie kar za grzechy dalekie było od uczucia prawdziwej [[Pokuta (religia)|pokuty]] i żalu.
 
Wśród sprzedawców odpustów wyróżniał się dominikanin [[Johann Tetzel]], który w szczególnie jarmarczny sposób sprzedawał listy odpustowe. Kojarzony był z dwuwierszem, którego autorstwo mylnie mu przypisywano: „''Skoro pieniądz w szkatule zadzwoni, duszę z czyśćca do nieba wygoni''”<ref>H. Tuchle: ''Historia Kościoła'', tom 3 (1500–1715), Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1986, s. 42.</ref>. Nie przeciwko samym odpustom, ale takim właśnie nadużyciom, ogłosił Luter swoich 95 tez, wzywając do dyskusji nad nimi.
 
Dzięki rozwijającej się sztuce [[Historia druku|drukarskiej]], w dwa tygodnie tezy były znane w całych [[Królestwo Niemieckie|Niemczech]], a po miesiącu obiegły całą [[Europa|Europę]], mimo że sam Luter nie przyłożył do tego ręki. Tezy po roku dotarły nawet do [[Jerozolima|Jerozolimy]].
 
== Wybrane tezy ==
* Teza 1: ''Gdy Pan i Mistrz nasz Jezus Chrystus rzecze: „pokutujcie”, to chce, aby całe życie wiernych było nieustanną pokutą''.
* Teza 2: ''W żaden sposób nie można pod wyrazem „pokutujcie” rozumieć Sakramentu pokuty, to jest spowiedzi i zadośćuczynienia, które kapłan sprawuje''.
* Teza 7: ''Bóg nie odpuszcza nikomu win, jeśli zarazem nie przywodzi go do upokorzenia się przed kapłanem, jako swoim zastępcą''.
* Teza 13: ''Umierających śmierć zwalnia z pokuty; są oni prawnie wolni od wszystkich kościelnych ustanowień, bo umierają''.
* Teza 21: ''Mylą się przeto kaznodzieje odpustowi twierdząc, że przez odpust papieski człowiek staje się wolny od wszelkiej męki i zbawiony''.
* Teza 36: ''Każdy chrześcijanin, który za grzechy żałuje prawdziwie, ma i bez listu odpustowego zupełne odpuszczenie kary i winy''.
* Teza 38: ''Nie należy jednak gardzić odpustem papieża, gdyż, jak to już powiedziałem, stanowi on objaśnienie Boskiego przebaczenia''.
* Teza 43: ''Należy pouczać chrześcijan, że ten, kto daje ubogiemu albo wspiera potrzebującego, lepiej czyni, niż gdyby kupował odpusty''.
* Teza 45: ''Należy pouczyć chrześcijan, iż ten, co widzi ubogiego i mimo to kupuje odpust, ten nie odpust papieża nabywa, ale gniew Boży ściąga na siebie''.
* Teza 46: ''Należy pouczyć chrześcijan, iż oni, gdy nie są zbyt bogaci, powinni zatrzymać to co potrzebne dla ich domu, a nie wyrzucać na próżno na odpusty''.
* Teza 62: ''Istotny, prawdziwy skarb Kościoła to święta Ewangelia chwały i łaski Bożej''.
* Teza 81: ''Następstwem koniecznym bezczelnych kazań odpustowych jest to, że i uczonemu trudno obronić papieża przed zarzutami i bezsprzecznie ostrymi oskarżeniami prostaczków''.
 
* Teza 82: ''Na przykład: dlaczego papież dla świętej miłości i dla cierpień, jakie dusze w czyśćcu ponoszą, dusz tych naraz nie wyzwoli z czyśćca; gdy tymczasem dla tak małej przyczyny, jaką jest budowa kościoła św. Piotra, za pieniądze tyle dusz wyzwala?''
 
* Teza 86: ''Będąc bogatym ponad magnatów, czemu to papież nie za swoje własne pieniądze, lecz za pieniądze ubogich wiernych buduje kościół św. Piotra?''
 
* Teza 92: ''Więc precz z prorokami, którzy wołają: pokój, pokój, pokój, a pokoju nie ma ([[Księga Ezechiela|Ezech.]] 13,10.16)''.
* Teza 94: ''Należy upominać chrześcijan, aby usiłowali iść za Chrystusem jako głową swoją, przez krzyż, śmierć i piekło''.
 
* Teza 95: ''I byli pewni, że raczej cierpieć, niż używając fałszywego pokoju, wejść mogą do niebios''.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Linki zewnętrzne ==
{{Commonscat|95 theses}}
* [http://www.luteranie.pl/pl/?D=239 Luteranie.pl - 95 tez]
 
{{Marcin Luter}}
{{Chrześcijańskie wyznania wiary}}
 
[[Kategoria:Dzieła Marcina Lutra]]
[[Kategoria:Historia protestantyzmu w Niemczech]]
[[Kategoria:Luteranizm]]
[[Kategoria:Protestanckie symbole wiary]]
[[Kategoria:Teologia protestancka]]
[[Kategoria:Wittenberga]]