Mihai Antonescu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Poprawiam Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
{{Polityk infobox
| polityk = Mihai Antonescu
| grafika = [[Plik:Mihai Antonescu.jpg|200px]]
| opis grafiki =
| data urodzenia = 18 listopada 1904
| miejsce urodzenia = Nucet
| data śmierci = 1 czerwca 1946
| miejsce śmierci = Jilava
| funkcja = Wicepremier i minister spraw zagranicznych
| partia =
| od = 1941
| do = 1944
| poprzednik =
| następca =
| odznaczenia =
| www =
| commons = Category:Mihai Antonescu
|quote = Mihai Antonescu
}}
[[Plik:D-na Maria Mareşal Antonescu, d. prof. Mihai Antonescu, vice-preşedintele Consiliului de Miniştri, d. prof. G. Alexeanu, membrii guvernului şi ai Corpului Diplomatic la inaugurarea Expoziţiei Transnistriei.jpg|mały|Mihai Antonescu na zdjęciu wykonanym między 1941 a 1942.]]
[[Plik:RIAN archive 926077 Files from FSB archives.jpg|mały|Teczka z archiwów FSB założona Ionowi i Mihai Antonescu.]]
'''Mihai Antonescu''' (
== Życiorys ==
▲'''Mihai Antonescu''' (ur. 1904, zm. 1946) – [[Rumunia|rumuński]] adwokat i polityk faszystowski, bliski współpracownik dyktatora [[Ion Antonescu|Iona Antonescu]], minister sprawiedliwości (1940–1941), następnie wicepremier i minister spraw zagranicznych (1941–1944).
Studiował na Wydziale Prawa uniwersytetu w Bukareszcie w latach 1922-1926. W 1927 obronił doktorat z prawa, zaś w 1931 uzyskał stopień docenta. W 1940 nawiązał kontakt z [[Ion Antonescu|Ionem Antonescu]] (niezwiązanym z nim rodzinne), który był więziony w klasztorze Bistrita z rozkazu króla Karola II. Mihai Antonescu został obrońcą Iona, a kiedy ten przejął władzę, adwokat objął urząd ministra sprawiedliwości. Sprawował go od listopada 1940 do stycznia 1941 w rządzie koalicyjnym z Żelazną Gwardią (ŻG). Po nieudanej próbie zamachu stanu podjętej przez Żelazną Gwardię Ion Antonescu zlikwidował 27 stycznia 1941 tę organizację i objął funkcję premiera, zaś Mihai awansował na wicepremiera i ministra spraw zagranicznych. Atak na ZSRR w dniu 22 czerwca 1941 spowodował konieczność częstego przebywania Iona Antonescu na froncie wschodnim, przez co Mihai był zmuszony pełnić obowiązki szefa rządu w jego imieniu. Odpowiadał też za kierunek rumuńskiej polityki zagranicznej z wyjątkiem stosunków z III Rzeszą, które leżały wyłącznie w gestii Iona. Mimo nacisków starał się chronić uchodźców polskich i przejawiał do nich życzliwy stosunek, kiedy ci udali się na emigrację do jego ojczyzny<ref>Florin Anghel, Tadeusz Dubicki, ''Mihai Antonescu'' w: [[Wojciech Roszkowski]], [[Jan Kofman]] (red.), ''Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku'', Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2004, ISBN -88490-67-2, s. 35</ref>. Polskie władze (w ramach tzw. Akcji Trójnóg) skontaktowały się zarówno z nim, jak i z dyktatorem Rumunii w celu jej wyprowadzenie z przymierza z Niemcami. W ten sposób zapoczątkowane zostały wysiłki Rumunii w tajnych negocjacjach z aliantami. Były one prowadzone w latach 1942-1943 w Kairze, Ankarze, Sztokholmie, Madrycie, Lizbonie, Genewie i Watykanie. Inną niejawną inicjatywą ze strony Mihai Antonescu było utrzymyawnie relacji z Włochami, Francją Vichy, Hiszpanią i Portugalią w celu potencjalnego założenia "Osi Łacińskiej" skierowanej przeciwko ZSRR i Węgrom. W latach 1941-1943 dążył również do stworzenia nowej "Małej Ententy" z udziałem Rumunii, Chorwacji i Słoawcji, której ostrze wymierzone być mogło w stronę Węgier<ref>Florin Anghel, Tadeusz Dubicki, ''Mihai Antonescu'' w: [[Wojciech Roszkowski]], [[Jan Kofman]] (red.), ''Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku'', Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2004, ISBN -88490-67-2, s. 35</ref>.
W 1943 wszystkie te działania zostały odkryte przez niemiecki wywiad w Turcji, a [[Adolf Hitler]] zaczął domagać się zdymisjonowania ministra spraw zagranicznych, napotkał jednak odmowę ze strony Iona Antonescu. Tymczasem Mihai w dalszym ciągu dążył do nawiązania kontaktów z państwami alianckimi przez placówki dyplomatyczne państw neutralnych w Bukareszcie, szczególnie przez Maurice de Wecka (posła Szwajcarii), jednak owe działania zakończyły się fiaskiem z powodu radzieckiego weta. Rankiem 23 sierpnia 1944 Mihai Antonescu depeszował do placówki dyplomatycznej w Sztokholmie w celu zawarcia pokoju z ZSRR<ref>Florin Anghel, Tadeusz Dubicki, ''Mihai Antonescu'' w: [[Wojciech Roszkowski]], [[Jan Kofman]] (red.), ''Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku'', Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2004, ISBN -88490-67-2, s. 35</ref>. Tego samego dnia doszło do zamachu stanu, po którym obaj Antonescu - minister i dyktator - zostali aresztowani. Pod koniec sierpnia przekazano ich stronie radzieckiej i wywieziono do Moskwy, w której przebywali do kwietnia 1946. Zachowały się przekazy, według których obaj politycy nie wyrazili zgody na ścisłą współpracę z ZSRR w zamian za niewiarygodne propozycje powrotu do władzy w Rumunii<ref>Florin Anghel, Tadeusz Dubicki, ''Mihai Antonescu'' w: [[Wojciech Roszkowski]], [[Jan Kofman]] (red.), ''Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku'', Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2004, ISBN -88490-67-2, s. 35</ref>. W maju 1946 odbył się ich proces w Bukareszcie. Król Michał proponował amnestię, lecz jego wniosek odrzucono, nie uwzględniając równocześnie przepisow konstytucji z 1923 i rumuńskiego kodeksu karnego, który nie przewidywał kary śmierci. Mihai Antonescu został rozstrzelany{{r|wh}} w ogrodzie więzienia w Jilavie wraz z marszałkiem Ionem Antonescu, generałem Constantinem Vasiliu i Gheorghe Axelianu (byłym gubernatorem w Transnistrii w latach 1941-1944)<ref>Florin Anghel, Tadeusz Dubicki, ''Mihai Antonescu'' w: [[Wojciech Roszkowski]], [[Jan Kofman]] (red.), ''Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku'', Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2004, ISBN -88490-67-2, s. 36</ref>.
== Wybór prac ==
* ''Organizarea pacii si a Societatii Natiunilor'' (Organizowanie ładu pokojowego i Liga narodów, 1929)
* ''La Roumanie'' (1933)
== Przypisy ==
Linia 11 ⟶ 35:
<ref name="wh">{{Cytuj książkę|autor=Rolf-Dieter Müller|tytuł=Wspólnicy Hitlera. Formacje sojusznicze Wehrmachtu na froncie wschodnim|wydawca=Bellona|miejsce=Warszawa|rok=2010|isbn=9788311114852}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
* Florin Anghel, Tadeusz Dubicki, ''Mihai Antonescu'' w: [[Wojciech Roszkowski]], [[Jan Kofman]] (red.), ''Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku'', Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2004, ISBN -88490-67-2, s. 35-36.
{{Kontrola autorytatywna}}
| |||