Język irlandzki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 188.146.160.213 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Felis domestica.
Znacznik: Wycofanie zmian
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot dokonuje drobnych zmian redakcyjnych oraz typograficznych
Linia 4:
| kraj, region1=[[Irlandia]] (głównie zachodnia) i inne
| liczba= około 140 tysięcy (język ojczysty)<br />około 1,77 miliona (podstawowa znajomość)
| pozycja= (poza pierwszą 100.)
| rodzina=[[Języki indoeuropejskie]]<br />*[[Języki celtyckie]]<br />**[[Języki goidelskie]] (q-celtyckie)<br />***Język irlandzki
| rodzaj=[[alfabet łaciński|łacińskie]]
Linia 30:
Począwszy od XVII wieku, głównie z powodu utraty przez [[Irlandia|Irlandię]] suwerenności na rzecz [[Anglia|Anglii]], literatura w języku irlandzkim zaczęła zanikać, a wraz z nią ów sztuczny literacki język. Prowadzone przez [[Anglicy|Anglików]] próby zniszczenia całej kultury irlandzkiej (m.in. poprzez wprowadzenie szkolnictwa angielskiego) przyczyniły się też do powolnego upadku mówionych dialektów irlandzkich. Dzieła dopełnił [[Wielki głód w Irlandii (1845–1849)|wielki głód]] spowodowany zarazą ziemniaczaną w latach 1846-1848, kiedy wielu [[Irlandczycy|Irlandczyków]] opuściło ojczyznę, udając się za ocean. Prawdopodobnie jeszcze w 1600 roku język irlandzki był jedynym środkiem komunikacji na całej wyspie z wyjątkiem głównych, opanowanych przez Anglików ośrodków miejskich na wschodnim wybrzeżu. W 1851 roku pierwszy powszechny spis ludności ujawnił, że językiem tym posługuje się niespełna jedna czwarta mieszkańców wyspy. Byli to głównie ubodzy wieśniacy, nieumiejący czytać i pisać.
 
Język irlandzki jawił się w połowie XIX wieku jako język ubogich warstw społecznych, co w połączeniu z negatywnym nastawieniem kleru [[katolicyzm|katolickiego]] (widzącego w nim narzędzie [[prozelityzm]]u [[protestantyzm|protestanckiego]]<ref>Doyle Aidan i Gussmann Edmund, ''An Ghaeilge. Podręcznik języka irlandzkiego'', Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997, str. 20</ref>), przyczyniło się do jego dalszego odwrotu na rzecz [[język angielski|języka angielskiego]]. Dopiero pod koniec XIX i na początku XX wieku język irlandzki wrócił do łask. Powstały pierwsze instytucje zajmujące się jego propagowaniem, takie jak [[Liga Gaelicka]] (irl. ''Conradh na Gaeilge'') pod przewodnictwem [[Douglas Hyde (polityk)|Douglasa Hyde’a]]. Od czasu ogłoszenia przez Irlandię niepodległości w 1922 roku rozpoczęto działania mające na celu obronę języka.
 
W 1998 irlandzki stał się językiem urzędowym w [[Irlandia Północna|Irlandii Północnej]].
Linia 79:
{{Języki celtyckie}}
{{Języki Unii Europejskiej}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}