Origami: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
rozbudowa, źródła/przypisy |
||
Linia 4:
[[Plik:Hiden Senbazuru Orikata-S25-1.jpg|thumb|''Hiden senbazuru orikata'' („Tajniki składania tysiąca żurawi”), strona jednej z najstarszych książek o origami, 1797 r.]]
[[Plik:Crane.ogv|thumb|Proces składania żurawia]]
[[Plik:Ochūgen 001.jpg|thumb|Koperta służąca do przekazywania nagród i prezentów pieniężnych, ozdobiona ''noshi'' (u góry po prawej)]]
{{nihongo|'''Origami'''|折り紙|ori-gami|(1) składany papier, (2) kolorowy papier używany do składania figur{{r|Ken}}}} – sztuka składania papieru, pochodząca z [[Chiny|Chin]], rozwinięta w [[Japonia|Japonii]] i dlatego uważa się ją za tradycyjną sztukę japońską. W XX w. ostatecznie ustalono, że w procesie robienia klasycznego origami nie należy ciąć, kleić i dodatkowo ozdabiać.
Linia 14 ⟶ 15:
Przez następne tysiąc lat sztuka składania była ograniczona do religijnego użytku ceremonialnego, ponieważ papier był nadal drogi. Dopiero rozwój papiernictwa jako jednego z wielu rzemiosł, które rozwinęły się, gdy władze zachęciły panów feudalnych (''[[daimyō]]'') do tworzenia lokalnego przemysłu w okresie Edo (1603–1868) spowodował szeroką dostępność dobrej jakości papieru i mógł być wykorzystywany także do origami jako sztuki. W okresie [[Meiji (okres)|Meiji]] zaczęła być ona przedmiotem nauczania w szkołach podstawowych. Uczniowie po dziś dzień uczą się origami – dzięki temu mają okazję poznać podstawy geometrii itp.
Jednym z pierwszych, niereligijnych zastosowań złożonego papieru było ''noshi'', rodzaj złożonego klina, cienkiego paska, który dodany do prezentu jest znakiem szczęścia{{r|koku}}, podobnie jak formalne opakowanie ''tsutsumi''{{r|koku1}}. Pierwszymi znanymi origami były tworzące parę motyle, które zdobiły butelki sake na weselach [[shintō]], symbolizując państwa młodych{{r|center}}. Napisał o tym w krótkim wierszu [[Saikaku Ihara]] w 1680 roku{{r|doyouknow}}.
Pierwszą książką o origami była ''Tsutsumi-no-Ki'', opublikowana w 1764 roku. Zawierała ona instrukcje składania ''noshi'' i ''tsutsumi''. Natomiast pierwszym podręcznikiem z ilustracjami, traktującym origami jako rozrywkę, były: „Tajniki składania tysiąca żurawi” (''Hiden senbazaru orikata''), opublikowane w 1797 roku. Pokazano w nich podstawowe instrukcje graficzne na złożenie 49 różnych form żurawi, japońskiego symbolu szczęścia i życia.
Origami w świecie spopularyzowali [[Akira Yoshizawa]] i Lillian Oppenheimer (w latach 50. XX wieku). Yoshizawa był twórcą dziesiątków tysięcy oryginalnych projektów. W 1954 roku opublikował książkę pt.: ''Atarashii origami geijutsu'' („Nowa sztuka origami”), która stała się m.in. podstawą stworzenia systemu Yoshizawa-Randlett służącego tworzeniu diagramów zagięć papieru.
Linia 35 ⟶ 36:
Figurki z papieru można również oglądać w [[Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”]] w Krakowie.
W Japonii natomiast istnieje muzeum origami (jap. Nippon Origami Hakubutsukan, ang. Nippon Origami Museum) w mieście [[Kaga (miasto)|Kaga]] w [[Prefektura Ishikawa|prefekturze Ishikawa]]. Jest tam wystawione ponad 100 tys. eksponatów, wiele z nich nagrodzonych w różnych konkursach origami. Za pomocą mikroskopu można tam zobaczyć najmniejszego na świecie żurawia o rozmiarze mniejszym niż czubek pojedynczego włosa{{r|Ishikawa}}.
== Składanie kartki papieru ==
Linia 57 ⟶ 58:
* [[Modelarstwo kartonowe]]
* [[Kirigami]]
* [https://doyouknowjapan.com/origami/ Brief Overview of Origami (informacje, wideo, zdjęcia)] {{lang|en}}
== Przypisy ==
Linia 65 ⟶ 67:
<ref name = koku1>{{Cytuj książkę | tytuł = 新明解国語辞典 | wydawca = Sanseido Co., Ltd | miejsce = Tokyo | data = 1974 | strony = 741}}</ref>
<ref name = center>{{Cytuj stronę | url = https://www.origami-resource-center.com/mecho-and-ocho.html | tytuł = Mecho and Ocho | data = 2018 | opublikowany = Origami Resource Center | język = en | data dostępu = 2018-04-24}}</ref>
<ref name = doyouknow>{{Cytuj stronę | url = https://doyouknowjapan.com/origami/ | tytuł = Brief Overview of Origami | opublikowany = DoyouknowJapan.com | język = en | data dostępu = 2018-04-24}}</ref>
<ref name = crown>{{Cytuj książkę | tytuł = The New Crown Japanese-English Dictionary | wydawca = Sanseido Co., Ltd | miejsce = Tokyo | data = 1972 | strony = 93}}</ref>
<ref name = Ishikawa>{{Cytuj stronę | url = https://www.hot-ishikawa.jp/english/kanko/20086.html | tytuł = Nippon Origami Museum | data = 2012 | opublikowany = Ishikawa Prefecture Tourism League | język = en | data dostępu = 2018-04-24}}</ref>
}}
== Linki zewnętrzne ==
| |||