Stanisław Sojczyński: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Poglądy: poprawa linków |
drobne merytoryczne |
||
Linia 28:
Był jednym z sześciorga dzieci chłopskiej rodziny Michała i Antoniny Sojczyńskich. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Rzejowicach, uczęszczał do Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w [[Częstochowa|Częstochowie]]. Nie był wyróżniającym się uczniem, ale nadrabiał to pracowitością i sumiennością. Był także redaktorem pisma „Ogniwo”{{odn|Toborek|2007|s=22}}.
W 1932 r. po ukończeniu szkoły, rozpoczął służbę wojskową w 27 pułku piechoty w Częstochowie, gdzie ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty. W dniu 1 stycznia 1936 r. został przeniesiony do [[Rezerwa|rezerwy]] w stopniu [[podporucznik]]a. Od 1934 pracował jako nauczyciel w szkole powszechnej w [[Bór Zajaciński|Borze Zajacińskim]] koło Częstochowy. Uczył języka polskiego. Działał wówczas w [[Związek Nauczycielstwa Polskiego|Związku Nauczycielstwa Polskiego]] i [[Związek Strzelecki|Związku Strzeleckim]]{{odn|Toborek|2007|s=23}}.
=== Udział w kampanii wrześniowej i konspiracji ===
Po wybuchu wojny stawił się do punktu mobilizacyjnego w Łodzi. Walczył w [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]], jako podporucznik w okolicach [[Hrubieszów|Hrubieszowa]] w składzie grupy „Kowel” dowodzonej przez pułkownika dyplomowanego [[Leon Koc|Leona Koca]]. Po niepowodzeniach w walkach koło [[Janów Lubelski|Janowa Lubelskiego]] został rozbrojony przez [[żołnierz]]y [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]. Uniknął jednak niewoli i pod koniec września 1939 r. próbował przedrzeć się do [[Warszawa|Warszawy]], aby wziąć udział w jej obronie, jednak bezskutecznie{{odn|Toborek|2007|s=23}}.
Po upadku stolicy postanowił wrócić do Rzejowic, gdzie szybko włączył się do pracy konspiracyjnej wciągnięty przez swojego nauczyciela ze szkoły powszechnej Aleksandra Stasińskiego „Kruka”. Jesienią 1939 r. został członkiem [[Służba Zwycięstwu Polski|Służby Zwycięstwu Polski]] pod pseudonimem „Wojnar” (później używał także pseudonimów „Zbigniew” i „Warszyc”). Przystąpił wówczas do organizowania Podobwodu SZP, a następnie [[Związek Walki Zbrojnej|ZWZ]] Rzejowice, który wkrótce stał się jednym z najlepiej zorganizowanych rejonów konspiracyjnych<ref name="WPol" />. Jako sprawny organizator przyciągał wielu chętnych do podziemia<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Igor Rakowski-Kłos |tytuł = Stanisław Sojczyński 'Warszyc' - 'żołnierz wyklęty', który popierał reformy komunistów i nie chciał powrotu II RP |czasopismo = wyborcza.pl |data = 2018-02-26 |data dostępu = 2018-03-04 |url = http://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,23056687,stanislaw-sojczynski-warszyc-zolnierz-wyklety-ktory.html |język = pl-PL}}</ref>. Z tego powodu jeszcze w 1939 r. porucznik Sojczyński został komendantem [[Podobwód Rzejowice AK|Podobwodu Rzejowice AK]], a od października 1942 r. pełnił także funkcję zastępcy komendanta [[Obwód Radomsko AK|Obwodu Radomsko AK]], będąc jednocześnie szefem [[Kedyw (wojsko)|Kierownictwa Dywersji (Kedywu)]] w Obwodzie. Szybko okazało się, że ma duże zdolności dowódcze. Do jego największych osiągnięć należało zaatakowanie w nocy z [[7 sierpnia|7]] na 8 sierpnia 1943 niemieckiego więzienia w Radomsku{{odn|Toborek|2007|s=24−25}}. W wyniku przeprowadzonej akcji uwolniono około 50 osób: ponad 40 Polaków i 11 Żydów<ref name=WPol>[http://wolnapolska.pl/index.php/Historia/20100330744/100-rocznica-urodzin-kpt-stanisawa-sojczyskiego-warszycaq/menu-id-174.html Wolna Polska – 100. rocznica urodzin kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”] {{lang|pl}} [dostęp 2011-11-14].</ref>, w tym 12 członków lub współpracowników AK<ref name=":0" />, a oddział zdołał się wycofać z miasta z minimalnymi stratami{{odn|Toborek|2007|s=41}}. Podwładni Sojczyńskiego przeprowadzili także udany zamach na szefa radomszczańskiego gestapo<ref name=":0" />. Za tę akcję porucznik Stanisław Sojczyński został odznaczony [[Order Virtuti Militari|Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari]]{{odn|Toborek|2007|s=41}}. Wkrótce utworzył pierwszy na terenie obwodu oddział partyzancki, którym dowodził do listopada 1943. W czasie [[Akcja „Burza”|akcji „Burza”]] dowodził I batalionem [[27 pułk piechoty AK|27 pułku piechoty AK]], staczając na terenie powiatu Radomsko, wchodzącego w skład Inspektoratu Częstochowskiego AK, wiele potyczek z Niemcami{{odn|Toborek|2007|s=26−27}}.
W styczniu 1945 r. Sojczyński otrzymał awans na stopień kapitana<ref>[http://video.google.com/videoplay?docid=853174996018090542# ''Czy warto było tak żyć?'' – film Aliny Czerniakowskiej. czas: 12:36/41:23].</ref>. Pod koniec wojny wyrażał rozczarowanie postawą dowództwa AK, które nie zapewniało zaopatrzenia w pieniądze, odzież i broń, co powodowało dezercje i demoralizacje. Krytykował także brak jasnej strategii działania wobec Sowietów. We wrześniu 1944 r. dwóch żołnierzy z oddziału Sojczyńskiego zostało rozstrzelanych przez partyzantów Armii Ludowej, a dwa miesiące później sześciu ludzi AL i oficera służb bezpieczeństwa rozstrzelali ludzie Sojczyńskiego, którzy oskarżyli AL-owców o dopuszczanie się napadów na ludność i ostrzelanie oddziału AK. Sojczyński zawiesił do wyjaśnienia sprawy dowódcę oddziału zamieszanego w akcję. Również w listopadzie 1944. ostrzegł kpr. pchor. [[Tadeusz Różewicz|Tadeusza Różewicza]] ps. „Satyr” o tym, że został przez przełożonych oskarżony o propagowanie komunizmu. Ostrzeżony Różewicz potajemnie opuścił oddział<ref name=":0" />.
Dzięki zaangażowaniu w sprawy żołnierzy cieszył się dużym zaufaniem podwładnych, starał się nie ryzykować niepotrzebnie życia swoich ludzi i cywilów, ujmował się za podwładnymi przed swoimi zwierzchnikami, jednocześnie dużą wagę przywiązywał do dyscypliny, zakazywał hazardu i dyskusji politycznych, a picie alkoholu ograniczał<ref name=":0" />.
[[Plik:Warszyc.jpg|thumb|240px|Stanisław Sojczyński „Warszyc” – zdjęcie wykonane po aresztowaniu w 1946]]
| |||