Wyspa Wielkanocna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Wyspa infobox}}
Dodano posągi moai, charakterystycznie ustawione w szereg. Poprawiono LAN na LATAM (obecna nazwa linii lotniczych).
Linia 33:
Wyspa została odkryta przez [[Holandia|Holendra]] [[Jacob Roggeveen|Jacoba Roggeveena]] w [[Wielkanoc|niedzielę wielkanocną]], 5 kwietnia 1722 roku, co jest źródłem jej nazwy<ref name=archeowiesci />. Żyło na niej wówczas 2-3 tys. mieszkańców, jakkolwiek liczba ludności mogła wcześniej dochodzić do 10-15 tys. osób. Taki spadek liczby mieszkańców spowodowany został przez wyczerpanie naturalnych zasobów wyspy oraz ścięcie wszystkich drzew. Według podań ustnych w wyniku tego doszło do walk oraz [[kanibalizm]]u z powodu braku żywności<ref>J. Flenley, P. Bahn, ''Tajemnica Wyspy Wielkanocnej. Nieznana historia wyspy na końcu świata'', Wydawnictwo Amber, Warszawa 2003.</ref>. Inna koncepcja mówi, że populacja mieszkańców była stabilna, a przyczyną kłopotów żywnościowych i [[Wylesianie|wyginięcia lasów]] był nadmierny rozwój populacji [[Szczur polinezyjski|szczura polinezyjskiego.]]
 
Do połowy XIX wieku populacja odbudowała się do poziomu ok. 4 tys., aby w przeciągu 20 lat, w wyniku wywożenia tubylców do pracy niewolniczej w [[Peru]] oraz [[Chile]] zmniejszyć się do 110 mieszkańców w 1877. W tym czasie mieszkańcy przyjęli wyznanie [[katolicyzm|katolickie]]. Po interwencjach, m.in. biskupów chilijskich, zaprzestano wywożenia mieszkańców, zaś tym, którzy przeżyli pracę niewolniczą, pozwolono wrócić. Niestety, większość z nich zmarła w wyniku epidemii grypy. Po zaprzestaniu porwań populacja mieszkańców wyspy znów zaczęła się powiększać.
 
W 1888 wyspa została przyłączona do [[Chile]] przez [[Policarpo Toro]]. Według spisu z 2011 roku liczba ludności wynosi 5035 mieszkańców i w porównaniu ze spisem z 1982 roku odnotowano znaczny wzrost (populacja wynosiła wówczas 1936 osób). Jest to spowodowane m.in. [[Migracja ludności|imigracją]] Europejczyków na wyspę. Jednocześnie zmniejsza się udział Polinezyjczyków w społeczności wyspy (z 70% w 1982 r. do 60% w 2005 r.)
Linia 41:
== Geografia ==
[[Plik:Osterinsel Krater-Rano Kao.jpg|thumb|200px|Krater [[Rano Kau]] w Parku Narodowym Rapa Nui]]
[[File:Rapanui - moai Tonariki.jpg|thumb|Plaża Tonariki z rzeźbami moai. Charakterystyczne liniowe ustawienie rzeźb. Jedna z rzeźb z czerwonym nakryciem głowy]]
 
Wyspa Wielkanocna należy do najbardziej izolowanych miejsc na [[Ziemia|Ziemi]]. Znajduje się na [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]], ponad 2000 km od wyspy [[Pitcairn (wyspa)|Pitcairn]] i ok. 3600 km od wybrzeży [[Chile]]. Obszar ''Rapa Nui'' wynosi 163,6 km². Jej długość to ok. 15 km, a szerokość ok. 20 km.
 
Linia 85 ⟶ 87:
 
== Transport lotniczy ==
Jedynym lotniskiem na wyspie jest [[port lotniczy Mataveri]]. Pas startowy został w latach 80. XX wieku wydłużony na podstawie umowy między prezydentem Chile [[Augusto Pinochet]]em i prezydentem USA [[Ronald Reagan|Ronaldem Reaganem]]. Obecnie ma on 3318 metrów długości i był zapasowym lądowiskiem dla [[Wahadłowiec kosmiczny|promów kosmicznych]]. Jedyną linią lotniczą, której samoloty tu docierają, jest [[LANLATAM Airlines|LANLATAM]].
 
== Zobacz też ==