Franciszek Skaryna: Różnice pomiędzy wersjami

Franciszek Skaryna urodził się w Połocku (będącym ważnym ośrodkiem [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]; do 1504 roku stolicą namiestnictwa połockiego, które od tej pory nazywano [[województwo połockie|województwem połockim]]{{odn|Łatyszonek|2006|s=102}}) w latach osiemdziesiątych XV wieku w rodzinie kupca Łukasza Skaryny<ref>Ю. Лабынцаў, ''Скарынаўскі каляндар'', Мінск 1990, s. 13.</ref>. Dokładna data urodzenia jest nieznana. P. Uładzimirau – po zestawieniu kilku faktów z życia drukarza – ustalił ją na ostatnią ćwierć lat osiemdziesiątych XV wieku. Według niego, po pierwsze, zgodnie z ówczesnym zwyczajem Franciszek Skaryna nie mógł mieć mniej niż czternaście lat, gdy rozpoczynał w 1504 roku studia w [[Kraków|Krakowie]]. Po drugie, uznając słuszność pierwszego stwierdzenia, gdy Skaryna w 1517 roku wydawał w Pradze swoją pierwszą książkę, mógł mieć około 27 lat. Na tyle lat w przybliżeniu wygląda na pochodzącym z tego samego roku portrecie<ref name="Лабынцаў22">Ю. Лабынцаў, ''Скарынаўскі каляндар'', Мінск 1990, s. 22.</ref>. Teorię Uładzimiraua podważał Hienadź Lebiedzieu, który – po zbadaniu źródeł [[Polska|polskich]] i [[Czechy|czeskich]] – ustalił datę narodzin Franciszka Skaryny na 1482 rok. Według niego pochodząca z 1504 roku wzmianka, uważana dotąd za najwcześniejszą informację o Skarynie, odnotowana w księgach matrykularnych [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]] – ''Franciscus Luce de Ploczko'' – odnosi się do niejakiego Franciszka z [[Płock]]a. Z wynikami badań Lebiedzieua zgadzał się Kastuś Tarasau, który podważał prawdopodobieństwo podjęcia przez Skarynę studiów w wieku 14 lat i uzyskania doktoratu z medycyny w wieku 22 lat<ref>К. Тарасаў, ''Памяць пра легенды. Постаці беларускай мінуўшчыны'', Мінск 1994, s. 105.</ref>. Mikałaj Szczakacichin analizując ryciny, które Skaryna zamieścił w wydanych przez siebie książkach, doszedł do wniosku, że humanista urodził się 6 marca 1486 roku, gdy w Połocku nastąpiło zaćmienie słońca<ref name="Лабынцаў22"/>. Skaryna był katolikiem, prawdopodobnie nie w wyniku [[Konwersja (religia)|konwersji]], ale otrzymując chrzest w obrządku rzymskim. Niektóre źródła błędnie przypisują mu imię Jerzy, co jak wyjaśnił J. Halenczanka, wynika z błędnego odczytania dokumentu, w którym zamiast ''Georgius'' zapisano ''egregius''{{odn|Łatyszonek|2006|s=117–118}}.

 

 

Około 1517 roku Franciszek Skaryna założył w Pradze [[Drukarnia|drukarnię]]. Dnia 6 sierpnia 1517 roku wydał pierwszą książkę – ''Psałterz'' – przetłumaczoną przez niego na [[język ruski]] (białoruski{{odn|Kosman|1979|s=141}}). W sumie przez ponadroczną działalność w Pradze wydał dwadzieścia dwie księgi biblijne. Na początku lat dwudziestych XVI wieku Franciszek Skaryna opuścił Pragę i zamieszkał w [[Wilno|Wilnie]], gdzie w domu najstarszego burmistrza wileńskiego, Jakuba Babicza, założył pierwszą drukarnię w [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkim Księstwie Litewskim]]. Około 1522 roku wydał w niej ''Małą książeczkę podróżną''. W marcu 1525 roku wydrukował ostatnią swoją książkę – ''Apostoł''<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko =Jańczuk| imię =Leszek | autor link = Leszek Jańczuk | tytuł = Pierwszy białoruski przekład Biblii | czasopismo = Bliżej Biblii | rok = 2002 | oznaczenie = nr 3 | strony = 16-17 | ISSN = 1643-9406}}</ref>.