O wolnej woli: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Redukuję wywołanie Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek |
m Bot poprawia nagłówki sekcji; zmiany kosmetyczne |
||
Linia 20:
{{Cytat|Stwórca wszechrzeczy ukazuje, z jaką łatwością zachować mógł człowiek – gdyby tylko chciał – stan, w jakim został stworzony, skoro jego potomstwu udało się przezwyciężyć stan, w jakim zostało zrodzone<ref>''Etiam sic enim rerum Creator ostendit quanta facilitate potuisset homo, si voluisset, retinere quod factus est, cum proles eius potuit etiam superare quod nata est''(Ks. III, 11.34; [[Corpus Christianorum|CCL]] 29,295).</ref>}}
Sprawiedliwość człowieka polegała na doskonałej rozumności, której nic nie zakłócało. Nie miał wtedy [[Mądrość|mądrości]], gdyż ''co innego jest mieć zdolność rozumowania, a co innego mieć mądrość''. Tę ostatnią zdobywa się przez ''zachowywanie przykazania''<ref>''Aliud est enim esse rationalem, aliud esse sapientem. (…) Sicut autem natura rationis praeceptum capit, sic praecepti observatio sapientiam'' (Ks. III, 25.72; CCL 29,320)</ref>.
By wola zwróciła się ku jakiemuś dobru, musi najpierw je dostrzec ''spojrzeniem ducha'' (''intentio animae''). Pośród całej hierarchii bytów, jedynie Bóg zasługuje, by kosztować i cieszyć się w pełni Jego dobrocią (''frui''), byty materialne, jako stojące niżej od człowieka, są po to, by z nich korzystać (''uti'') - należy to do dziedziny twórczości, jest sprawą artyzmu - i wielbić Boga za nie. Nie mogą same dla siebie jednak być dla człowieka przedmiotem radowania się (''frui'')<ref>Ks. III, 25.72; CCL 29,319; por. W.E. Mann, ''Inner-Life Ethics'', w: ''The Augustinian Tradition'', s. 147-149</ref>. Człowiek jest pośrodku, między Bogiem i stworzeniami. Pierwsi rodzice, spojrzeniem ducha (''intentio animi'') dostrzegali własne piękno. Wobec doskonałości i nieskończonego piękna Boga, powinni byli zachować postawę pokornego lekceważenia wobec siebie, by móc w prawdzie kosztować dobroci i wielkości Boga. Jednak zapragnęli jak Bóg ''radować się własną mocą'' - ''potestate sua frui''. Za radą [[Diabeł|diabła]] uwierzyli w swoją wielkość. Uznali, że mogą stać się równie wielkimi i wspaniałymi jak Bóg. Unieśli się pychą, która jest początkiem wszelkiego grzechu<ref>ks. III, XXV.76, s. 647; CCL 29, 320 [32-38] ; por. ''Przeciwko manichejczykom komentarz do Księgi Rodzaju'' /''De Genesi contra Manicheos''/, II, 9.12; PL 34, 203</ref>. [[Wolna wola]] jako taka - będąc stworzona przez Boga - jest dobra, jej pożądliwy akt (''avaritia'', ''improba voluntas'', ''cupiditas''), do którego doszło w momencie grzechu, czyli nieuporządkowane zwrócenie się człowieka ku własnej dobroci i dobroci innych stworzeń, Augustyn za [[1. List do Tymoteusza|1 Tm]] 6,10 nazywa ''korzeniem wszelkiego zła'' (ks. 3,17.48).
{{Cytat|Przeto pożądliwy akt woli jest przyczyną wszelkiego zła (…) Lecz jeśli spytałbyś się o przyczynę tego korzenia, jak mogłaby ona pozostać jeszcze korzeniem wszelkiego zła?<ref>ks. III, 17.48:''Ergo improba voluntas, malorum omnium causa est.(...)Tu autem si huius radicis causam requiris, quomodo erit ista radix omnium malorum?''</ref>}}
Był to wolny akt niedoskonałości, braku (''defectivus''). Był on możliwy dlatego, że stworzenie powstało z niebytu (''ex nihilo'') i może zwrócić się ku nicości – ''omnis autem defectus ex nihilo est'' (Ks. 2,20.54)<ref>Por. S. MacDonald, ''Primal Sin'', w: ''The Augustinian Tradition'', s. 111-112.</ref>.
== Wydania ==
* Wydanie krytyczne: [[Corpus Christianorum|CCL]] 29, 207-321, wyd. W. M. Green /1970/.
* Polski przekład: Anna Trombala, [w:] Augustyn, ''Dialogi filozoficzne'', Kraków: Znak 1999, s. 493-649. Seria Filozofia i Religia.
Linia 31:
{{Przypisy}}
== Linki zewnętrzne ==
* ''[http://www.augustinus.it/latino/libero_arbitrio/index.htm O wolnej woli]'' w oryginale łacińskim dostępne w internecie.
* [http://jakub-szukalski.blogspot.com/search/label/O%20wolnej%20woli%20%28%C5%9Bw.%20Augustyn%29 ''O wolnej woli''] w przekładzie polskim.
| |||