Metryka Litewska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Usunięcie niedziałających linków, kolejność |
początek zmian |
||
Linia 2:
[[Plik:Lew Sapieha 11.PNG|thumb|[[Lew Sapieha]], [[Kanclerz wielki litewski]]. Z jego inicjatywy zreorganizowano metrykę.]]
'''Metryka Litewska'''; zbiór odpisów wszystkich dokumentów, wychodzących z kancelarii wielkoksiążęcej oraz dokumentów sejmowych.
Metryka zawierała także niektóre ważne dokumenty obce, jak tłumaczenia [[jarłyk]]ów [[Chanat Krymski|Chanów Krymskich]], kopie dyplomatycznych dokumentów moskiewskich; dokumenty archiwalne, jak rejestry akt, spisy. Liczba rodzajów dokumentów włączonych do metryki wzrosła na przełomie wieków XV i XVI. Kolejne rozszerzenie kategorii wpisywanych dokumentów o korespondencję dyplomatyczną, przywileje, wyroki, dekrety prawne a nawet pewną korespondencję prywatną otrzymywaną przez ważnych urzędników nastąpiło w wiekach XVII i XIII. Metrykę utrzymywano bezterminowo, jako najważniejszą część archiwum wielkoksiążęcego.
Linia 12:
== Historia ==
Litewskie archiwa państwowe datowane są od [[XIII wiek|XIII wiecznego]] [[Królestwo Litwy (1251-1263)|Królestwa Litwy]]<ref name= "Pašuta" > Vladimiras Pašuta. ''Lietuvos valstybės susidarymas''. Vilnius, 1987, t. 2, p. 107</ref>. Kontakty dyplomatyczne zwiększyły się za czasów [[Giedymin]]a. Metryka powstała z potrzeby duplikacji wielu zaginionych dokumentów.
Pierwsze zapisy pochodzą z [[1440]] roku. Jej wpisy do 1506 roku zachowała się jedynie w kopiach, obejmujących 4 księgi{{Odn|Chorążyczewski|2015|s=207}}.
Do roku [[1511]] metryka była składowana na [[Zamek w Trokach|Zamku Trockim]]. Później dokumenty przeniesiono do [[Wilno|Wilna]], gdzie trzymano ją w [[Zamek Dolny w Wilnie|Zamku Dolnym]]. Za przechowanie metryki odpowiedzialny był kanclerz WXL. Kiedy w 1569 [[województwo podlaskie (I Rzeczpospolita)|Podlasie]], [[województwo wołyńskie (I Rzeczpospolita)|Wołyń]], [[województwo kijowskie|Ukrainę]] i [[województwo bracławskie|Podole]] odłączono od WXL i przyłączono do Polski, księgi dotyczące tych regionów połączono z Metryką Koronną. Z uwagi na zniszczenie ksiąg, kanclerz Lew Sapieha nakazał ponowne przekopiowanie dokumentów w 1594. Prace te trwały do roku 1607. Na nowo skopiowane księgi zinwentaryzowano, sprawdzono i przeniesiono do nowego budynku w Wilnie, podczas gdy stare pozostały na zamku.
Linia 34 ⟶ 36:
== Bibliografia ==
# {{Cytuj książkę | odn = tak | imię r = Wojciech | nazwisko r = Krawczuk | autor r link = Wojciech Krawczuk | rozdział =Metryka Koronna i Metryka Litewska | tytuł = [[Dyplomatyka staropolska]] | inni = [[Tomasz Jurek]] (redakcja) | wydawca = [[Wydawnictwo DiG]] | rok = 2015 | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-7181-908-7 | język = pl | strony = 189–212}}
# {{Cytuj książkę | odn = tak | imię r = Waldemar | nazwisko r = Chorążyczewski | autor r link = Waldemar Chorążyczewski | rozdział = Kancelarie centralne państwa w XIV-XVIII wieku | tytuł = [[Dyplomatyka staropolska]] | inni = [[Tomasz Jurek]] (redakcja) | wydawca = [[Wydawnictwo DiG]] | rok = 2015 | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-7181-908-7 | język = pl | strony = 145–188}}
# Zigmantas Kiaupa. ''The Lithuanian Metrica and the Lithuanian Nobility at the End of the Eighteenth Century, in Lithuanian Historical Studies''. Vilnius, 1996.
# The Lithuanian Institute of History. ''News of Lithuanian Metrica. Vol. 1-7''.Vilnius, 1996-2003.
| |||