Ortyle magdeburskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Witia (dyskusja | edycje)
Utworzone hasło
 
Witia (dyskusja | edycje)
m drobne merytoryczne
Linia 5:
== Ortyle w Polsce ==
 
Aby uniezależnić się od wyroków sądu niemieckiego Magdeburga, [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] powołał w [[Kraków|Krakowie]], prawdopodobnie w 1356, sąd prawa niemieckiego dla [[ZjednoczoneSąd Królestwowyższy Polskieprawa niemieckiego|Królestwasąd Polskiegoprawa niemieckiego]]{{odn|Łysiak|1999|s=101}}. W późniejszym czasie, około 1470, zwracanie się przez polskie miasta o porady prawne do Magdeburga ostro krytykował [[Jan Ostroróg (1436–1501)|Jan Ostroróg]] w ''De iure ex Maydemburg petendo''{{odn|Łysiak|1999|s=104}}. Jednak jeszcze do [[XVI wiek]]u polskie sądy prawa niemieckiego odwoływały się do orzeczeń sądu magdeburskiego{{odn|Łysiak|1999|s=103}}. Także sąd krakowski w chwili powołania otrzymał zbiór orzeczeń magdeburskich{{odn|Łysiak|1999|s=104}}.
 
Znanych jest osiem odpisów polskich tłumaczeń ortyli (jeden zaginął podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]]), z których jeden pochodzi z XV wieku, zaś pozostałe z wieku XVI{{odn|Wydra|Rzepka|1984|s=175}}. Najstarsze polskie tłumaczenie ortyli powstało około 1450 we [[Lwów|Lwowie]] lub jego okolicach na polecenie Mikołaja Gołogórskiego, [[Podstoli|podstolego]] lwowskiego{{odn|Wydra|Rzepka|1984|s=175}}. Najstarszy zachowany przekaz tłumaczenia ortyli powstał około 1480 we Lwowie lub na pograniczu województw [[Województwo bełskie|bełskiego]] i [[Województwo ruskie|ruskiego]]{{odn|Wydra|Rzepka|1984|s=175}}. Obecnie przechowywany jest w [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Bibliotece Ossolińskich]] we [[Wrocław]]iu (rękopis nr 50){{odn|Wydra|Rzepka|1984|s=175}}. Tekst ortyli, spisany w dwóch kolumnach jednym charakterem pisma, znajduje się na kartach 11–22v, 26–105{{odn|Wydra|Rzepka|1984|s=175}}. Jest on najstarszym znanym ciągłym zabytkiem staropolszczyzny reprezentującym [[dialekt południowokresowy]]{{odn|Wydra|Rzepka|1984|s=175}}.