Stefan Bałuk: Różnice pomiędzy wersjami

'''Stefan Klemens Bałuk''' [[pseudonim|ps.]] ''Starba'', ''Kubuś'', ''Michał Bałucki'', ''Michał Zawistowski'' (ur. [[15 stycznia]] [[1914]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[30 stycznia]] [[2014]]<ref name=() >{{Cytuj stronę |tytuł=Zmarł gen. Stefan Bałuk „Starba” |url=http://www.rp.pl/artykul/1083160-Zmarl-gen--Stefan-Baluk--Starba-.html|opublikowany=rp.pl|data=30 stycznia 2014}}</ref><ref name=% /> tamże) – polski fotografik, [[fotoreporter]] wojenny, jeden z 89 [[Cichociemni|cichociemnych]] – uczestników [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]], [[Generał#We współczesnym Wojsku Polskim|generał brygady]] [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|Wojska Polskiego]] w stanie spoczynku.

Po ataku Niemiec na Polskę, 6 września 1939 r. zgłosił się ochotniczo do [[Kadra 9 Batalionu Pancernego|Kadrykadry 9 Batalionu Pancernego]] w [[Lublin]]ie, przekształconego w Ośrodek Zapasowy Broni Pancernej nr 2. Z jednostką tą wycofywał się na wschód. Wykonał wówczas, we Lwowie, swoje pierwsze wojenne zdjęcia, przedstawiające budynki zbombardowane przez [[Luftwaffe]]. Podczas próby ewakuacji na [[Węgry]] aresztowany przez wojska radzieckie, po czym zwolniony; kolejny raz aresztowany w [[Worochta|Worochcie]], zdołał uciec i następnie przedostać się przez Węgry, [[Rumunia|Rumunię]] i [[Bejrut]] do [[Francja|Francji]] (20 grudnia 1939). Został wcielony do formowanego tam Wojska Polskiego – [[10 Brygada Kawalerii Pancernej we Francji|10 Brygady Kawalerii Pancernej]] płk. [[Stanisław Maczek|Maczka]], następnie [[10 Pułk Strzelców Konnych (II RP)|10 Pułkupułku Strzelcówstrzelców Konnychkonnych]]{{odn|Kopf|1994|s=17}}. Po klęsce Francji ewakuowany do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], służył początkowo w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej szkolącej się w [[Szkocja|Szkocji]], po czym w maju 1942 r. zgłosił się na Oficerski Kurs Doskonalący Administracji Wojskowej. Pod tą nazwą funkcjonowało szkolenie wywiadowczo-dywersyjne [[cichociemni|cichociemnych]] w SzkołaSzkole Wywiadu w [[Glasgow]]. Przeszedł kurs w Polskiej Sekcji Spadochronowej. Złożył przysięgę jako żołnierz [[AK]]. W 1943 roku otrzymał awans na podporucznika.

Dwukrotnie, w grudniu 1943 i styczniu 1944 r. podejmowano próby przerzucenia go z bazy we [[Włochy|Włoszech]] do Polski, lecz z powodu uszkodzenia samolotu, a następnie mgły, samolot powracał. W końcu w nocy 9 kwietnia 1944 r. został pomyślnie zrzucony na spadochronie do Polski, w okolice [[Tłuszcz (powiat wołomiński)|Tłuszcza]] (operacja lotnicza „Weller 2”). Otrzymał przydział do Wydziału Legalizacji i Techniki Wywiadu Oddziału II Komendy Głównej [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]], dowodzonego przez [[Stanisław Jankowski (architekt)|Stanisława Jankowskiego]] „Agatona” i zajmującego się produkcją fałszywych dokumentów i wywiadem. Specjalnością Stefana Bałuka była mikrofotografia. Robił również wiele zdjęć okupowanej Warszawy, m.in. pomnika Lotnika na placu Unii Lubelskiej z wymalowaną na cokole „kotwicą” - znakiem Polski Walczącej oraz miejsca zamachu na generała SS i Policji [[Franz Kutschera|Franza Kutscherę]] w alejach Ujazdowskich. Przed wybuchem [[powstanie warszawskie|powstaniaPowstania warszawskiegoWarszawskiego]] sporządził dokumentację fotograficzną niemieckich umocnień w Warszawie.

Walczył w [[powstanie warszawskie|powstaniuPowstaniu warszawskimWarszawskim]] w plutonie „Agaton” [[Batalion „Pięść”|batalionu „Pięść”]] [[Zgrupowanie „Radosław”|Zgrupowania „Radosław”]] na Woli, Starówce i [[Żoliborz]]u. Jego dowódca [[Stanisław Jankowski (architekt)|Stanisław Jankowski]], dowódca plutonu „Agaton” mawiał o nim, że ''„o swoją lajkę i zapas filmów dbał równie jak o stena i magazynki, które dostał w Kampinosie”''{{odn|Jewsiewicki|1989|s=27}}. Dokumentował też życie powstańcze na zdjęciach. Jego laboratorium fotograficzne mieściło się w kamienicy przy [[Ulica Chłodna w Warszawie|ul. Chłodnej]] 20. Uczestniczył w kilku śmiałych wypadach w celu nawiązania łączności, m.in. 13/14 sierpnia przedarł się przez pozycje niemieckie w rejonie Dworca Gdańskiego na [[Żoliborz]], dostarczając [[Rezonator kwarcowy|kwarce]] do radiostacji płk. [[Mieczysław Niedzielski|Niedzielskiemu „Żywicielowi”]], a następnie do [[Grupa Kampinos|Zgrupowania Kampinos]], gdzie wykonał wiele zdjęć{{odn|Jewsiewicki|1989|s=33}}.

Po rozpoczęciu sowieckiej okupacji działał w antykomunistycznym ruchu oporu w szeregach Zrzeszenia [[Wolność i Niezawisłość]], zajmując się tworzeniem dokumentów, jako kierownik Wydziału Legalizacji „Agaton II”. 1 listopada 1945 r. aresztowany przez siły bezpieczeństwa, był przesłuchiwany przez oficera MBP [[Józef Różański|Józefa Różańskiego]], późniejszego dyrektora departamentu śledczego. W 1946 skazany na 2,5 roku więzienia za uczestnictwo w Armii Krajowej. Zwolniony z więzienia na mocy [[amnestia|amnestii]] z 1947 r. Pracował jako taksówkarz, po czym w 1950 rozpoczął pracę fotografika. Od 1952 r. zatrudniony w Dziale Serwisu [[Centralna Agencja Fotograficzna|Centralnej Agencji Fotograficznej]]. Był współautorem pierwszego albumu o powstaniuPowstaniu warszawskimWarszawskim „Miasto nieujarzmione”, który ukazał się w 1957 roku. W 1972 r. przeszedł na emeryturę.