Roman Zambrowski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
m drobne redakcyjne
Linia 29:
Działał w ruchu komunistycznym w [[II Rzeczpospolita|II Rzeczpospolitej]]. Od 1924 roku był członkiem [[Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej|Związku Młodzieży Komunistycznej]], 16 października 1925 roku został aresztowany przez [[Policja Polityczna|policję polityczną]], gdy w jego mieszkaniu znaleziono archiwum Komitetu Centralnego ZMK. Rok później został członkiem Komitetu Dzielnicowego ZMK [[Praga (Warszawa)|warszawskiej Pragi]]. Zambrowski nie współpracował z wywiadem radzieckim, a komunistów z przeszkoleniem agenturalnym traktował z rezerwą{{r|ah1512}}. Od 1928 członek [[Komunistyczna Partia Polski|Komunistycznej Partii Polski]], w latach 1930–1938 członek Komitetu Centralnego Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej. Delegat na VI zjazd KPP, w latach 1929–1931 członek [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików]]) w okresie studiów w [[Moskwa|Moskwie]] (słuchacz Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej). Po rozwiązaniu KPP (1938) pracował w warsztacie ślusarskim. 26 marca 1939 aresztowany przez [[Policja Państwowa|Policję Państwową]] i decyzją administracyjną osadzony w [[Miejsce Odosobnienia w Berezie Kartuskiej|obozie w Berezie Kartuskiej]].
 
Po [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]], po ucieczce straży obozowej 18 września 1939 wraz z innymi więźniami wyszedł na wolność. Zgłosił się do tymczasowych władz sowieckich, od 27 września 1939 tłumacz w grupie operacyjnej [[NKWD]] w [[Baranowicze|Baranowiczach]], pomagał opracowywać przejęte przez grupę archiwa Policji Państwowej, polskich władz administracyjnych i obozu w Berezie, uczestniczył
w przesłuchaniach aresztowanych Polaków. Od stycznia 1940 inspektor Obwodowego Wydziału Oświaty Ludowej, następnie sekretarz Zarządu Miasta
Baranowicze.<ref>[[Mirosław Szumiło]], ''Kariera Romana Zambrowskiego w aparacie polityczno-wychowawczym Wojska Polskiego (1943-1944), ''[[Przegląd Historyczno-Wojskowy]]'' Nr 4 (242), Warszawa 2012, ISSN 1640-6281. s.87. [http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczno_Wojskowy/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)-s85-102/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)-s85-102.pdf wersja elektroniczna]</ref>.
 
Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku III Rzeszy na ZSRR]] 22 czerwca 1941 wcielony do oddziałów zapasowych [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], po niespełna dwóch miesiącach zdemobilizowany i odesłany na tyły. Pracował jako nauczyciel historii i dyrektor szkoły podstawowej w [[sowchoz]]ach [[Obwód kujbyszewskisamarski|obwodu kujbyszewskiego]]. Wydział Kadr [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] nie skorzystał z jego pisemnych próśb o wykorzystanie go w ''robocie politycznej''. 18 maja 1943 zmobilizowany do [[1 Warszawska Dywizja Piechoty|1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki]]<ref>[[Mirosław Szumiło]], ''Kariera Romana Zambrowskiego w aparacie polityczno-wychowawczym Wojska Polskiego (1943-1944), ''[[Przegląd Historyczno-Wojskowy]]'' Nr 4 (242), Warszawa 2012, ISSN 1640-6281. s.87. [http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczno_Wojskowy/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)-s85-102/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)-s85-102.pdf wersja elektroniczna]</ref>, wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy [[1 Berliński Batalion Saperów|1 Batalionu Saperów]] do spraw oświatowych. Na porucznika został awansowany ze starszeństwem z 15 sierpnia 1943 w korpusie oficerów oświatowych. 15 września 1943 został szefem Wydziału Oświatowego 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Uczestniczył w [[Bitwa pod Lenino|bitwie pod Lenino]]. 11 listopada 1943 awansował na [[Kapitan (ranga)|kapitana]]. Na początku lutego 1944 został wyznaczony na stanowisko zastępcy szefa Wydziału Polityczno-Wychowawczego [[1 Korpus Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR|1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR]], a w kwietniu tego roku zastępcą majora [[Mieczysław Mietkowski|Mieczysława Mietkowskiego]], szefa Zarządu Polityczno-Wychowawczego [[1 Armia Polska w ZSRR|1 Armii Polskiej w ZSRR]]. 2 maja 1944 awansował na [[major]]a. 15 lipca 1944 powierzono mu pełnienie obowiązków szefa Zarządu Polityczno-Wychowawczego 1 AP w ZSRR, a 18 sierpnia 1944 zatwierdzono na tym stanowisku. Także w sierpniu awansował na [[podpułkownik]]a. 12 września 1944 został oddelegowany do dyspozycji Komitetu Centralnego [[Polska Partia Robotnicza|Polskiej Partii Robotniczej]] w [[Lublin]]ie. 18 kwietnia 1945 awansował na [[pułkownik]]a, a 23 października 1945 został zdemobilizowany.
 
Od 1944 członek PPR, w latach 1944–1945 kierownik Wydziału Organizacyjnego Komitetu Centralnego PPR. Był członkiem KC PPR (1944–1948), członkiem [[Biuro Polityczne KC PPR|Biura Politycznego KC PPR]] (1945–1948) oraz członkiem Biura Organizacyjnego KC PPR (1948). Ponadto w latach 1945–1948 był członkiem Sekretariatu KC PPR. Kierował akcją infiltracji i przejmowania kontroli nad legalnie działającymi partiami, a w czasie [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1947 roku|wyborów do Sejmu w 1947 roku]] dbał o zachowanie pozorów demokracji wobec mocarstw zachodnich. Kierował pracami [[Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym|Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym]]{{r|ah1512}}. Od 1948 roku członek [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej]], w grudniu 1948 został wybrany na członka [[Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|Komitetu Centralnego]] (do 1964), członka Biura Organizacyjnego KC (do 1954) i na członka [[Biuro Polityczne KC PZPR|Biura Politycznego KC]] (do 1963). W latach 1948–1954 i 1956–1963 sekretarz KC PZPR. Zaliczany do [[Puławianie|„puławian”]] podczas [[Polski październik 1956|walki o władzę]] w kierownictwie PZPR w latach pięćdziesiątych{{r|eisl}}. Blisko współpracował z [[Władysław Gomułka|Władysławem Gomułką]], po jego aresztowaniu potępił go i po przełomie w 1956 roku był początkowo przeciwny jego powrotowi na stanowisko [[I sekretarze KC PZPR|I sekretarza KC]] i forsował kandydaturę [[Józef Cyrankiewicz|Józefa Cyrankiewicza]], ale ostatecznie poparł Gomułkę i ponownie podjął z nim współpracę, stając się jednym z przywódców skrzydła reformatorskiego. Z czasem zaczął tracić wpływy w partii, nie był też broniony przez Gomułkę. Rozczarowany systemem politycznym w [[Polska|Polsce]], liberalizował swoje poglądy. Opowiadał się za zmniejszeniem tempa inwestycji w przemysł ciężki i szybszym wzrostem konsumpcji. W 1963 roku zrezygnował z członkostwa w KC PZPR{{r|ah1512}}.