M7 Priest: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Czołg infobox
|nazwa = 105mm105 mm Howitzer Motor Carriage M7<br />Priest
|grafika = M7 'Priest' pic10.JPG
|podpis grafiki = M7 Priest
Linia 19:
|szerokość = 2,88 m
|wysokość = 2,95 m
|rozstaw osi =
|prześwit = 0,43 m
|masa = 22 900 kg (bojowa)
|moc jednostkowa =
|nacisk jednostkowy =
|prędkość = 40 – 42 km/h (po drodze)<br />24 km/h (w terenie)
|zasięg = 130 – 200 km (po drodze)
Linia 30:
|ściany = 60 cm
|kąt podjazdu = 30o
|przechył boczny =
|uzbrojenie = 1 [[haubica]] M1A2 kal. 105 mm (zapas amunicji – 69 szt.)<br />1 [[wielkokalibrowy karabin maszynowy]] [[Karabin maszynowy Browning M2|Browning M2HB]] kal. 12,7 mm (zapas amunicji – 300 szt.)
|donośność haubicy. = 10 050 m
|wyposażenie =
|użytkownicy = [[Stany Zjednoczone]], [[Wielka Brytania]]
|rzuty =
|commons = M7 Priest
}}
 
[[Plik:M7-priest-korea.jpg|thumb|250px|M7 w Korei, 1951]]
[[Plik:M7-Priest-OWI-1.jpg|thumb|M7 Priest]]
Linia 43 ⟶ 44:
 
== Historia ==
Po wybuchu II wojny światowej amerykańscy obserwatorzy zdali sobie sprawę z potrzeby posiadania samobieżnego pojazdu artyleryjskiego z odpowiednio dużym działem nadającym się do wspomagania operacji piechoty. Wcześniejsze doświadczenia z [[T19]] pokazały, że taki pojazd musi być opancerzony i mieć podwozie gąsienicowe. Do produkcji nowego pojazdu zdecydowano się użyć podwozia z czołgu średniego [[M3 Lee]]. Pojazd otrzymał tymczasowe oznaczenie '''T32'''. Został on uzbrojony w haubicę M1A2 kalibru 105 mm i [[wielkokalibrowy karabin maszynowy]] kalibru 12,7 mm. Po próbach polowych, został przyjęty do uzbrojenia w lutym [[1942]] pod oznaczeniem '''M7'''. Produkcja seryjna ruszyła miesiąc później<ref name="p1">{{Cytuj pismo | nazwisko = Fiszer | imię = Michał | autor link = | nazwisko2 = Gruszczyński | imię2 = Jerzy | autor link2 = |tytuł = Działo samobieżne M7 Priest | czasopismo = Technika Wojskowa Historia | wolumin = | wydanie = | strony = 30-37 | miesiąc = luty | rok = 2013 | wydawca = Magnum-X | miejsce = Warszawa | issn = 2080-9743 | doi =}}</ref>.
=== T32 ===
Dwa prototypy wozu nazwanego oficjalnie 105 mm Howitzer Motor Carriage T32 zostały zamówione w ALCO (American Locomotive Company). Prototypy były gotowe w styczniu 1942 roku. Zostały one skierowane na poligon doświadczalny Aberdeen Proving Ground w stanie [[Maryland]]. Próby wypadły pozytywnie i po drobnych zmianach, pierwszy prototyp został wysłany w lutym do [[Fort Knox]] na testy eksploatacyjne. W tym samym czasie drugi prototyp, pozostawiony na poligonie Aberdeen, przeszedł większe modyfikacje. Zmniejszono sylwetkę działa poprzez przekonstruowanie mocowań haubicy. Wiązało to się jednak ze zmniejszeniem maksymalnego podniesienia lufy z 65 stopni do 35 stopni. Obniżono burty przedziału bojowego o 28 cm, zaś przednią płytę, dla lepszej ochrony pancernej, podwyższono o 7,6 cm. Zmiana w ułożeniu amunicji zaowocowała możliwością przewozu większej liczby pocisków - z 44 do 57<ref name="p1"/>.
 
== Produkcja seryjna ==
Linia 52 ⟶ 53:
90 pojazdów dostarczono brytyjskiej 8. Armii w [[Afryka Północna|Afryce Północnej]] w połowie 1942 roku. Trafiły one do 11. Pułku Artylerii Polowej Królewskiej Artylerii Konnej z 1. Dywizji Pancernej, który użył ich pod [[Bitwa pod El Alamein|EL Alamein]]. Kolejną jednostką wyposażoną w te pojazdy był 24. Pułk Artylerii Polowej Królewskiej Artylerii. Brał on udział w walkach na [[Sycylia|Sycylii]], we [[Włochy|Włoszech]] oraz pod [[Anzio]]. Brytyjskie działa zostały wyposażone w radiostacje, kosztem zmniejszenia zapasu amunicji. Brytyjczycy byli bardzo zadowoleni z tego pojazdu, więc złożyli zamówienie na 5500 egzemplarzy. M7 miał niższą sylwetkę, był wygodniejszy i o wiele bardziej niezawodny od ich nieudanego modelu [[Bishop (działo samobieżne)|Bishop]]. Kłopoty z dostawami nietypowej dla wojsk brytyjskich amunicji spowodowały zapotrzebowanie Brytyjczyków na zamontowanie ich własnej 25-funtowej haubicy kal. 87,6 mm w miejsce amerykańskiej haubicy kal. 105 mm. Jednakże Amerykanie z kolei nie chcieli podjąć produkcji takich wozów i opóźniać produkcji na własne potrzeby, a te w 1942 roku były olbrzymie - trzeba było wyposażyć w "Priesty" już istniejące i formujące się dywizje pancerne [[United States Army|US Army]]. W czerwcu 1942 roku powstał jednak prototyp pojazdu z brytyjską armatą i został nazwany 25 pounder Gun Motor Carriage T51, ale nie trafił do produkcji seryjnej. Brytyjskie zamówienie zostało zrealizowane w [[Kanada|Kanadzie]], gdzie na podwoziu czołgu [[Ram (czołg)|Ram]] powstało działo samobieżne [[Sexton]]. Ogólny układ i koncepcja działa [[Sexton]] były podobne do M7. Różniły się głównie uzbrojeniem (brytyjska haubica kal. 87,6 mm), kształtem opancerzenia przedziału bojowego i nieco innym podwoziem. Produkcję tego działa rozpoczęto na początku 1943 roku, a zakończono w 1945 roku. Łącznie wyprodukowano 2150 [[Sexton]]ów<ref name="p1"/>.
 
W drugiej połowie 1943 roku znów pojawiło się zapotrzebowanie na M7, częściowo dla kolejnych formowanych dywizji pancernych, a częściowo dla uzupełnienia strat i zużytych wozów w istniejących jednostkach. W marcu 1944 roku produkcję wozów wznowiono, ale w nieco zmienionej postaci. Główną zmianą było zastosowanie podwozia czołgu [[M4 Sherman|M4A3 Sherman]], najpopularniejszej odmiany w [[United States Army|US Army]], w którym zastosowano silnik samochodowy Ford, w miejsce silnika lotniczego Continental. Pogrubiono również dno pojazdu z 13 mm do 25-28 mm. Produkcję nowej wersjiiwersji oznaczonej M7B1 rozpoczęto w marcu 1944 roku. W tym czasie ALCO wyprodukowało 500 wozów, co dało łącznie 3314 tamże wyprodukowanych wozów. Jednocześnie w marcu 1944 roku podjęto produkcję dział M7B1 w zakładach Pressed Steel Car Company w [[Pittsburgh]]u w [[Pensylwania|Pensylwanii]]. Do końca 1944 roku zbudowano tam 664 dział, a w styczniu i lutym 194 roku kolejne 162 wozy. W lutym 1945 roku produkcję przeniesiono do Federal Machine & Welder z Warren w [[Ohio]], która wcześniej produkowała czołgi [[M4 Sherman|M4]], a która zajmowała się produkcją sprzętu ciężkiego, takiego jak koparki, spychacze, dźwigi. Zbudowano tam jednak tylko 176 wozów. W maju 1945 roku zakończono budowę wersji B1. Łącznie zbudowano 1502 pojazdy tego typu w trzech zakładach, od marca 1944 roku do maja 1945 roku. Całkowita budowa działa M7 Priest wyniosła 4316 (w tym dwa prototypy)<ref name="p1"/>.
 
W trakcie [[Wojna koreańska|wojny koreańskiej]] dokonano kolejnych modernizacji, tym razem już używanych dział. Podczas walk w górzystym terenie [[Korea|Korei]] możliwość podniesienie lufy haubicy na większy kąt nabrała nowego znaczenia. W zmodyfikowanych działach umożliwiono podniesienie lufy na kąt do 65°. Aby zapewnić swobodną obsługę karabinu maszynowego, podniesiono jego mocowanie, umożliwiając ostrzał w sektorze 360°. Tak zmodyfikowane działo oznaczono M7B2. Łącznie w warsztatach pod [[Tokio]] zmodyfikowano 127 dział M7B1. Podczas wojny w Korei działa M7 Priest zostały stopniowo wycofane z uzbrojenia [[US Army]] i zastąpione nowszymi typami<ref name="p1"/>.
Linia 61 ⟶ 62:
M7 był uzbrojony w haubicę [[105 mm haubica M101|M2A1]] kal. 105 mm. Działo to zaczęto opracowywać w 1920 roku, a do produkcji seryjnej weszło w 1925 roku. W czasie II wojny światowej było ono standardową bronią artylerii dywizyjnej. Produkowane było przez [[Rock Island Arsenal]], ulokowany na wyspie na rzece [[Missisipi (rzeka)|Missisipi]] pod miejscowością [[Rock Island (Illinois)|Rock Island]] w stanie [[Illinois]]. Od 1934 roku w zmodyfikowanej wersji haubicy używano [[Amunicja zespolona|amunicji scalonej]] 105x372R. Lufa działa miała długość 22 kalibry (2,31 m). W haubicy zastosowano poziomy [[zamek klinowy]]. Maksymalna donośność tego działa w wersji holowanej wynosiła 11 160 m, ale w wersji samobieżnej M7, w związku z ograniczeniem kąta podniesienia do 35° maksymalna donośność zmniejszyła się do 10 050 m. Haubica miała hydropneumatyczny [[oporopowrotnik]] o maksymalnym skoku 110 cm. Na lufie nie było [[hamulec wylotowy|hamulca wylotowego]]. Podstawowym typem pocisku był pocisk odłamkowo-burzący M1 o masie 14,97 kg. Cały nabój ważył 19,08 kg. Pocisk zawierał 2,18 kg [[trotyl]]u lub mieszanki trotylu z [[amatol]]em. Jego prędkość początkowa wynosiła 472 m/s. Używano również [[amunicja przeciwpancerna|naboju przeciwpancernego]] o masie 16,71 kg, z pociskiem przeciwpancernym o masie 13,25 kg. Pocisk ten ze specjalnym [[czepiec balistyczny|czepcem balistycznym]] zawierał 1,33 kg mieszanki [[pentryt]]u z trotylem ukształtowanej tak, by tworzyć strumień kumulacyjny. Pocisk ten, mimo mniejszej prędkości początkowej wynoszącej 381 m/s, przebijał pancerz o grubości 102 mm z odległości do 1800 m. [[Pocisk dymny]] M84 zawierał chloran cynku, pocisk dymny WP M60 - [[fosfor biały|biały fosfor]], a FS M60 - [[tlenek siarki]]. Istniała również odmiana H M60, która była pociskiem chemicznym napełnionym [[iperyt siarkowy|iperytem]] w ilości 1,44 kg. Do celów szkolnych używano nienapełnionego ładunkiem ładunkiem wybuchowym pocisku M1 Practice. Do celowania używano celownika optycznego M4, celownika peryskopowego M16, a do obserwacji pola walki przez celowniczego lub dowódcę używano panoramicznego przyrządu optycznego M12A2. Zapas amunicji do działa wynosił 69 naboi. Szybkostrzelność praktyczna działa wynosiła 8 strzałów przez pierwsze 90 sekund prowadzenia ognia, cztery wystrzały przez kolejne cztery minuty prowadzenia ognia i trzy wystrzały przez kolejne 10 minut prowadzenia ognia. Dodatkowym uzbrojeniem był wielkokalibrowy karabin maszynowy Browning Machine Gun Cal. 0.50 M2 HB kal. 12,7 mm z zapasem amunicji 300 nabojów w sześciu skrzynkach. Dodatkowo załoga wozu miała do dyspozycji broń osobistą, zazwyczaj pistolety maszynowe kal. 11,43 mm<ref name="p1"/>.
 
Pojazd w wersji podstawowej był napędzany spalinowym, benzynowym silnikiem Wright R-975C1 Whirlwind w wersji przeznaczonej dla M7, wyprodukowany przez zakłady [[Teledyne Continental Motors|Continental Motors, Inc.]] mieszczące się w Brookley Aeroplex na przedmieściach [[Mobile]] w stanie [[Alabama]]. Silnik ten był czołgową wersją silnika lotniczego Wright R-975. Była to chłodzona powietrzem, gwiazdowa, dziewięciocylindrowa jednostka napędowa. Ponieważ w wersji czołgowej nie było odpowiedniego przepływu powietrza do chłodzenia, zastosowano obieg wymuszony dużym wentylatorem, napędzanym z wału silnika. Maksymalna moc silnika R-975C1 wynosiła 400 KM (298 kW) przy 2400 obr./min, moc trwała zaś - 340 KM (254 kW) przy 2100 obr./min. Pojemność skokowa tego silnika wynosiła 15 945 cm3. W wersji M7B1 nepędemnapędem działa samobieżnego był chłodzony wodą silnik samochodowy Ford GAA pochodzący z czołgu [[M4 Sherman|M4A3]]. Był to ośmiocylindrowy silnik widlasty, o pojemności skokowej 18 025 cm3cm³, wyposażony w gaźnik Stromberg NA-Y5-G. Miał on moc 450 KM (336 kW) przy 2600 obr./min. W obu wersjach paliwo mieściło się w czterech zbiornikach w przedziale silnikowym o łącznej pojemności 662 litrów, w dwóch zbiornikach pionowych przy ścianie pomiędzy przedziałem załogowym a silnikowym o pojemności po 112 litrów oraz w dwóch dodatkowych zbiornikach w sponsorach kadłuba o pojemności 219 litrów każdy. Łączna pojemność zbiorników wynosiła 1324 litry. Umożliwiało to przebycie 200 km po drogach bitych. Szybkość przemieszczania się M7 po drogach wynosiła 40 km/h<ref name="p1"/>.
 
Pojazd w wersji amerykańskiej nie miał żadnych środków łączności, ani wewnętrznej, ani zewnętrznej. Do dowodzenia kolumną w ruchu używano środków łączności zamontowanych na towarzyszących pojazdach dowodzenia. Na stanowiskach ogniowych rozwijano po prostu telefony polowe, z aparatami umieszczonymi na każdym dziale. W wersji brytyjskiej, kosztem zmniejszenia zapasu amunicji, na każdym pojeździe zamontowano radiostację [[UKF]]<ref name="p1"/>.
Linia 91 ⟶ 92:
=== Sexton ===
{{osobny artykuł|Sexton}}
Brytyjska wersja Priesta produkowana w Kanadzie. Ogólny układ i koncepcja działa [[Sexton]] była podobna do M7. Oba pojazdy różniły się jednak uzbrojeniem (brytyjska haubica 87,6 mm) i nieco kształtem opancerzenia przedziału bojowego, no i oczywiście podwiziempodwoziem (M7 - [[M3 Lee]], Sexton - [[Ram (czołg)|Ram]]). Łącznie wyprodukowano 2150 dział tego typu. Niektóre z nich były używane w polskiej [[1. Dywizja Pancerna|1. DywizjiiDywizji Pancernej]].
 
=== Kangaroo ===