Insurekcja kościuszkowska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 30:
== Geneza ==
Po klęsce [[Wojna polsko-rosyjska (1792)|wojny polsko-rosyjskiej]] w [[1792]] roku terytorium [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]] było okupowane przez [[Armia Imperium Rosyjskiego|wojska rosyjskie]]. Władze [[konfederacja targowicka|konfederacji targowickiej]] pod dyktando [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej 1763–1794|posła rosyjskiego]] przeprowadziły likwidację dzieła [[konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 maja]]. Wojska rosyjskie dokonywały wielu grabieży połączonych z represjami politycznymi. Nastąpiło załamanie gospodarcze i finansowe państwa. [[Kryzys bankowy w Polsce w 1793|Upadło siedem największych banków warszawskich]], łącznie z domem bankowym [[Piotr Fergusson Tepper|Piotra Fergussona Teppera]]. Potęgowała się drożyzna żywności. Targowiczanie wprowadzili [[cenzura|cenzurę]], zakazując wyrażania opinii krytycznych wobec rządów konfederacji targowickiej i [[Katarzyna II Wielka|Katarzyny II]] (tytułowanej oficjalnie „Najjaśniejszą
Spisek zawiązał się w grudniu [[1792]] roku na emigracji i na przełomie 1792/[[1793]] roku w kraju. Ośrodkiem emigracji przedpowstańczej była [[Saksonia]] ([[Drezno]] i [[Lipsk]]), gdzie [[Ignacy Potocki]], [[Hugo Kołłątaj]] i [[Tadeusz Kościuszko]] zawiązali sprzysiężenie.
Uznano konieczność ustanowienia dyktatury wojskowej i powierzenie jej Kościuszce. Do sprzysiężenia w kraju przystąpili dawni członkowie [[Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej|Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej]] z czasów [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]], przeważnie [[wolnomularstwo|masoni]]. Przedstawiciele prawicy spisku krajowego byli zwolennikami odrodzenia Rzeczypospolitej z czasów Konstytucji 3 maja, dążyli do przeprowadzenia powstania tylko siłami wojska, bez powoływania pod broń mieszczan i chłopów. Prawicę reprezentowali: [[Ignacy Działyński]], [[Andrzej Kapostas]], [[Michał Kochanowski]], [[Michał Wulfers]], [[Stanisław Wojczyński]], [[Ignacy Wyssogota Zakrzewski]], [[Feliks Łubieński]], [[Józef Wybicki]], [[Piotr Franciszek Potocki|Piotr Potocki]], [[Aleksander Linowski]]. Lewicę, która w czasie powstania przekształci się w [[jakobini polscy|jakobinów polskich]], reprezentowali zwolennicy działań radykalnych m.in. [[Józef Zajączek]] i [[Jakub Jasiński (generał)|Jakub Jasiński]].
| |||