Order Krzyża Grunwaldu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmptyBot (dyskusja | edycje)
m poprawa z przekierowania na link właściwy
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot dokonuje drobnych zmian redakcyjnych oraz typograficznych
Linia 26:
 
== Historia ==
Wprowadzenie orderu wiąże się z rozwojem [[komunizm|komunistycznego]] ruchu oporu w Polsce w 1943 roku, nie podporządkowującego się [[Rząd RPRzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|polskiemu rządowi emigracyjnemu]]. Aby wyróżnić uczestników walk tego ruchu oporu, początkowo, 15 lipca 1942, wprowadzono trzystopniowe pisemne pochwały Dowództwa Głównego [[Gwardia Ludowa|Gwardii Ludowej]]<ref name=madej/>. W maju 1943 roku jednakże szef Sztabu Głównego GL płk [[Franciszek Jóźwiak]] „Witold” podjął inicjatywę wprowadzenia nowego, własnego odznaczenia bojowego<ref name=madej>K. Madej, ''Polskie...''</ref>. Po zaakceptowaniu tego pomysłu przez kierownictwo [[Polska Partia Robotnicza|Polskiej Partii Robotniczej]], podjęto działania nad jego wprowadzeniem. Ustalono wtedy, że odznaczenie ma nawiązywać do walki z teutonizmem i [[bitwa pod Grunwaldem|zwycięstwa pod Grunwaldem]] w 1410 roku. Odznaczenie początkowo nazwane zostało: '''order „Krzyż Grunwaldu”''', a od 1960 ostatecznie przyjęło nazwę: '''Order Krzyża Grunwaldu'''. Ustalono, że order ten będzie posiadał trzy klasy i będzie nadawany za czyny [[Heroizm|bohaterskie]] w [[walka (wojsko)|walce zbrojnej]] z okupantem niemieckim o Wolność i Niepodległość Polski. Pracujący wówczas w Sztabie Głównym Gwardii Ludowej gen. [[Michał Rola-Żymierski|Michał Żymierski]] ps. „Rola” (późniejszy Naczelny Dowódca Armii Ludowej) odpowiedzialny za prace nad odznaczeniem z góry odrzucił odnowienie orderu [[Order Virtuti Militari|Virtuti Militari]] oraz [[Krzyż Walecznych|Krzyża Walecznych]] (notabene odnowione przez dowództwo 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w Związku Radzieckim) z powodu istnienia kapituł w Londynie oraz chęci stworzenia nowego odznaczenia dla nowej Polski, które miało przyjąć formę orderu. Żymierski popierał podział Krzyża Grunwaldu na pięć klas podobnie jak Virtuti Militari (schemat Legii Honorowej) w celu większej możliweości nagradzania partyzantów i konspiratorów. Spotkało się ze sprzeciwem Jóźwiaka, który uznał to za niepotrzebne zamieszanie ograniczając order do trzech klas<ref>kazimierz Satora, ''Emblematy, godło i symbole GL i AL''</ref>.
 
Pierwszy regulamin orderu z listopada 1943 określił, że zastępczo zamiast odznaki odznaczony będzie otrzymywał dyplom z opisem zasług, za które otrzymał odznaczenie, a jako znak zastępczy tego orderu nadawano wstążki koloru biało-czerwonego o odpowiednich wymiarach dla Orderu „Krzyż Grunwaldu”:
Linia 37:
 
Uchwałą [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]] z dnia 20 lutego 1944 oficjalnie ustanowiono order „Krzyż Grunwaldu” jako odznaczenie państwowe oraz ustalono jego tymczasowy statut. W uchwale tej sprecyzowano, że order Krzyża Grunwaldu w poszczególnych klasach nadaje się za:
* I klasy – za zwycięskie przeprowadzenie większych [[Operacjaoperacja (wojsko)wojskowa|operacji wojskowych]], za wybitne i o dużym znaczeniu zasługi przy organizowaniu [[siły zbrojne|sił zbrojnych]] oraz walki podziemnej
* II klasy – za wybitne wyróżnienie się w dowodzeniu [[oddział wojskowy|oddziałem]] na polu walki, w dowodzeniu oddziałem [[partyzant|partyzanckim]] i za wybitne zasługi w pracy podziemnej
* III klasy – za osobiste czyny bohaterskie na polu walki lub w pracy podziemnej.
Linia 211:
* gen. dyw. [[Wsiewołod Strażewski]]
* gen. bryg. [[Mieczysław Wągrowski]]
* gen. dyw. [[Aleksander Zawadzki (1899–1964)|Aleksander Zawadzki]]
* gen. płk [[Andriej Grieczko]]
* gen. dyw. [[Bolesław Zarako-Zarakowski]]
Linia 299:
 
'''Krzyż Grunwaldu III klasy''' otrzymały{{odn|Madej. Polskie symbole wojskowe|1980|s=158-163}}:<br />
'''1946:''':
* [[Anielpol]] – wieś w [[powiat krasnostawski|powiecie krasnostawskim]], województwo lubelskie (1946)<ref>{{Monitor Polski|rok=1947|numer=25|pozycja=170}}</ref>
* [[Antoniówka (powiat krasnostawski)|Antoniówka]] – wieś w powiecie krasnostawskim, województwo lubelskie (1946)
Linia 330:
 
[[Plik:Ratusz-tablica2.JPG|thumb|240px|Tablica upamiętniająca odznaczenie Jasła Orderem Krzyża Grunwaldu w 1968]]
'''Dalsze lata:''':
* [[Gdynia]] – miasto, [[województwo pomorskie]] (1947)
* [[Brzeszcze]] – miasto w [[powiat oświęcimski|powiecie oświęcimskim]], województwo małopolskie (1967)