Krasnodar: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków
Kalamarnica (dyskusja | edycje)
m ilustracja, drobne merytoryczne
Linia 27:
 
'''Krasnodar''' ([[język rosyjski|ros.]] Краснодар), do 1920 '''Jekaterynodar''' (ros. Екатеринодар, ''Jekatierinodar'', dosłownie „dar Katarzyny”) – miasto w [[Rosja|Rosji]], port nad rzeką [[Kubań]], siedziba administracyjna [[Kraj Krasnodarski|Kraju Krasnodarskiego]]. W 2010 roku liczyło ok. 745 tys. mieszkańców<ref name=census>{{Cytuj stronę | url = http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/VPN-BR.pdf | tytuł = ПРЕДВАРИТЕЛЬНЫЕ ИТОГИ ВСЕРОССИЙСКОЙ ПЕРЕПИСИ НАСЕЛЕНИЯ 2010 ГОДА | opublikowany = Федеральная служба государственной статистики | data dostępu = 2013-06-13 | język = ru}}</ref>. Miasto jest głównym ośrodkiem przemysłowym i kulturalnym, a także węzłem komunikacyjnym [[Kubań (kraina)|regionu kubańskiego]]<ref name = dic/>.
 
== Klimat ==
Krasnodar leży w strefie klimatu umiarkowanego. Zimy są łagodne z niestabilną pokrywą śnieżną: średnia temperatura stycznia, najchłodniejszego miesiąca w roku, wynosi 0,6&nbsp;°C. Lata są gorące ze średnią temperaturą lipca 24,1&nbsp;°C. Miasto otrzymuje 735&nbsp;mm opadów rocznie.
 
== Historia ==
[[Plik:Екатеринодар. Общий вид. Екатерининская улица.jpg|mały|lewo|Jekaterynodar na początku XX w.]]
Miejscowość Jekaterynodar (nazwa na cześć carycy Katarzyny) została założona w 1793 roku przez kozaków (byłych zaporoskich<ref name = dic/>) sprowadzonych na rozkaz carycy [[Katarzyna II Wielka|Katarzyny]] dla obrony południowych granic Rosji. Kozacy zasiedlili cały [[Kubań (kraina)|Kubań]], brali udział w opanowywaniu rejonu [[Kaukaz (kraina historyczna)|Kaukazu]]. W 1794 roku ukończono budowę twierdzy, która stanowiła centrum [[Kozacy czarnomorscy|Kozackiego Wojska Czarnomorskiego]]. W 1860 roku Jekaterynodar ustanowiono siedzibą administracyjną obwodu kubańskiego, a w 1867 roku nadano mu prawa miejskie. Pod koniec XIX wieku do miasta doprowadzono linię kolejową łączącą z [[Noworosyjsk]]iem i [[Tichorieck]]iem, co przyczyniło się do wzrostu znaczenia Jekaterynodaru jako węzła transportowego i ośrodka handlowo-przemysłowego. Na początku XX wieku wybudowano liczne zakłady przemysłowe, m.in. zakłady obróbki metali, rafinerie i odlewnię żeliwa. W czasie [[Wojna domowa w Rosji|rosyjskiej wojny domowej]] w rejonie miasta toczono zacięte walki, podczas [[Szturm Jekaterynodaru (kwiecień 1918)|nieudanej próby odebrania miasta]] czerwonym w kwietniu 1918 r. zginął gen. [[Ławr Korniłow]]<ref>J. Smele, ''The "Russian" Civil Wars 1916-1926. Ten Years That Shook the World'', Hurst&Company, London 2016, ISBN 9781849047210, s. 57.</ref>. W latach 1918–1920 miasto było stolicą [[Kubańska Republika Ludowa|Kubańskiej Republiki Ludowej]]. W 1920 roku postanowieniem Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych RFSRR Jekaterynodar przemianowano na Krasnodar. Od 1937 roku miasto jest stolicą Kraju Krasnodarskiego<ref name = dic/>.
 
Od sierpnia 1942 do lutego 1943 miasto było [[Okupacja Krasnodaru przez Niemców (1942-1943)|okupowane]] przez [[III Rzesza|Niemców]]. Wielu Kozaków Kubańskich walczyło po ich stronie, część mieszkańców miasta kolaborowała z okupantem. Z tego powodu po wyzwoleniu przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] miały tu miejsce procesy oskarżonych o zbrodnie wojenne. Osiem osób powieszono publicznie na centralnym placu Krasnodaru.
 
== Gospodarka ==
Linia 37 ⟶ 41:
 
== Transport ==
*[[Plik:Железнодорожный Wвокзал mieścieстанции znajduje się stacjaКраснодар-1.jpg|mały|Stacja kolejowa [[Krasnodar-1 (stacja kolejowa)|Krasnodar-1]]]].
* W mieście znajduje się stacja kolejowa [[Krasnodar-1 (stacja kolejowa)|Krasnodar-1]].
* [[Trolejbusy w Krasnodarze]]
* [[Tramwaje w Krasnodarze]]
Linia 54 ⟶ 59:
 
== Kultura ==
[[Plik:Здание зимнего театра. 01.JPG|mały|Filharmonia]]
W mieście działają liczne instytucje kultury, m.in. teatry (dramatyczny, operetkowy, lalek), filharmonia, cyrk, muzeum historyczno-archeologiczny oraz muzeum sztuki. Do najważniejszych zabytków zaliczają się liczne budynki z przełomu XIX i XX wieku, m.in.: [[Sobór św. Katarzyny w Krasnodarze|sobór św. Katarzyny]], kamienica „Zielony Dom”, budynek poczty, budynek [[Sbierbank Rossii|Sbierbanku]], budynek muzeum sztuki<ref name = dic/>.
 
Linia 62 ⟶ 68:
 
== Sport ==
[[Plik:Krasnodar stadium1.jpg|mały|[[Stadion FK Krasnodar]]]]
* [[Kubań Krasnodar]] – klub [[Piłka nożna|piłkarski]]
* [[Kubań Krasnodar (hokej na lodzie)|Kubań Krasnodar]] – klub [[Hokej na lodzie|hokejowy]]
Linia 67 ⟶ 74:
* [[Dinamo Krasnodar (piłka siatkowa mężczyzn)|Dynamo Krasnodar]] – klub [[piłka siatkowa|piłki siatkowej]] [[Mężczyzna|mężczyzn]]
* [[Dinamo Krasnodar (piłka siatkowa kobiet)|Dynamo Krasnodar]] – klub [[piłka siatkowa|piłki siatkowej]] [[Kobieta|kobiet]]
 
== Klimat ==
Krasnodar leży w strefie klimatu umiarkowanego. Zimy są łagodne z niestabilną pokrywą śnieżną: średnia temperatura stycznia, najchłodniejszego miesiąca w roku, wynosi 0,6&nbsp;°C. Lata są gorące ze średnią temperaturą lipca 24,1&nbsp;°C. Miasto otrzymuje 735&nbsp;mm opadów rocznie.
 
== Miasta partnerskie ==
Linia 77 ⟶ 81:
* {{Flaga|CHN}} [[Harbin]], [[Chińska Republika Ludowa|ChRL]]
* {{Flaga|ITA}} [[Ferrara]], [[Włochy]]
 
== Polonia ==
Według carskich danych Jekaterynosław w 1897 zamieszkiwało 674 [[Polacy w Rosji|Polaków]], co stanowiło 1,03% populacji miasta<ref>[http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=418]</ref>. Maturę w Jekaterynodarze zdał polski lekarz i działacz społeczny [[Stanisław Radwan (lekarz)|Stanisław Radwan]]. W czasie I wojny światowej pracowali tu inżynier [[Jan Marian Czerwiński]] i prokurator [[Stanisław Baranowski (prawnik)|Stanisław Baranowski]]. W mieście urodzili się:
* 1898 – [[Stanisław Bukowski (działacz Stronnictwa Pracy)|Stanisław Bukowski]], dziennikarz i działacz chadecki
* 1901 – [[Tadeusz Urbański (chemik)|Tadeusz Urbański]], chemik, profesor Politechniki Warszawskiej
* 1920 – [[Waleriusz Arkadiusz Degler]], żołnierz Armii Ludowej
* 1937 – [[Tatiana Kamińska]], dziennikarka
 
== Przypisy ==