Karpaty: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Lelos (dyskusja | edycje)
dł łańcucha wynosi 1300 a nie 1500 km. →‎Geografia
Linia 40:
Karpaty wchodzą w skład wielkiego [[system górski|systemu górskiego]] – [[Łańcuch alpejsko-himalajski|łańcucha alpejsko-himalajskiego]]. Stanowią drugi co do powierzchni łańcuch górski Europy i dziesiąty pod względem wysokości – po: Alpach, górach Betyckich, Pirenejach, Apeninach, górach Dynarskich, Riła, Olimp, Pirin, górach Korsyki. Zajmują powierzchnię 190 tys. km², z tego w Polsce 19,6 tys. km² (6,1% powierzchni państwa). Stanowią centralną główną część [[Region Karpacki|Regionu Karpackiego]], który poza nimi obejmuje również pas obniżeń związanych geologicznie z Karpatami – [[Podkarpacie]], [[Równiny Południoworumuńskie]] i [[Kotlina Panońska|Kotlinę Panońską]].
 
Od [[Alpy|Alp]] oddzielone są w okolicach [[Bratysława|Bratysławy]] [[dolina|doliną]] [[Dunaj]]u. Stąd ciągną się blisko 15001300-kilometrowym łukiem, który odgina się w kierunku północno-wschodnim, otaczając [[Kotlina Panońska|Kotlinę Panońską]] i [[Wyżyna Transylwańska|Wyżynę Transylwańską]]. Od [[Góry Wschodnioserbskie|Gór Wschodnioserbskich]] oddzielone są ponownie doliną Dunaju (w okolicach rumuńskiego miasta [[Orszowa|Orşova]]) – odcinek ten nosi nazwę [[Żelazna Brama|Żelaznych Wrót]]. [[Brama Morawska]] w Czechach oddziela Karpaty od [[Sudety|Sudetów]].
 
Szerokość łańcucha karpackiego jest zróżnicowana i wynosi od 100 do 500 km. Największa szerokość odpowiada najwyższym szczytom – [[Gerlach]]owi (2655 m n.p.m.) w [[Tatry|Tatrach]] słowackich oraz [[Moldoveanu]] (2544 m n.p.m.) w [[Karpaty Południowe|Karpatach Południowych]].
Linia 133:
Karpaty stanowią [[Dział wód|dział wodny]] między [[zlewisko|zlewiskiem]] [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]] i [[Morze Czarne|Morza Czarnego]]. Na terenie Karpat początek swój mają liczne rzeki, m.in.:
* [[Aluta]]
* [[Cisa]] (górny bieg)
* [[Dunajec]]
* [[Hornád]]
* [[Hron]]
* [[Marusza]]
* [[Prut]] (górny bieg)
* [[San]]
* [[Seret (dopływ Dunaju)|Seret]] (górny bieg)
* [[Wag]]
* [[Wisła]] (potoki źródłowe i jej górny bieg)
 
== Ludność ==
Tereny Karpat zamieszkuje obecnie około 15 mln ludzi. Karpaty Południowe i Wschodnie są rzadziej zaludnione od Karpat Zachodnich, ale i tam miejscami występują duże skupiska ludności.
U podnóży Karpat leżą miasta [[Bratysława]], [[Budapeszt]], [[Wiedeń]], [[Ołomuniec]], [[Kraków]], [[Lwów]], [[Czerniowce]], [[Bukareszt]] i [[Belgrad]].
 
== Fauna ==