Średniowiecze: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 83.20.173.157 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Nama.ngasal.
Znacznik: Wycofanie zmian
Paterm (dyskusja | edycje)
Linia 21:
 
=== Początki i rozwój pojęcia średniowiecza ===
Średniowieczni autorzy dzielili historię na takie okresy jak „Sześć epok” (za ''[[Państwo Boże|Państwem Bożym]]'' [[Augustyn z Hippony|św. Augustyna]]) lub „Cztery królestwa” (za ''[[Księga Daniela|Księgą Daniela]]'') i uważali swoje czasy za ostatni okres dziejów przed nadejściem końca świata{{odn|Mommsen|1942|s=236–237}}. Kiedy mówili o czasach, w których żyli, określali je jako „współczesne”{{odn|Singman|1999|s=x}}. W latach 30. XIV wieku humanista i poeta [[Francesco Petrarca|Petrarka]] określał czasy przedchrześcijańskie jako ''antiqua'' („stare”, „starożytne”), a erę chrześcijańską jako ''nova'' („nowe”, „nowożytne”){{odn|Knox}}. [[Leonardo Bruni]] był pierwszym historykiem, który zastosował podział historii na trzy epoki w swoim dziele ''Historiae Florentini populi'' (1442){{odn|Bruni|2001|s=xvii}}. Bruni i późniejsi historycy uważali, że Włochy zmieniły się od czasów Petrarki i dlatego dodawali trzecią epokę. Termin „średniowiecze” pojawił się po raz pierwszy w języku łacińskim w 1469 jako ''media tempestas''{{odn|Miglio|2006|s=112}}. Na początku było w użyciu kilka wariantów tego terminu, w tym ''medium aevum'' po raz pierwszy użyte w 1604{{odn|Albrow|1997|s=205}} i ''media saecula'' w 1625{{odn|Murray|2004|s=4}}. Nazwa dyscypliny historycznej zajmującej się zagadnieniami epoki średniowiecza ([[mediewistyka]]) wywodzi się z łacińskiego określenia średniowiecza ''medium aevum''{{odn|Michałowski|2009|s=11}}. Po podziale historii na starożytność, średniowiecze i czasy nowożytne, wprowadzonym przez niemieckiego historyka [[Christoph Cellarius|Christopha Cellariusa]] (Christoph Martin Keller, 1638–1707) w jego dziele ''Historia universalis…'', podział ten stał się standardem periodyzacji historii{{odn|Murray|2004|s=4}}. Cellarius w swojej ''Historia universalis…'' określił granice czasowe średniowiecza: od wstąpienia [[Konstantyn I Wielki|Konstantyna Wielkiego]] na tron w 306 roku do [[Upadek Konstantynopola|upadku Konstantynopola]] w roku 1453. Cezura ta budzi zastrzeżenia wielu badaczy, którzy podają inne daty graniczne, a nawet całe okresy przejściowe{{odn|Manteuffel|2012|s=6–7}}.
 
Płynność ram czasowych średniowiecza wynika przede wszystkim z różnego tempa rozwojowego zjawisk, które uważane są za konstytuujące całą epokę{{odn|Michałowski|2009|s=12}}. Historia Kościoła średniowiecznego rozpoczęła się wraz z równouprawnieniem chrześcijaństwa z innymi religiami przez [[Konstantyn I Wielki|Konstantyna Wielkiego]] (306–337), zaś zakończyła albo wraz z początkiem [[niewola awiniońska|niewoli awiniońskiej]] (1309), albo w chwili wystąpienia [[Marcin Luter|Marcina Lutra]] (1517), albo w czasie [[sobór trydencki|soboru trydenckiego]] (1545–1563){{odn|Michałowski|2009|s=12}}. Natomiast epoka cesarstwa średniowiecznego na Zachodzie rozpoczęła się wraz z koronacją cesarską [[Karol Wielki|Karola Wielkiego]] (800), a zakończyła wraz ze śmiercią [[Fryderyk II Hohenstauf|Fryderyka II]] (1250){{odn|Michałowski|2009|s=12}}. Za koniec średniowiecza i początek czasów nowożytnych uznawane jest również wynalezienie druku{{odn|Michałowski|2009|s=12}}{{odn|Manteuffel|2012|s=7}}. W literaturze dominuje jednak periodyzacja oparta na przemianach politycznych{{odn|Manteuffel|2012|s=7}}.