Liberum veto: Różnice pomiędzy wersjami

'''Liberum veto''' – zasada ustrojowa [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]], dająca prawo każdemu z posłów biorących udział w obradach [[Sejm walny I Rzeczypospolitej|Sejmu]] do zerwania go i unieważnienia podjętych na nim uchwał.

 

=== Geneza ===

Zasada ta powstała z [[Głosowanie jednomyślne|zasady jednomyślności]], a ta z kolei ze wspólnotowego charakteru Rzeczypospolitej, która w istocie rzeczy stanowiła [[federacja|federację]] [[Ziemia (administracja)|ziem]]. Każdy z posłów był wybrany przez lokalny [[Sejmiki ziemskie|sejmik]] i reprezentował jeden okręg. Tym samym brał na siebie odpowiedzialność wobec sejmiku za wszystkie decyzje, które zapadną na Sejmie. Natomiast podejmowanie decyzji przez większość wbrew woli mniejszości (choćby tą mniejszością był tylko jeden sejmik) uznawano za łamanie [[zasada równości ustrojowej|zasady równości ustrojowej]]. Za zasadą jednomyślności przemawiały istotne względy praktyczne. W dawnej Polsce nie istniał bowiem urzędniczy aparat egzekucji prawa, utrzymywany przez samo państwo z pieniędzy podatników. Obowiązujące prawo egzekwowane było przez [[szlachta|szlachtę]] – czy to indywidualnie, czy też zbiorowo. Funkcjonowanie [[władza|władzy]] wykonawczej zależało więc od dobrowolnego wsparcia wszystkich obywateli. W takich warunkach próby egzekucji [[prawo|prawa]] niemającego za sobą powszechnego poparcia musiałyby więc być nieskuteczne lub – co gorsza – mogłyby prowadzić do [[wojna domowa|wojny domowej]].