Ostróda: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Historia: Błąd ortograficzny.
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
m →‎Historia: -dr. uzup.
Linia 60:
== Historia ==
[[Plik:KOS Zamek Ostroda.jpg|mały|lewo|250px|[[Zamek krzyżacki w Ostródzie|Zamek krzyżacki]] ''(XIV w.)'', obecnie siedziba [[Muzeum w Ostródzie]]]]
Najwcześniej umocnionym miejscem w okolicy dzisiejszej Ostródy był gród na południe od wsi [[Kajkowo]], w którym przenikały się wpływy polskie i pruskie<ref>http://pismo.pruthenia.pl/pruthenia_7/Pruthenia_7_2012_Wadyl-S_Grodzisko_w_Ornowie-Lesiaku_w_%C5%9Bwietle_wynik%C3%B3w_ostatnich_bada%C5%84.pdf</ref>. Początek Ostródzie dała wybudowana ok. 1270 drewniana strażnica, która została w późniejszym czasie przebudowana w [[Zamek krzyżacki w Ostródzie|zamek]]. Powstała na terenie [[Pomezania|Pomezanii]] wcześniej zasiedlonej przez [[Prusowie|staropruskie plemię Pomezanów]]. Obok strażnicy powstała osada, której komtur dzierzgoński [[Luther von Braunschweig]] nadał w 1329 prawa miejskie, które zostały potwierdzone w 1335 i 1348. Nazwa Ostródy pochodzi rzekomo od niemieckiego miasta [[Osterode am Harz]], z którego pochodził komtur<ref name="Warmia">Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996 {{ISBN|83-902165-0-7}} s. 39</ref>. Od 1340 miasto było siedzibą komturii, ok. 1370 w miejscu warowni powstał zamek wybudowany z granitowych głazów i cegły, w 1381 został spalony przez wojska Kiejstuta. Po [[Bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] pod murami miasta żołnierze polscy dokonując rzezi krzyżackich uciekinierów z pola bitwy<ref name="mapa2007">Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ​​{{ISBN|83-7200-631-8}} s. 236</ref>, a w dniu 18 lipca 1410 roku rycerz Mikołaj z Durąga (Claus von Doringe) zajął miasto i zamek dla wojsk króla [[Władysław Jagiełło|Władysława Jagiełły]], cztery dni później mieszczanie złożyli polskiemu królowi hołd. W 1440 roku Ostróda przystąpiła do antykrzyżackiego [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. W latach 1466-1657 stanowiła lenno [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Królestwa Polskiego]], tereny te od XVI wieku były określane jako [[Prusy Górne]] (niem. ''Oberland'') lub polnische Oberland (pol. ''polskie Pogórze''). W 1519 roku w czasie [[Wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|wojny polsko-krzyżackiej (wojny pruskiej)]] Ostróda zostaje zdobyta przez wojska króla polskiego [[Zygmunt I Stary|Zygmunta Starego]]. W 1525 komturstwo staje się starostwem. W 1628 miasto krótko okupowali Szwedzi. W latach 1633-1643 miastem (i starostwem) zarządzał [[Jan Chrystian brzeski]], książę [[Księstwo legnicko-wołowsko-brzeskie|Brzegu i Legnicy]] z dynastii [[Piastowie|Piastów]]; tu zmarł. Jego druga żona księżna Jadwiga została pochowana w kościele św. Dominika Savio. W 1656 miasto zostało spustoszone przez Tatarów, a następnie przez wojska szwedzkie.
[[Plik:Osterode Opr.jpg|mały|250px|Fontanna Trzech Cesarzy na rynku w Ostródzie (autorstwa [[Arnold Künne|Arnolda Künne]]), ok. 1895 r.]]
Od 1758 przez cztery lata miasto znajdowało się pod okupacją rosyjską, w 1788 wybuchł największy w historii pożar, który zniszczył zamek i większą część zabudowy. Od 21 lutego do 1 kwietnia 1807 roku na zamku mieszkał cesarz [[Napoleon Bonaparte]] (jego pobyt upamiętniają medal "Napoleon w Ostródzie" i obraz przedstawiający hołd mieszkańców złożony cesarzowi, które znajdują się w zbiorach muzeum w Wersalu){{r|mapa2007}}, w czerwcu tego samego roku kwaterowały tu wojska gen. [[Józef Zajączek|Józefa Zajączka]]. Od 1818 miasto staje się siedzibą powiatu. W latach 1834-1848 pastorem polskiej gminy ewangelickiej był [[Gustaw Gizewiusz]]. W 1855 Karol Salewski założył polską księgarnię, a w 1868 drukarnię, w której wydał 50 książek w języku polskim i 20 roczników kalendarzy.
Mimo lokacji miejskiej do czasu otwarcia w 1852 Kanału Elbląskiego i doprowadzenia linii kolejowej w 1872 roku Ostróda pozostawała miasteczkiem o znaczeniu wyłącznie lokalnym. W 1890 roku powiat ostródzki zamieszkiwały 43 000 [[Polacy|Polaków]]<ref>[http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html]</ref>, co stanowiło 62% populacji. W latach 1900-1910 wybudowano kanalizację i wodociąg oraz przeprowadzono gazyfikację<ref name="slownik">Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, PWN, Warszawa 1998, {{ISBN|83-01-12677-9}} s. 531</ref>. Po plebiscycie w 1920 Ostróda pozostała w granicach Niemiec. W 1945 roku miasto zostało zajęte przez oddziały 5 armii pancernej gwardii II Frontu Białoruskiego<ref>Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” , Sport i Turystyka 1988, {{ISBN|83-217-2709-3}}, str. 481</ref>. W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] zniszczone zostało 60% zabudowy, w tym 30% budynków mieszkalnych, 11% przemysłowych i 20% obiektów użyteczności publicznej<ref>Miasta polskie w Tysiącleciu, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wrocław–Warszawa–Kraków 1967, t. II, s. 138-139</ref>. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946<ref>Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. ({{Monitor Polski|rok=1946|numer=44|pozycja=85}}).</ref>.