Symbol: Różnice pomiędzy wersjami

'''Symbol''' (z [[gr.]] ''σύμβολον'') – semantyczny środek stylistyczny, który ma jedno znaczenie dosłowne i różną liczbę znaczeń ukrytych. Odpowiednik pojęcia postrzegany zmysłowo. Najbardziej ogólnie jest to zastąpienie jednego [[pojęcie|pojęcia]] innym, krótszym, bardziej wyrazistym lub najlepiej oddającym jego naturę, albo mniej abstrakcyjnym. Jest to znak odnoszący się do innego [[system]]u znaczeń, niż do tego, do którego bezpośrednio się odnosi{{odn|Leach|2010|s=54}}. Przykładowo symbol [[Lew afrykański|lwa]] oznacza nie tylko dany gatunek [[Zwierzęta|zwierzęcia]], lecz często także siłę lub [[władza|władzę]]. Symbole są arbitralnie ustanowionymi jednostkami komunikacyjnymi, dzięki temu różniącymi się od [[znak (semiotyka)|znaków]], które tworzą związki między znaczonym i znaczącym w jednorodnym kontekście kulturowym{{odn|Leach|2010|s=17-20}}. Obiekty tworzące związek symboliczny w jednej [[kultura|kulturze]], mogą mieć inne znaczenia w innych kulturach, co odróżnia symbol od jednoznacznej [[alegoria|alegorii]].

[[Plik:The world - III (6341002907).jpg|thumb|W przypadku, gdy korona użyta jest w innym kontekście, niż oznaczenie władzy królewskiej, w ujęciu E. Leacha staje się symbolem]]

W ujęciu [[Edmund Leach|Edmunda Leacha]] symbol jest odrębnym ikonem, odróżnianym od znaku. W transkrypcji danego języka poszczególne litery są znakami dźwięku, ale np. zmienne x we wzorach matematycznych są symbolami (''Niech x oznacza masę...''). Jeśli w konwencji europejskiej korona była atrybutem władzy królewskiej, to w tym przypadku jest ona znakiem. W przypadku używania jej jako części [[znak towarowy|znaku towarowego]] (marki) staje się symbolem. Rozróżnienie między znakiem i symbolem jest analogiczne do rozróżnienia między [[metonimia|metonimią]] i [[metafora|metaforą]]{{odn|Leach|2010|s=20}}. Jeżeli jednostki komunikacyjne należą do tego samego kontekstu, są znakami, a jeśli należą do innych kontekstów, stają się symbolami. O ile relacja pomiędzy wyobrażeniem zmysłowym a [[pojęcie]]m jest inherentna, to relacja między wyobrażeniem zmysłowym a obiektem w świecie zewnętrznym (pozazmysłowym) jest arbitralna, symboliczna, dopóki nie dojdzie do jej ustabilizowania przez konwencję{{odn|Leach|2010|s=27}}. Symbole w takiej kategoryzacji można podzielić na standaryzowane (arbitralne, ale ustalone zwyczajem) i doraźne (w przypadku "jednorazowych powiązań różnych porządków rzeczy). Symbole standaryzowane z kolei dzielą się na 1) konwencjonalne, ale całkowicie arbitralne: „lew jest symbolem władzy” oraz 2) ikoniczne, gdzie występuje zaplanowane podobieństwo: model, mapa{{odn|Leach|2010|s=17, 21}}. W niektórych przypadkach może dochodzić do stopniowego mieszania kilku różnych kontekstów. Odnosi się to m.in. do religii, gdzie bóstwa reprezentowane są przez materialne przedmioty takie jak [[świątynia]], [[krzyż]], [[linga]]m{{odn|Leach|2010|s=54-55}}.