Robert Shaw (aktor): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
uzup. inf.
Linia 20:
 
== Dzieciństwo i młodość ==
Shaw urodził się i spędził pierwsze 7 lat życia w [[Westhoughton]] w hrabstwie [[Lancashire]]. Jego ojciec Thomas Shaw był lekarzem, matka Doreen (urodzona w [[Afryka|afrykańskimafryka]]ńskim [[Suazi]]) pielęgniarką. Miał 3 siostry i brata. W 1934 cała rodzina przeprowadziła się do [[Miasto portowe|portowego miasteczka]] [[Stromness]] w [[archipelag]]u [[Orkady|Orkadów]]. Gdy miał 12 lat jego ojciec, od dawna zmagający się z [[alkoholizm]]em, popełnił [[samobójstwo]]. Po jego śmierci rodzina przeniosła się do [[Kornwalia|Kornwalii]]. Od wczesnego dzieciństwa zafascynowany był teatrem i aktorstwem. Ukończył [[Royal Academy of Dramatic Art|Królewską Akademię Sztuki Dramatycznej]] w [[Londyn]]ie.
 
== Aktorstwo ==
W teatrze zadebiutował w [[1952]] na [[West End (Londyn)|West Endzie]] w ''Embassy Theatre''. W latach 50 stał się gwiazdą brytyjskiej telewizji po roli w serialu ''The Buccaneers'' (1956-57). Jednak prawdziwą sławę zawdzięcza karierze filmowej. Pierwszą rolą, którą zwrócił na siebie uwagę był Grant, przeciwnik [[James Bond|Jamesa Bonda]] w filmie ''[[Pozdrowienia z Rosji (film)|Pozdrowienia z Rosji]]'' (1963). Największą popularność i uznanie przyniosła mu rola szalonego łowcy rekinów Quinta w legendarnym filmie ''[[Szczęki (film)|Szczęki]]'' (1975) [[Steven Spielberg|Stevena Spielberga]]. W słynnym ''[[Żądło (film)|Żądle]]'' (1973) [[George Roy Hill|George'a Roya Hilla]] zagrał gangstera Doyle'a Lonnegana sprytnie oszukanego przez Henry'ego Gondorffa i Johnny'ego Hookera (w tych rolach [[Paul Newman]] i [[Robert Redford]]). W filmie ''[[Powrót Robin Hooda]]'' (1976) zagrał szeryfa Nottingham, partnerując na ekranie [[Sean Connery|Seanowi Connery'emu]] i [[Audrey Hepburn]]. Z kolei w [[thrillerDreszczowiec|thrillerze]]ze ''[[Długi postój na Park Avenue]]'' (1974) wciela się w postać "Pana Niebieskiego" ("Mr Blue"), przywódce grupy przestępców, którzy porywają kolejkę [[Metro w Nowym Jorku|nowojorskiego metra]]. W 1967 za rolę młodego króla [[Henryk VIII Tudor|Henryk VIII]] w filmie ''[[Oto jest głowa zdrajcy (film)|Oto jest głowa zdrajcy]]'' (1966) otrzymał jedyną w karierze nominację do [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]]. Inne znaczące tytuły w jego filmografii to m. in. popularne [[Film wojenny|filmy wojenne]]: ''[[Bitwa o Ardeny (film)|Bitwa o Ardeny]]'' (1965), ''[[Bitwa o Anglię (film)|Bitwa o Anglię]]'' (1969) i ''[[Komandosi z Navarony]]'' (1978) oraz filmy przygodowe: ''[[Królewskie polowanie na słońce]]'' (1969), ''[[Załoga kapitana Lyncha]]'' (1976), ''[[Głębia (film 1977)|Głębia]]'' (1977).
 
Obok ról w filmach regularnie występował w teatrach w Wielkiej Brytanii; a także na [[Nowy Jork|nowojorskim]] [[Broadway (teatr)|Broadwayu]] w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]]. Wybitne role teatralne stworzył m.in. w sztukach: ''Stare czasy'' i ''[[Dozorca]]''; obie wg. [[Harold Pinter|Harolda Pintera]] czy ''[[Fizycy]]'' wg. [[Friedrich Dürrenmatt|Friedricha Dürrenmatta]] w reżyserii [[Peter Brook|Petera Brooka]].
 
== Pisarstwo ==
Robert Shaw dał się także poznać jako znakomity [[pisarz]], [[dramaturgdramat]]urg i [[scenarzysta]]. Jego pierwsza [[powieść]] pt. ''The Hiding Place'' została wydana w 1960, następna pt. ''The Sun Doctor'' wydana w 1961 przyniosła mu nagrodę Hawthorndena (jedna z najważniejszych nagród w Wielkiej Brytanii). W latach 1965-69 napisał [[Trylogia|trylogię]] na którą składają się powieści: ''The Flag'' (1965, tłum. ''Flaga''), ''The Man in the Glass Booth'' (1967, tłum. ''Człowiek w szklanej kabinie'') i ''A Card from Morocco'' (1969, tłum. ''Karta z Maroka''). Drugą z nich w 1968 zaadaptowano na sztukę teatralną, a w 1975 reżyser [[Arthur Hiller]] przeniósł ją na ekran i zrealizował film pt. ''[[The Man in the Glass Booth|Człowiek w szklanej kabinie]]'' z [[Maximilian Schell|Maximilianem Schellem]] w roli głównej (Schell otrzymał wówczas nominację do Oscara). Również pierwsza powieść Shawa (''The Hiding Place'') została przeniesiona na ekran. W 1965 zrealizowano film pt. ''[[Sytuacja beznadziejna... ale niezbyt poważna]]'', w którym zagrali: [[Alec Guinness]], [[Robert Redford]] i [[Mike Connors]]. Ostatnim literackim dziełem aktora była sztuka pt. ''Cato Street'', którą po raz pierwszy wystawiono w listopadzie 1971 w [[Londyn|londyńskim]] teatrze ''Young Vic'' z udziałem: [[Vanessa Redgrave|Vanessy Redgrave]] i [[Bob Hoskins|Boba Hoskinsa]]. Był także autorem scenariusza do filmu w reżyserii [[Joseph Losey|Josepha Losey'a]] ''[[Sylwetki na horyzoncie]]'' (1970), w którym sam zagrał główną rolę.
 
Żadnej z powieści Roberta Shaw nigdy nie wydano w Polsce.
 
== Śmierć ==
Aktorską karierę przerwała niespodziewana śmierć. Robert Shaw zmarł nagle na [[Zawał mięśnia sercowego|zawał serca]]. Wracając wraz z żoną z [[Castlebar]] zasłabł podczas jazdy samochodem niedaleko swojego domu w [[Tourmakeady]]. Zdążył zatrzymać auto i wysiąść, po czym upadł na ziemię. Chwilę później nie żył. Miał 51 lat. Przez większość swojego życia, podobnie jak jego ojciec walczył z alkoholizmem. W ostatnich latach intensywnie pracował nad kolejnymi rolami. Zmarł tuż po zakończeniu zdjęć do swojego najnowszego filmu pt. ''[[Ekspres pod lawiną]]''. Co ciekawe kilka tygodni wcześniej reżyser tego filmu [[Mark Robson]] również zmarła nagle na zawał. Ciało Roberta Shaw poddano [[kremacja|kremacji]], a prochy zostały rozsypane wokół jego domu. W sierpniu [[2008]] w 30. rocznicę śmierci aktora odsłonięto tam kamienny pomnik ku jego pamięci.
 
== Życie prywatne ==
Linia 79:
 
{{SORTUJ:Shaw, Robert}}
 
[[Kategoria:Brytyjscy aktorzy filmowi]]
[[Kategoria:Brytyjscy aktorzy teatralni]]