I bitwa nad Marną: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 52369828 autora 188.146.160.48 (dyskusja) eh
Znacznik: Anulowanie edycji
lit., int., poprawa linków, ujednoznacznienie, ilustracja, szablon, infobox, drobne merytoryczne
Linia 1:
{{Inne znaczenia||[[II bitwa nad Marną|II bitwa nad Marną (1918)]]}}
{{Wojna infobox
|epoka = czasy najnowsze
|nazwa = I bitwa nad Marną
|konflikt = [[Front zachodni (I wojna światowa)|Front zachodni]] [[I wojna światowa|I wojny światowej]]
|grafika = BattleJ'ai ofvu-11 the Marne -septembre Map1915.jpg|350px
|opis = ZwycięstwoOkładka francuskiego czasopisma ''[[Ententa|aliantówJ’ai vu...]]''
|data = 5–9 września 1914
|miejsce = okolice [[Paryż]]a, w pobliżu rzeki [[Marna|Marny]]
|wynik = zwycięstwo [[Ententa|Ententy]]
|przyczyna = [[Niemcy|niemieckaPlan Schlieffena]] potrzeba wyeliminowania z wojny Francji
|terytorium = [[III Republika Francuska|Francja]]
|strona1 = {{Państwopaństwo|FRA|1870}}<br /> {{Państwopaństwo|GBR|1801}}
|strona2 = {{państwo|DEU|wariant=1871}}
|dowódca1 = [[Joseph Joffre]]<br /> [[John French]]
|dowódca2 = [[Helmuth von Moltke (młodszy)|Helmuth von Moltke]]<br /> [[Karl von Bülow]]<br /> [[Alexander von Kluck]]<br />[[Albrecht Wirtemberski]]
|siły1 = 1 937 000 żołnierzy<br />81 dywizji
|siły2 = 1 176 000 żołnierzy<br />62 dywizji
|straty1 = ok.około 455 000 żołnierzy
|straty2 = ok.około 372 000 żołnierzy
|commons = Category:Battle of the Marne (1914)
|cytaty =
|źródła =
|słownik =
}}
{{Front zachodni I wojny światowej}}
'''I bitwa nad [[Marna|Marną]]''' (potocznie '''cud nad Marną'') (5–9 września 1914') – kilkudniowa bitwa na [[Front zachodni (I wojna światowa)|froncie zachodnim]] [[I wojna światowa|I wojny światowej]] pomiędzy wojskami [[III Republika Francuska|francusko]]-[[Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii|brytyjskimi]] a [[Cesarstwo Niemieckie|niemieckimi]], która powstrzymała dalszy marsz [[Niemcy|Niemców]] na zachód. [[Plan Schlieffena|Plan "wojny„wojny błyskawicznej"błyskawicznej”]] feldmarszałka [[Alfred von Schlieffen|Alfreda von Schlieffena]] nie powiódł się, tym samym nie udało się Niemcom wyeliminować Francji z wojny [[Francja|Francji]].
 
Potoczna nazwa bitwy ''cud nad Marną'' została wykorzystana w 1920 przez [[Stanisław Stroński|Stanisława Strońskiego]] który nazwał ''Cudem nad Wisłą'' zwycięską dla Polski [[Bitwa Warszawska|Bitwę Warszawską]] w czasie [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny z bolszewikami]].
 
== Tło bitwy ==
Po nieudanych dla [[ententaEntenta|Ententy]] walkach przygranicznych, klęski prób (koniec sierpnia) powstrzymania natarcia prawego skrzydła niemieckich armii w widłach rzek [[Somma (rzeka)|Somma]] i [[Oise (rzeka)|Oise]], wojska francusko-angielskiebrytyjskie wycofały się za rzekę [[Marna|Marnę]] na wschód od [[Paryż]]a, w rejon w którym koncentrowała się nowa 6 Armia gen.generała J.[[Michel Joseph Maunoury|Maunoury’ego]]. W czasie walk z wycofującym się przeciwnikiem, 1 i 2 Armia niemiecka 30-3130–31 sierpnia zmuszone były do zmiany kierunku natarcia i znalazły się nie na zachód od Paryża, a na wschód od Paryżastolicy Francji.
[[Plik:German soldiers Battle of Marne WWI.jpg|thumb|left|200px|Niemieccy żołnierze w czasie I bitwy nad Marną]]
Po nieudanych dla [[ententa|Ententy]] walkach przygranicznych, klęski prób (koniec sierpnia) powstrzymania natarcia prawego skrzydła niemieckich armii w widłach rzek [[Somma (rzeka)|Somma]] i [[Oise (rzeka)|Oise]], wojska francusko-angielskie wycofały się za rzekę Marnę na wschód od [[Paryż]]a, w rejon w którym koncentrowała się nowa 6 Armia gen. J. Maunoury. W czasie walk z wycofującym się przeciwnikiem, 1 i 2 Armia niemiecka 30-31 sierpnia zmuszone były do zmiany kierunku natarcia i znalazły się nie na zachód od Paryża, a na wschód od Paryża.
 
4 września francuski naczelny dowódca gen.generał [[Joseph Joffre]] wydał rozkaz uderzenia na prawe skrzydło wojsk niemieckich siłami armii brytyjskiej oraz 5 i 6 Armii francuskiej. Niemieckie naczelne dowództwo (szef Sztabu [[Helmuth von Moltke (młodszy)|Helmuth von Moltke]]) dyrektywą z 4 września postawiło zadanie utworzenia frontu obrony silamisiłami 1 i 2 Armii w celu odparcia uderzenia z zachodu (od Paryża) i dalej prowadzenia operacji zaczepnej na południe i południowy wschód siłami 3, 4 i 5 Armii. Jednakże 3 września 1 armiaArmia niemiecka przekroczyła Marnę i weszła w ugrupowanie 2 Armii, zmuszając ją do przegrupowania na wschód, w wyniku czego pomiędzy rzekami Marną a [[Oise (rzeka)|Oise]], przy ujściu rzeki [[Ourcq (rzeka)|Ourcq]] utworzyła się luka, w której pozostał tylko jeden korpus kawalerii. Na początku września stosunek sił na froncie od Paryża do [[Verdun (Moza)|Verdun]] zmienił się na korzyść wojsk [[ententa|Ententy]] (56 dywizji piechoty i 10 dywizji kawalerii, 10821 tys.milion 82 tysiące żołnierzy, 2816 lekkich i 184 ciężkie działa), przeciwko niemieckim (44 dywizji piechoty i 7 dywizji kawalerii, 900 tys.tysięcy żołnierzy, 2928 lekkich i 436 ciężkich dział). Na zachodnim odcinku przewaga była dwukrotna, ponieważ Francuzi wzmocnili swoje lewe skrzydło, a Niemcy 26 sierpnia wycofali dwa korpusy z 2 i 3 Armii w celu przerzutu ich do [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]].
 
== Przebieg bitwy ==
5 września nad rzeką [[Ourcq (rzeka)|Ourcq]] rozpoczęły się walki na odcinku 6 Armii francuskiej, a 6 września wojska francusko-angielskiebrytyjskie przeszły do kontrnatarcia na całym froncie do Verdun. Dowódca 1 Armii niemieckiej gen.generał [[Alexander von Kluck]] zmuszony był 6-86–8 września przerzucić wszystkie swoje siły znad rzeki Marny nad rzekę Ourcq w celu zatrzymania wojsk francuskich. W rezultacie pomiędzy 1 a 2 Armiami niemieckimi powstała luka o szerokości 35–40&nbsp; km, w którą weszła 5 Armia francuska i Armiaarmia brytyjska. Niemieckie dowództwo utraciło możliwość dowodzenia wojskami. Niepomyślna sytuacja na froncie 2 Armii niemieckiej groziła jej okrążeniem i zmuszała jej dowódcę, gen.generała [[Karl von Bülow|Karla von Bülowa]], do podjęcia w dniu 9 września decyzji o wycofaniu jej prawego skrzydła. To doprowadziło, nie patrząc na powodzenie osiągnięte 9 września przez 1, 3 i 4 Armie, do wycofania 1 Armii, a potem pozostałych armii niemieckich, co 10 września zostało zatwierdzone przez niemieckie naczelne dowództwo. Do 12 września wojska niemieckie wycofały się ok.około 65&nbsp; km za rzekę [[Aisne (rzeka)|Aisne]] na linię na wschód od miasta [[Reims]].
 
13 września francuski nalot bombowy zniszczył pociąg z amunicją i uniemożliwił dalsze natarcie. Kiedy pozycje niemieckie były pozbawione zaopatrzenia, rozpoczęto szturm od strony francuskiej. Po kilku godzinach walk niemiecka 2 Armia, której zadaniem było osłaniać odwrót innych armii poddała się.
 
15 września, zgodnie z dyrektywą gen.generała J. JoffreJoffre’a, natarcie zostało zatrzymane. Klęska wojsk niemieckich nad rzeką Marną doprowadziła do klęski niemieckiego strategicznego planu wojny, liczącego na błyskawiczne rozgromienie przeciwnika na froncie zachodnim.
 
== Następstwa ==
Po dwóch miesiącach zaciekłej walki front ustaliłustabilizował się wzdłuż podwójnej linii okopów, rozciągającej się w poprzek Francji, od [[Szwajcaria|Szwajcarii]] do [[kanał morski|kanału]] [[La Manche]]. UznanaI bitwa nad Marną została uznana za 17 [[Przełomowe bitwy w historii świata|przełomową bitwę w historii świata]].
 
[[II bitwa nad Marną]] odbyła się w lipcu 1918.
 
== Bibliografia ==
* {{cytujCytuj książkę | nazwisko = Pajewski | imię = Janusz | tytuł = Pierwsza wojna światowa 1914-1918 | wydawca = PWN SA | miejsce = Warszawa | rok = 2005 | strony = 198-208 | isbn = 83-01-14162-X}}
* ''Bolszaja Sowietskaja Encykłopedija'', t. 15., str. 396, wyd. 1974 rok.
 
[[Kategoria:Bitwy I wojny światowej|Marną, I bitwa nad]]