Barok: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 52514293 autora 89.69.21.150 (dyskusja), Potrzebne źródło
Znacznik: Anulowanie edycji
Nie podano opisu zmian
Linia 5:
[[Plik:Fara Poznan wnetrze 2.jpg|thumb|250px|[[Bazylika Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny w Poznaniu|Fara poznańska]]]]
 
'''Barok''' (prawdopodobnie z [[język portugalski|port.]] ''barroco x'' – „perła o nieregularnym kształcie”, z [[język włoski|wł.]] – dziwność, nietypowość) – główny [[kierunek]] w [[kultura|kulturze]] [[Europa|europejskiej]], którego trwanie datuje się od końca XVI wieku do XVIII wieku<ref name="Hernas">Cz. Hernas, ''Literatura baroku'', Warszawa 1999, s. 5.</ref>. Nieoficjalny styl [[katolicyzm|Kościoła katolickiego]] czasów [[sobór trydencki|potrydenckich]], stąd pojawiające się jeszcze w połowie XX wieku zamienne określenia: „sztuka jezuicka” czy „sztuka kontrreformacyjna”<ref name="starnawski 6-7">{{cytuj książkę | tytuł= Barok | nazwisko r=Starnawski | imię r=Jerzy | rozdział=Wprowadzenie | rok=2005 | wydawca=S.M.S. | miejsce=Bochnia | strony=6–7 | isbn=83-88520-01-6}}</ref>. W odróżnieniu od [[humanizm renesansowy|humanizmu antropocentrycznego doby renesansu]], barok reprezentował teocentryczny [[mistycyzm]]. W znaczeniu węższym, barok to jeden z nurtów literackich XVII wieku, koegzystujący z [[klasycyzm]]em i [[manieryzm (sztuka)|manieryzmem]]; od niego XX-wieczni badacze wyprowadzili jednak nazwę dla całej epoki.
 
Barok obejmował wszystkie przejawy działalności literackiej i artystycznej. U jego podstaw leżało twórcze przekształcenie [[renesans]]owego [[klasycyzm]]u w dążeniu do uzyskania maksymalnego oddziaływania na odbiorcę<ref name="Hernas" />. Barok jest pojęciem bogatszym od [[Manieryzm (sztuka)|manieryzmu]], przede wszystkim dlatego, że konotuje nie tylko sam styl, ale jak dowodzą niektórzy badacze również procesy historyczne, spory filozoficzne i teologiczne oraz nastroje społeczne<ref name="curtius 277">{{cytuj książkę | autor=Ernst Robert Curtius | tytuł= Literatura europejska i łacińskie średniowiecze | rozdział=Manieryzm | rok=2009 | wydawca=Universitas | miejsce=Kraków | strony=277 | isbn=978-83-242-0982-8}}</ref>. Bogaty w zdobnictwo, pomysłowe rozwiązania i symbolikę styl architektoniczny, malarski i literacki baroku z założenia opierał się na [[Ignacy Loyola|ignacjańskiej]] zasadzie ''applicatio sensuum'', polegającej na wykorzystaniu ludzkiej zmysłowości i erotyki do przekazania treści religijnych (stąd figury świętych w ekstazie czy wyrazy oblubieńczych uczuć, skierowanych do Chrystusa)<ref name="ruch.literacki">{{Cytuj pismo | autor=Michał Gołębiowski | tytuł=Ciało uwielbione, ciało umęczone | czasopismo=Ruch Literacki | rok=2014 (LV) | doi=10.2478/ruch-2014-0031 | wydanie=325-326 | wolumin=4-5 | miesiąc=lipiec-październik | strony=532–535}}</ref>.